جنگل و معيشت: حفظ مردم و سياره
فاطمه باباخاني
براي سالها جوامع بومي و محلي حاشيه زيستگاههاي حيات وحش افرادي مزاحم ديده ميشدند كه تنها كارشان تخريب سرزمين بود. گروهي معتقد بودند كه هر گونه عمليات احياي سرزميني يا حفاظت از گونههاي حياتوحش با خروج آنها امكانپذير ميشد. آنها در روياهايشان به روستاييان زمين در محلهاي ديگر ميدادند تا آنها دستهدسته كوچ كنند و ساكن شهرها شوند. در مقابل اين گروه، افراد ديگري هم بودند كه حفاظت را نه در خروج جامعه محلي بلكه با مشاركت آنها ميديدند و عنوان ميكردند تنها با همراهي مردم محلي است كه ميتوان به توسعهاي پايدار رسيد. از نظر معتقدان به ديدگاه دوم زماني جوامع بومي با امر حفاظت درگير خواهند شد كه بتوانيم درآمدي پايدار از راه حفاظت براي آنها ايجاد كنيم. اين دسته شروع براي آزمون ايدهشان شروع به فعاليت كردند و توانستند مجموعهاي از تجربههاي موفق را هم شكل دهند. همين پروژههاي موفق بود كه برخي معتقدان ديدگاه اول را جذب دسته دوم كرد و آنها نيز اكنون از مشاركت مردمي سخن ميگويند. با اين حال در گروه اول هنوز كساني هستند كه بر ايده خود پافشاري كرده و بر بكر بودن طبيعت بدون هيچ گونه حضور انساني تاكيد دارند در حالي كه ميدانند ايدههايشان هيچگاه به مرحله عمل حتي نزديك هم نخواهد شد. آنها معمولا با متهم كردن جامعه محلي، سازمانهاي متولي و ديگران تلاش دارند بار مسووليت را از دوش خود بردارند. شعار روز جهاني حيات وحش 2021 «جنگلها و معيشت، حفظ انسانها و زمين» برگزيده شده است. شعاري كه در آن بر نقش جنگلها و گونههاي جانوري و گياهي آن براي تامين معيشت ميليونها نفر در جهان و به ويژه جمعيت 200 تا 350 ميليوني جوامع محلي ساكن حاشيه اين زيستگاهها تاكيد دارد. بر اساس اين شعار مديريت اكوسيستم و حيات وحش جنگلها نه با اخراج جامعه محلي يا تكيه بر دانش جديد بلكه بر اساس مدلهايي خواهد بود كه در آن از دانش بومي و شيوههاي سنتي بهره گرفته تا به رابطه پايدارتري بين جنگل و معيشت بوميان ساكن جنگلها برسد. وقت آن است گروه اول هم دستها را از گوش بردارند و حرفهاي جامعه محلي را بشنوند.