آموزه‌هاي فردوسي و شاهنامه
لوريس چكناواريان
«شاهنامه» به راستي موسيقي است؛ شاهنامه شاهكاري است كه خود به خود از داستان‌هاي زيبايش و وزن شعرش، موسيقي به وجود مي‌آيد. موسيقي‌هايي كه مي‌توان همه آنها را به صورت اُپرا، باله يا سبك‌هاي ديگر اجرا كرد. من در بچگي از راديو شيرخدا را شنيده بودم و از هفت، هشت سالگي برنامه راديويي شيرخدا را گوش مي‌كردم. بعدها كه بزرگ‌تر شدم به تدريج درباره زورخانه شنيدم و اينكه اين نوع موسيقي در زورخانه‌ها اجرا مي‌شود. من آن موقع نمي‌دانستم زورخانه چيست و كجاست اما بالاخره به زورخانه رفتم. واقعا در آن مكان مبهوت و شيفته آن ورزش‌ها و ريتم و ضرب‌ها شدم. ريتم‌ها و ضرب‌ها و داستان‌هاي مختلف شاهنامه‌اي كه شنيدم- به خصوص داستان رستم و سهراب- باعث شد از كودكي در ذهنم اين فكرها را داشته باشم كه اگر روزي توانستم اين سبك را به صورت اُپرا در بياورم و اجرا كنم.
فردوسي پيام‌آور است و در جايگاه خود آنقدر بلندمرتبه است كه انگار از جنس كوه دماوند است. اگر شاهنامه توسط جوانان فارسي زبان امروزين خوانده شود بسيار تاثيرگذار است. متاسفانه بسياري از جوانان شاهنامه نمي‌خوانند اما اگر بخوانند بسيار تاثير مي‌پذيرند. شاهنامه همه چيز است. شاهنامه كتابي است كه مانند كتاب مقدس است. هم درس اخلاقي در شاهنامه نهفته شده وهم درس ملي، درس انسانيت، درس عشق و زندگاني است. شما همه چيز را در داستان‌هاي شاهنامه مي‌توانيد ببينيد. شاهنامه حتي مي‌تواند يك ديكشنري و لغتنامه باشد؛ لغتنامه انسانيت! شاهنامه يك معجزه ادبي است. به نظر من فرهنگ و هنر از خانواده آغاز مي‌شود. خود پدرها و مادرها، افراد خانواده. هنگامي بچه به دنيا مي‌آيد اولين بستر آموزش براي او خانواده است. پدرها و مادرها ابتدا بايد آنها را با شاهنامه و ادبيات فارسي آشنا كنند. بعدها كه آن كودك در خانه راجع به فردوسي، سياوش، سيمرغ و... شناختي پيدا كرد، وارد مدرسه شود و داستان كامل و ادبي آنها را به شعر بخواند. همه چيز ابتدا از خانواده آغاز مي‌شود.
ما بايد سعي كنيم تا خانواده‌ها را به آموزش ادبيات به كودكان‌شان تشويق كنيم. خاستگاه اوليه انسانيت، ادبيات، موسيقي و... خانواده است. فرزند ابتدايي‌ترين و مهم‌ترين آموزه‌ها را از خانواده دريافت مي‌كند. اين آموزش بايد در مدرسه ادامه پيدا كند. حالا بگوييم كه بعضي از خانواده‌ها به خاطر مشكلاتي نمي‌توانند اين درس‌ها را آموزش بدهند. ممكن است خانواده‌اي پدر يا مادر نداشته باشد يا هزاران مشكل ديگر. اما حتما بايد در مدرسه و كودكستان شروع كنند. بايد داستان‌هاي زيباي شاهنامه را بياموزند. مي‌شود به صورت انيميشن يا بازي، نقاشي يا به صورت لذت موسيقي اين آموزه‌ها را به بچه‌ها ياد داد. در اين صورت هنگامي كه كودك در سال‌هاي بالاتر با شعر شاهنامه روبه‌رو شد برايش آشناست. مانند اين است كه ما ابتدا در مورد شهر يا كشوري توضيحاتي مي‌دهيم و بعد مي‌رويم از نزديك آن كشور را مشاهده مي‌كنيم. بايد ابتدا آموزش داد و بعد آن دسته از انسان‌هايي كه عشق به ادبيات دارند خودشان اين راه را دنبال مي‌كنند و ادامه مي‌دهند.