نگاهي به دلايل سقوط بورس در يك هفته اول پس از تعطيلات نوروزي
تداوم سردرگمي در بازار سرمايه
ندا جعفري
فضاي بازار سرمايه در آغاز سال جديد، همزمان با سردرگمي‌ها بر سر شرايط اقتصادي كشور و تحولات بين‌المللي، اميدواركننده نيست. شاخص كل بورس در روز ۱۴ فروردين ماه يعني اولين روز كاري پس از تعطيلات نوروز با افت بيش از ۱۱ هزار واحدي به رقم يك ميليون و ۲۸۲ هزار واحدي رسيد و در بازار آخرين روز كاري هفته، يعني چهارشنبه ۱۸ فروردين‌ماه نيز ۱۰ هزار و ۸۸۸ واحد ديگر افت داشت و در نهايت شاخص به رقم يك ميليون و ۲۴۹ هزار واحد سقوط كرد.
كارشناسان بورسي معتقدند با توجه به روند مثبت مذاكرات ايران و اعضاي برجام، انتظار مي‌رود كه شاهد كاهش حضور خريداران در بازار باشيم و به نظر مي‌رسد كه همچنان فضاي احتياط و سردرگمي در سطح بازار حاكم باشد، زيرا بسياري از سرمايه‌گذاران در انتظار كاهش احتمالي نرخ ارز هستند كه تاثير بالايي بر سود و زيان شركت‌هاي بورسي خواهد داشت. علاوه بر اين، نزديكي به انتخابات رياست‌جمهوري داخلي و همچنين زمزمه‌هاي احياي برجام، به بدبيني سرمايه‌گذاران دامن زده است. در اين شرايط انتظار بسياري از فعالان بازار سرمايه، حذف دامنه نوسان نامتقارن و اصلاح بازار و پايان صف‌هاي فروش است. در عين حال به نظر مي‌رسد ابهامات حاكم در بازار مانند تصميم‌گيري در زمينه دامنه نوسان و عدم ورود نقدينگي به اين بازار باعث ترس سهامداران و ركود در معاملات بورس شده است.
به اعتقاد برخي از كارشناسان اقتصادي دامنه نوسان نامتقارن از جمله تصميماتي بود كه به صورت عجولانه و به صورت غيرمنطقي در بازار اتخاذ شد و از همان ابتدا با ايرادهايي همراه بود. مهيار بقايي كارشناس بازار سرمايه در اين خصوص معتقد است؛ بايد در بخش اقتصادي كشور واقعيت‌هاي سيستم اقتصادي را در نظر گرفت هر چند در اين مدت گاهي تصميمات درستي نيز اتخاذ نشد.
سنت‌شكني بورس در نوروز
بقايي افزود: بورس در نوروز سنت‌شكني كرد و پس از چند سال مجددا شاهد افت نماگر اصلي خود در روزهاي نيمه‌تعطيل نوروز بود اما در حال حاضر دو رويكرد اقتصادي در كشور حكم‌فرماست؛ يكي ركود و ديگري سردرگمي براي سرمايه‌گذاري و ترس از آينده.
بقايي ادامه داد: با توجه به آينده نامعلوم نرخ دلارمردم براي هر اقدامي مردد شده‌اند، در صورتي هم كه با احياي برجام نرخ دلار افت كند بازهم اين ركود ادامه‌دار خواهد بود؛ زيرا مردم در انتظار كاهش بيشتر نرخ‌ها هستند. نكته اصلي آن است كه نوسانات كوتاه‌مدت بايد در چارچوب روش‌هاي مديريت ريسك از سوي سرمايه‌گذاران باشد؛ اگرچه براي حمايت از حقوق سهامداران خرد، تقويت نظارت و ارتقاي شفافيت در بازار، ترويج روش‌هاي سرمايه‌گذاري غيرمستقيم و ساير روش‌هاي ثبات‌ساز در اين بازار نيز بايد مدنظر قرار گيرد.
ركورد برخي از شركت‌ها در پايان سال گذشته
اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: بسياري از شركت‌ها در اين مدت فروش خوبي را تجربه كردند و با قيمت‌هايي كه اعلام شده فروش خوبي نيز دارند به گونه‌اي كه در اسفندماه ۱۳۹۹ حتي شاهد ركورد فروش و قيمت در برخي از شركت‌ها مانند فلزات و پتروشيمي‌ها بوديم و در گروه‌هاي دارويي نيز اتفاقات خوبي رخ داد.
بقايي با بيان اينكه واقعيت‌ها را بايد ديد، افزود: در بحث سرمايه‌گذاري‌ها بايد منطقي بود، با توجه به نرخ بهره و بودجه امسال و تورم ۴۰ درصدي كه پيش رو داريم (كه حتي ممكن است بالاتر هم باشد) بازار سرمايه باز هم با رشد ۴۰ تا ۵۰ درصدي روبرو خواهد بود و اين رشد به ۱۲ ماهه امسال تقسيم خواهد شد.
بورس رشدي بالاتر از تورم دارد
او ادامه داد: بورس رشدي بالاتر از تورم دارد زيرا رشد بورس ما امروز با دلار ۱۴ و ۱۵ هزار تومان محاسبه مي‌شود اين در حالي است كه نرخ دلار امروز در كانال ۲۴ و ۲۵ هزار تومان قرار دارد و جالب اينكه اين نرخ داراي چسبندگي است و زماني كه حتي خبر مثبتي از برجام منتشر مي‌شود بازهم شاهد آنيم كه دلار به سختي كاهش قيمت پيدا مي‌كند. اما بايد گفت در خوشبينانه‌ترين حالت نرخ دلار ۲۰ هزار تومان خواهد بود و اقتصاددان‌ها نيز به اين موضوع اذعان داشته‌اند و به رقمي زير ۲۰ هزار تومان نخواهد آمد و حتي با رشد صادرات نيز اين اتفاق زمان‌برخواهد بود. او ادامه داد: پيشنهاد همه كارشناسان بورسي به سرمايه‌گذاران اين است كه براي سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت اقدام نكنند و حداقل زمان يكساله را در نظر گيرند.
اين فعال بازار سرمايه افزود: اگر فردي در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ سهامي داشت و آن را نگه داشت اين سهام امروز چندين برابر شده و از همه بازارها (ملك، دلار و سكه و...) هم سود بيشتري كسب كرده است . به‌طور قطع بازدهي بازار سهام نسبت به ساير بازارها تا پايان سال بيشتر خواهد بود.
الزام بر فرهنگ‌سازي در بورس
بقايي با اشاره به شرايط اين روزهاي بورس اظهارداشت: چند وقتي است كه جمعيتي از افراد عامه با توجه به آزادسازي سهام عدالت وارد بازار سرمايه شدند و هيچ فرهنگ‌سازي و آموزشي براي اين افراد صورت نگرفته بود. در يكي از روستاهاي كشور پس از ريزش‌هاي بورس مردم به‌شدت ناراحت بودند كه با فروش ملك و خودرو براي سرمايه‌گذاري در بورس اقدام كرده‌اند و پس از آن متضرر شدند پس مي‌بينيم كه فرهنگ‌سازي و آموزش در بورس بسيار مهم است چرا كه سرمايه‌گذاري در بورس فعاليتي حرفه‌اي است. البته دوره‌هاي بورس در بخش‌هاي مختلف در سازمان بورس و در دانشگاه خوارزمي هم برگزار مي‌شود و مجوزهاي بورسي هم ارايه مي‌شود كه براي انتقال تجربه مفيد است.
او با بيان اينكه علم و تجربه در اين بخش بسيار مهم است، گفت: اين نارضايتي‌ها و اتفاقاتي كه در سال گذشته رخ داد تجربه‌اي براي همه شد و پلي براي آينده‌شان مي‌شود. به گفته اين كارشناس بازار سرمايه، بازار سهام به دليل بهبود وضعيت اقتصادي كشور به‌طور حتم با رشد همراه مي‌شود و شاهد روزهاي بهتري در اين بازار خواهيم بود.