گمانه‌زني‌ها در مورد استمرار خرابكاري‌هاي نظامي اسراييل عليه ايران ادامه دارد
جنگ‌هاي بزدلانه
شهاب شهسواري
انفجار در يك نفتكش در نزديكي بندر بانياس سوريه، شنبه شب با اخبار ضد و نقيض در مورد عامل اين انفجار، باعث گمانه‌زني‌هايي در مورد احتمال از سرگيري حملات خرابكارانه از سوي اسراييل عليه منافع ايران شد. به گزارش رسانه‌ها نفتكش ويزدم (WISDOM) كه يك نفتكش نسبتا سبك فعال در آب‌هاي ساحلي سوريه است، روز شنبه دچار آتش‌سوزي در يكي از تانكرهايش شد. خبرگزاري رسمي سوريه سانا در گزارش اوليه از اين سانحه خبر داد كه ممكن است اين حادثه از طريق حمله يك پهپاد از سواحل لبنان اتفاق افتاده‌باشد. آتش‌سوزي اين نفتكش كه از ساحل قابل رويت بود، همان روز يكشنبه با حضور به موقع آتش‌نشاني خاموش شد. ساعاتي بعد منابع رسمي در سوريه خبر دادند كه حادثه به دليل سانحه‌اي در حين جوشكاري در عرشه كشتي به وقوع پيوسته است و بر اثر انفجار حاصل از آتش‌سوزي در نزديكي تانكر، دست‌كم ۳ ملوان بر روي عرشه كشتي جان خود را از دست داده‌اند. با اين حال، سانا، خبرگزاري رسمي سوريه و شبكه تلويزيوني الميادين، از احتمال عمدي بودن حادثه و استفاده از يك پهپاد مسلح براي هدف قرار دادن اين كشتي خبر داده‌اند. مقام‌هاي اسراييلي واكنشي رسمي به اين گزارش‌ها نشان نداده‌اند و مقام‌هاي رسمي ايران هم در مورد تعلق نفت خام يا فرآورده‌هاي نفتي اين تانكر به ايران توضيحي نداده‌اند.
تكذيب حمله پهپادي
خبرگزاري تسنيم، بامداد يكشنبه، به‌رغم انتشار خبر احتمال وقوع خرابكاري توسط خبرگزاري رسمي سوريه، تمامي گمانه‌زني‌ها مبني بر حمله نظامي به كشتي در آب‌هاي سوريه را تكذيب كرد. يك مقام نظامي سوري با تكذيب هرگونه عمليات نظامي عليه كشتي نفتكش آسيب‌ديده ابراز كرد: با تكميل بررسي كارشناسي عوامل فني، خبر منتشرشده قبلي از سوي مراجع رسمي اصلاح خواهد كرد. وي خاطرنشان كرد سه نفر از كارگراني كه روي عرشه كشتي مشغول جوشكاري بوده‌اند بر اثر اين سانحه دچار سوختگي شده‌اند. يكي از كارگران به‌دليل شدت جراحت ناشي از سوختگي در بيمارستان جانباخته است. اين حادثه به‌دليل بي‌احتياطي و عدم اقدامات ايمني در حين عمليات جوشكاري در زمان حضور در SPM و انجام عمليات تخليه صورت پذيرفته است.
به رغم تكذيب خبر حمله پهپادي به نفتكش در آب‌هاي سوريه، همچنان نگراني‌ها از حملات مستمر اسراييل و برخي ديگر از دشمنان ايران در منطقه، عليه منافع مشروع ايران در ميان آب‌هاي آزاد بسيار زياد است. در طول دو سال گذشته چندين گزارش از حملات به نفتكش‌هاي ايراني در آب‌هاي درياي سرخ منتشر شده است و رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين هم به صورت علني از تلاش‌هايش براي خسارت وارد كردن به منافع ايران سخن مي‌گويد. اين رژيم كه توانايي رويارويي مستقيم با قدرت ايران در منطقه را ندارد، تلاش مي‌كند كه از هر فرصتي براي زدن ضربه‌هايي كه باعث خسارت به ايران شود استفاده كند.
نفتكشي كه دچار سانحه شد
نفتكش ويزدم، به عنوان يك نفتكش سبك معمولا در سواحل سوريه مسووليت جابه‌جايي نفت از نفتكش‌هاي عظيم‌الجثه و انتقال آن به پالايشگاه بانياس سوريه را بر عهده دارد. تصور مي‌شود اين نفتكش كه با پرچم پاناما و تحت مالكيت يك كمپاني لبناني به نام ويزدم مارين قرار دارد، نفت خام صادراتي ايران را براي مصرف در پالايشگاه بانياس سوريه از يك نفتكش بزرگ‌تر روي دريا دريافت كرده بود. شبكه تلويزيوني عرب‌زبان العالم ايران مدعي شده‌بود كه اين نفتكش يكي از سه نفتكش ايراني است كه به تازگي نفت خام ايران را به سوريه منتقل كرده‌بودند، اما خبرگزاري تسنيم با انتشار خبري، تعلق اين كشتي به ايران را تكذيب كرد. براساس اطلاعات منتشرشده از سوي موسسه رهگيري كشتي «تانكر تركرز» اخيرا چهار نفتكش آرمان ۱۱۴، سام ۱۲۱، داران و رومينا از آب‌هاي ايران به مقصد سوريه حركت كرده‌اند كه حامل نزديك به ۳ ميليون بشكه نفت خام هستند. با اين حال يك منبع آگاه كه با خبرگزاري تسنيم گفت‌وگو كرده است تاكيد كرده كه آتش‌سوزي مذكور مربوط به هيچ‌يك از اين كشتي‌هاي ايراني نبوده است. بررسي مشخصات كشتي نيز ثابت مي‌كند كه اين كشتي متعلق به يك شركت مستقر در لبنان است و عموما در نزديكي سواحل سوريه تردد مي‌كند.
سياه‌چاله راداري در شرق مديترانه
دولت سوريه در سال‌هاي اخير به دليل تحريم‌هاي گسترده‌اي كه از سوي ايالات متحده امريكا و اتحاديه اروپا اعمال شده است، دچار كمبود شديد سوخت براي تامين نيازهاي داخلي خود است. هر چند منابع نفت خام درون خاك سوريه وجود دارد، اما بخش عمده ميادين نفت كشور در مناطقي قرار گرفته است كه تحت سلطه شبه‌نظاميان كرد و بازمانده‌هاي داعش هستند. دولت پيشين امريكا يكي از مقاصد خود براي نگه داشتن نظاميان در خاك سوريه را حفاظت از اين ميادين نفتي و جلوگيري از افتادن كنترل آنها به دست دولت مركزي عنوان كرده‌بود. گزارش‌هاي تازه از سوريه خبر از صف‌هاي طولاني در مقابل پمپ‌هاي بنزين در اين كشور جنگ‌زده مي‌دهد. به نوشته پايگاه خبري «مريتايم بولتن» آب‌هاي سواحل بندر بانياس سوريه در شرق مديترانه طي سال‌هاي گذشته براي جلوگيري از رهگيري كشتي‌هايي كه نفت خام به سوريه مي‌رسانند، به يك سياه‌چاله از نظر راداري بدل شده است، چرا كه همه كشتي‌ها و نفتكش‌هاي در حال تردد در اين آب‌ها دستگاه‌هاي ردياب و جي‌پي‌اس خود را خاموش مي‌كنند تا مورد شناسايي قرار نگيرند. ايران و روسيه اصلي‌ترين تامين‌كنندگان نفت خام مورد نياز سوريه هستند، هر چند برخي رسانه‌ها از استفاده مسكو از اهرم نفت خام براي فشار آوردن به دمشق خبر داده‌اند و گزارش داده‌اند كه مسكو براي وادار كردن دولت دمشق به پذيرفتن برخي خواسته‌هايش، گهگاه جريان صادرات نفت خام به اين كشور را قطع مي‌كند. به همين دليل وابستگي سوريه به نفت ايران از هر زمان ديگري بيشتر شده است.
ايران كه خود نيز بعد از خروج ايالات متحده امريكا از برجام، هدف تحريم‌هاي يكجانبه امريكا قرار گرفته است، در دو سال گذشته براي جلوگيري از آزار و اذيت كشتي‌هايش توسط متحدان امريكا، پنهانكاري بيشتري به خرج مي‌دهد. دولت امريكا هم نهادهاي كشتيراني ايران و هم صادرات نفت ايران را هدف تحريم قرار داده است و كشورهاي ديگر را مرتبا تهديد مي‌كند كه در صورت همكاري با صادرات نفت ايران، آنها را جريمه و تنبيه خواهد كرد. در يك مورد، تير ماه سال ۱۳۹۸ كشتي گريس۱، حامل نفت ايران، توسط دولت محلي جبل‌الطارق در آب‌هاي ساحلي اين منطقه تحت قيموميت بريتانيا با همكاري نيروي دريايي سلطنتي بريتانيا توقيف شد كه به يك پرونده اختلافي جدي ميان ايران و بريتانيا تبديل شد. دستگاه قضايي جبل‌الطارق مدعي شده‌بود كه از آنجا كه مقصد نفت اين كشتي سوريه است و دولت سوريه از سوي اتحاديه اروپا تحريم شده، حق توقيف اين كشتي را دارد. با اين حال بعد از دو ماه كشاكش ديپلماتيك و قضايي، عاقبت گريس۱ از توقيف آزاد شد و به مسير خود ادامه داد.
خرابكاري‌هاي متعدد در مسير كشتي‌هاي تجاري ايران
آنچه باعث جلب‌توجه رسانه‌ها به آتش‌سوزي روز شنبه در يك نفتكش در آب‌هاي سوريه شد، سابقه حملات خرابكارانه به كشتي‌هاي تجاري ايران به ويژه نفتكش‌هاي ايراني در آب‌هاي منطقه است. چندين حادثه براي كشتي‌هاي ايراني در آب‌هاي درياي سرخ باعث شده است تا هر حادثه‌اي براي نفتكش‌ها به حساب تكرار حملات مشابه عليه منافع ايران در آب‌هاي آزاد نوشته‌شود. ايران پيش از اين از خرابكاري و بمب‌گذاري در نفتكش‌هاي حامل نفت ايران براي ايجاد اختلال در صادرات نفت خبر داده‌بود. بهمن ماه سال گذشته، اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور اسلامي ايران در سخنراني گفته بود: «امريكايي‌ها و متحدان اسراييلي و سعودي پست‌ترين اقدامات را عليه ايران به كار بردند. چه كسي باور مي‌كند كه براي توقف صدور نفت ايران حتي متوسل به اعزام نيرو به نفتكش‌هاي ايراني و ايجاد انفجار در موتورخانه كشتي‌ها شدند.»
حمله به نفتكش‌هاي ايراني در سال‌هاي اخير به ويژه در درياي سرخ و نزديكي سواحل عربستان به يك امر تكراري بدل شده است. در نيمه اول سال ۱۳۹۸ دست‌كم سه نفتكش ايراني در درياي سرخ هدف حملاتي مشابه در نزديكي بندر جده قرار گرفتند. ارديبهشت‌ماه ۹۸ امسال گزارش شد كه نفتكش ايراني «هپينس» با بار يك ميليون بشكه نفت در ۷۰ مايلي جده عربستان دچار نقص فني شده و به ناچار در بندر جده پهلو گرفته است. نفتكش «هلم» نيز در ۲۹ مرداد هنگام عبور از درياي سرخ دچار نقص فني شد. مهر ماه همان سال، نفتكش سابيتي نيز در همان محل هدف حمله دو موشك قرار گرفت. در پي اين اقدام خرابكارانه، علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران تاييد كرد كه هر سه سانحه بر اثر «اقدامات تخريبي» رخ داده‌اند و هشدار داد كه اين ماجراجويي‌هاي خطرناك، بدون پاسخ نمي‌ماند. سخنگوي وقت وزارت خارجه نيز مهرماه سال ۹۸ در واكنش به حمله به كشتي سابيتي تلويحا خرابكاري عليه اين نفتكش‌ها را تاييد مي‌كند. سيدعباس موسوي گفته بود: «در چند ماه گذشته برخي اقدامات تخريبي ديگر نيز عليه نفتكش‌هاي ايران در درياي سرخ صورت پذيرفته كه بررسي‌ها در خصوص عوامل دخيل در اين اقدامات در حال انجام است.»
فروردين ماه امسال، بار ديگر يك كشتي غيرنظامي ديگر ايران در نزديكي سواحل جيبوتي در درياي سرخ مورد تهاجم قرار گرفت. كشتي ساويز، سه‌شنبه هفدهم فروردين‌ماه مورد تهاجم قرار گرفت. نور نيوز، وب‌سايت نزديك به شوراي عالي امنيت ملي در گزارشي به نقل از يك منبع آگاه با اشاره به پرواز بالگرد شناسايي و حضور شناورهاي تندروي ناشناس در محل حمله، اين حمله را اقدامي خرابكارانه از سوي يك يا چند كشور خارجي توصيف كرد. روز قبل از حادثه يك بالگرد ناشناس حدود ۱۰ دقيقه به گشت‌زني در اطراف كشتي پرداخت. نورنيوز در مورد اين حمله نوشته بود: روز حادثه نيز حدود ۴ ساعت بعد از حمله، از ساعت ۱۰ تا ۱۱ صبح دو شناور تندرو ناشناس در نزديكي كشتي گشت‌زني كردند. كشتي غيرنظامي ساويز براي برقراري امنيت و مقابله با دزدان دريايي در درياي سرخ و خليج عدن مستقر بود. روزنامه نيويورك‌تايمز در پي اين حمله به نقل از مقام امريكايي، اين اقدام را به اسراييل نسبت داده و نوشته بود كه تل‌آويو امريكا را از حمله به كشتي ساويز مطلع كرده است. «بني‌گانتس» در واكنش به اين گزارش گفت: تل‌آويو هرجا لازم باشد ورود و از منافع امنيتي خود حفاظت مي‌كند.
در طول ماه‌هاي گذشته چند گزارش هم در مورد حملاتي به كشتي‌هاي متعلق به شركت‌هاي رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين در آب‌هاي درياي عمان و خليج فارس منتشر شده است. از جمله دو هفته پيش كه يك كشتي تجاري متعلق به كمپاني ري‌شيپينگ به اسم «هايپريون ري» در نزديكي بندر فجيره امارات متحده عربي هدف حمله قرار گرفته است. چندي قبل نيز كشتي ديگري متعلق به همين خطوط دريايي به نام «ام‌وي هليوس ري» در درياي عمان هدف يك حمله قرار گرفته بود. همزماني حمله به كشتي هايپريون‌ري با اقدام خرابكارانه در تاسيسات هسته‌اي ايران اين گمانه‌زني را ايجاد كرده بود كه ايران با هدف انتقام از حمله به تاسيسات هسته‌اي نطنز پشت اين حمله بوده است.