واكسن كرونا آزمون مدني
بابك زماني
بحران كوويد ضمن تمام چالش‌هايي كه در تمام دنيا ايجاد كرد در هر مرحله يك آزمون مدني بزرگ در برابر جوامع مختلف بود و آخرين اين چالش‌ها آزمون ترتيبات تزريق واكسن كوويد است. البته اين آزمون آخر دركشور ما هنوز به طور كامل از خود رونمايي نكرده است چراكه با تاخيري چشمگير تازه اولين گام‌ها را در واكسيناسيو ن عمومي برمي‌داريم. بنابراين گام‌هاي آغازين تاثيري شگرف در به انجام رسيدن يا به ثريا رفتن راهي كه آغاز شده، خواهد گذاشت و نه تنها كوويد بلكه جامعه مدني دركشور ما از اين روند تاثير گرفته و بر سير آن تاثيرگذار خواهد بود. در اين زمينه جامعه پزشكي يك بار ديگر مسووليت اخلاقي سنگيني بر عهده دارد چراكه هم مسوول اين روند ايمن‌سازي است و هم بنابر يك قاعده قديمي بين‌المللي خود در اولين اولويت تزريق واكسن قرار دارد هم از اين روست كه وظيفه مهندسي اخلاقيات مناسب براي اين پروسه هم برعهده او قرار مي‌گيرد. رفتارهاي او الگوي برخورد ساير اقشار در تزريق واكسن خواهد بود. در همين چند روزه آغازين به نظر مي‌رسد، ترتيبات اين روند دچار اشكالات جدي است.گويا نظارت سختگيرانه بر اين اولويت‌ها اعمال نمي‌شود و فرمولي براي برخورد با تخطي از دستورالعمل‌هاي صادره وجود ندارد. هنوز واكسيناسيون كادر درمان در بسياري از مناطق شروع هم نشده. هنوز بخش‌هاي مختلف جامعه وجامعه پزشكي فلسفه اولويت واكسيناسيون جامعه پزشكي را درنيافته‌اند و آن را نوعي امتياز اجتماعي تلقي مي‌كنند نه اقدامي درجهت سلامت عمومي وگرنه با همين تعداد بسيار اندك واكسن هم بايد تاكنون واكسيناسيون پرخطر‌ترين مشاغل پزشكي به پايان مي‌رسيد. درحالي كه در برخي كشورها اتهام جابه‌جايي مختصر در اولويت‌ها منجر به استعفاي مقامات بالا در حد وزير شده، شاهد بوديم در برخي بيمارستان‌ها به طور رسمي واكسيناسيون از مدير عامل و‌رييس بيمارستان شروع شد و مساله اولويت تزريق با اين توجيه كه وقتي واكسن آمد با سرعت بايد تزريق شود .گويا نمي‌توان روز آمدن واكسن را از پيش دانست و نمي‌توان تمام پرسنل يك بيمارستان را براساس اولويت ليست كرد و كساني كه مايل به تزريق هستند را يك روز زودتر معلوم كرد! در همه كشورها اولويت جامعه پزشكي به معناي عدم وجود اولويت در خود اين جامعه نيست. در بسياري از كشورها در خود كادر درمان هم نه تنها براساس نوع كار و سن اولويت‌هاي متفاوتي وجود دارد بلكه حتي واكسن مورد استفاده هم براي كساني كه در معرض خطر بيشتري قرار دارند از نوع مرغوب‌تري است. اين مساله در ماه‌هاي پيش رو و با اطلاعات بيشتري كه از عوارض و ميزان تاثير واكسن‌هاي مختلف به دست خواهد آمد، اهميت بيشتري پيدا خواهد كرد. جامعه پزشكي تنها براساس قواعد بين‌المللي و ايفاي وظيفه‌اش در خدمت‌رساني(ونه سلامت خود) اين اولويت را پذيرفته است. همين قواعد حكم مي‌كند كه تك‌تك افراد جامعه و جامعه پزشكي به جاي تعجيل در واكسن، اولويت را به همكاران ديگر كه بيشتر در معرض خطر هستند يا آسيب‌پذيري بيشتري دارند بدهند و تنها پس از اطمينان از طي چنين مراحلي واكسيناسيون خود را بپذيرند. اين يك چالش فرهنگي و اخلاقي است اما تنها به رعايت اخلاقيات در ميان افراد نمي‌توان اتكا كرد و نيازمند نظارت جدي است. اخباري مثل استعفاي يك وزير براي يك جابه‌جايي ساده در اولويت‌ها هم بيشتر از جنبه تبليغي آن و هشدار به افراد و كمك به ساخت اخلاقيات مناسب اين موضوع صورت مي‌گيرد. رفتار و اخلاقياتي كه در آينده نزديك يكي از مهم‌ترين مسائل جامعه چند ده ميليوني‌اي خواهد بود كه بايد با صبر و حوصله منتظر واكسن بمانند و به سيستم ناظر اعتماد پيدا كنند.