ماشين بزرگ محاسبه‌گر

نخستين نسل كامپيوترها، ماشين‌هاي بزرگي بودند. چقدر بزرگ؟ آنقدر كه براي جابه‌جايي آنها به كاميون نياز مي‌شد. مثلا عكسي هست از جلوي ساختمان اداره ماليات شهر نورويچ انگليس كه در آن چند مرد با زحمت و احتياط يكي از همين كامپيوترها را از پشت كاميوني پايين مي‌آورند. گويا عكس به فوريه 1957 برمي‌گردد اما رونمايي از اين كامپيوتر سوم آوريل آن سال انجام شد. نصب و راه‌اندازي‌اش چند هفته طول كشيد و براي اطمينان از سالم بودنش هم چند روز زمان لازم بود. شوراي شهر نورويچ اين ماشين را به پيشنهاد رييس اداره دارايي اين شهر، اي‌جي برنارد براي تسهيل كارهاي حسابداري (مثل محاسبه ماليات شهروندان و صدور صورت‌حساب براي آنان و نيز تنظيم فهرست دستمزد كارمندان و نيروهاي بخش خدمات شهري) به شركت اليوت برادرز در لندن سفارش داد. تخليه اين بار سنگين از پشت كاميون يك طرف، اداره ماليات شهر نورويچ مجبور شد لوازم اداري يكي از اتاق‌هاي خود را به اتاق ديگري منتقل كند تا جاي كافي براي نصب كامپيوتر خالي شود. رونمايي از آن هم در مراسمي رسمي با حضور همه مقامات نورويچ و جمعي از اهالي شهر و نمايندگاني از مطبوعات آنجا انجام شد. همان زمان عده‌اي با خريد اين ماشين بزرگ و گران مخالفت مي‌كردند و برخي ديگر هم درباره ضرورت استفاده از آن قانع نشده بودند زيرا به‌كارگيري چنين ابزارهايي هنوز متداول نشده بود و تجربه چنداني در حوزه استفاده از ماشين‌هاي محاسبه‌گر، چه در انگليس و چه كشورهاي ديگر وجود نداشت (در واقع تصميم اداره ماليات شهر نورويچ، تصميمي بديع و بي‌سابقه بود). مي‌گويند برنارد اين ماشين را ابزار مناسبي براي انجام كارهاي تكراري - كه مغز انسان را خسته مي‌كند - مي‌دانست. يعني كارهايي مثل وارد كردن فهرست بلندبالايي از نام افراد و اعداد و ارقام مرتبط با هر نام. البته اين ماشين خطاهايي هم در ثبت اسامي داشت و گاهي اعداد را نادرست وارد مي‌كرد، اما نياز مجموعه مديريت شهري به نيروي انساني را كمتر كرد. تا قبل از آن، در مقاطعي كه فشار كار زياد مي‌شد گاهي از شهروندان داوطلب هم براي انجام برخي كارها كمك مي‌گرفتند. در آغاز، خريد و نصب و راه‌اندازي آن هزينه سنگيني به شهرداري نورويچ تحميل كرد و هزينه حفظ و نگهداري و نيز مصرف انرژي آن هم نسبتا زياد بود. اما به جز سرعت در انجام كار، 20 درصد هم از هزينه‌هاي سالانه شهرداري نورويچ را كم كرد. اين 20 درصد كاهش هزينه‌ها، صرفه‌جويي بزرگي بود كه صداي مخالفان را خاموش كرد و توجيه مناسبي شد براي پولي كه صرف خريدش شده بود.