خواب سنگين توليد در شهرك‌هاي صنعتي

گروه  اقتصادي

گزارش عملكرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال گذشته نشان مي‌دهد 15 هزار واحد صنعتي در شهرك‌هاي صنعتي ايران به حالت نيمه فعال درآمده و با 50 درصد از ظرفيت خود كار مي‌كنند. ضمن اينكه 8 هزار و 500 واحد صنعتي نيز در اين شهرك‌ها به ‌طور كامل به حالت «غيرفعال» درآمده‌اند. وزارت «صمت» كه اين آمار را منتشر كرده، اضافه مي‌كند كه بزرگ‌ترين مشكل اين واحدهاي غيرفعال، كمبود نقدينگي بوده است.

 در گزارش عملكرد وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنين آمده است كه ۱۶/۱ درصد واحدهاي مستقر در شهرك‌هاي صنعتي به دليل فقدان بازار، ۳/۷ درصد به دليل اختلاف شركا و ۲/۶ درصد به دليل تامين مواد اوليه فعاليت خود را متوقف كرده‌اند. 
در اين گزارش آمده است كه دليل توقف فعاليت ۱/۵ درصد واحدهاي مستقر در شهرك‌هاي صنعتي ايران نيز «نقصان ماشين‌آلات» است، نيم درصد به دليل مشكلات قضايي و 4/0 درصد به دليل مشكلات زيرساختي توليدشان متوقف شده و توليد ۱۸/۳ درصد واحدها نيز به دلايل نامشخص متوقف شده است. علاوه بر اين بيش از ۱۳ هزار واحد نيز با ظرفيت ۵۰ تا ۷۰ درصد در حال فعاليت هستند و فقط نزديك۱۰ هزار و ۵۰۰ واحد توليدي و صنعتي مستقر در شهرك‌هاي صنعتي سراسر كشور با ظرفيت بيش از ۷۰ درصد فعاليت مي‌كنند. ركود كامل و نسبي سه چهارم واحدهاي صنعتي و توليدي شهرك‌هاي صنعتي درحالي است كه تعداد شهرك‌ها و نواحي صنعتي مصوب از ۹۹۵ مورد به يك هزار و ۱۱ مورد افزايش يافته است.
بر اساس آمارها تا پايان سال ۱۳۹۹ بيش از ۹۵۵ هزار نفر در واحدهايي كه در شهرك‌ها و نواحي صنعتي به بهره‌برداري رسيدند مشغول به كار بودند و نزديك به ۵۰ درصد كل واحدها در صنايع فلزي و شيميايي فعال  هستند.
خواب شديد توليد و سرمايه در شهرك‌هاي صنعتي در حالي شكل گرفته كه امسال با عنوان سال «توليد، پشتيباني‌ها و مانع‌زدايي‌ها»  توسط مقام معظم رهبري نامگذاري شده و انتظار مي‌رود، جريان سرمايه‌گذاري و تزريق منابع نيز متناسب با اين عنوان به سمت بخش توليد هدايت شود؛ اتفاقي كه تاكنون نيفتاده است. 

چند شهرك وجود دارد؟
تعداد شهرك‌ها و نواحي صنعتي مصوب تا پايان سال ۱۳۹۹ به ۱۰۱۱ شهرك و ناحيه رسيد كه نسبت به تعداد ۹۹۵ شهرك و ناحيه صنعتي مصوب در سال ۱۳۹۸ افزايش ۱.۶ درصدي داشته است. همچنين تعداد شهرك‌ها و نواحي صنعتي در حال بهره‌برداري در مدت ياد شده با ۰.۹ درصد افزايش نسبت به سال ۱۳۹۸ به ۸۲۸ شهرك و ناحيه رسيده است. تعداد شهرك‌ها و نواحي صنعتي در حال بهره‌برداري تا پايان سال ۱۳۹۸ معادل ۸۲۱ مورد بوده است. 
تعداد واحدهاي صنعتي به بهره‌برداري رسيده در شهرك‌ها و نواحي صنعتي در سال گذشته ۲۵۴۴ واحد بوده كه در مقايسه با ۲۵۷۸ واحد به بهره‌برداري رسيده در مدت مشابه سال ۱۳۹۸ حدود ۱.۳ درصد كاهش داشته است. طبق اين آمار در مجموع تا پايان سال ۱۳۹۹ معادل ۴۷ هزار و ۵۰۹ واحد در شهرك‌ها و نواحي صنعتي به بهره‌برداري رسيده كه نسبت به تعداد ۴۵ هزار و ۶۶۲ واحد كه تا پايان سال ۱۳۹۸ به بهره‌برداري رسيده بودند حدود 4 درصد افزايش داشته است.

اشتغال بيش از ۹۵۵ هزار نفر
در شهرك‌هاي صنعتي
آن‌گونه كه «ايسنا» به نقل از آمارهاي منتشر شده وزارت صمت منتشر كرده، ميزان اشتغال ايجاد شده در واحدهاي صنعتي به بهره‌برداري رسيده در سال گذشته حدود ۳.۵ درصد افزايش داشته به‌ طوري كه در سال ۱۳۹۹ معادل ۴۲ هزار و ۳۸۵ شغل در واحدهاي صنعتي به بهره‌برداري رسيده، ايجاد شده اما در مدت مشابه سال قبلش ۴۰ هزار و ۹۴۴ نفر در واحدهاي صنعتي تازه به بهره‌برداري رسيده، شاغل شدند.
در مجموع تا پايان سال گذشته ۹۵۵ هزار و ۱۲ نفر در واحدهايي كه در شهرك‌ها و نواحي صنعتي به بهره‌برداري رسيدند، مشغول به كار بودند كه نسبت به اشتغال ۹۲۱ هزار و ۵۱۱ نفر تا پايان سال ۱۳۹۸ در اين واحدها حدود ۳.۶ درصد افزايش داشته است.

نصف واحدها كوچك هستند
همچنين بر اساس اين آمار از كل ۴۷ هزار و ۵۰۹ واحد مستقر در شهرك‌ها و نواحي صنعتي ۴۱ درصد خرد، ۵۲ درصد كوچك، 6 درصد متوسط و يك درصد واحدها بزرگ هستند.
از نظر اشتغال نيز ۱۱ درصد اشتغال در واحدهاي خرد، ۴۹ درصد در واحدهاي كوچك، ۲۱ درصد در واحدهاي متوسط و ۱۹ درصد در واحدهاي بزرگ ايجاد شده است. در زمينه سرمايه‌گذاري نيز واحدهاي كوچك پيشتاز هستند به ‌طوري كه ۴۲ درصد سرمايه‌گذاري شهرك‌هاي صنعتي در واحدهاي كوچك، ۲۴ درصد در واحدهاي متوسط، ۲۱ درصد در واحدهاي بزرگ و ۱۳ درصد در واحدهاي خرد انجام شده است.

فعاليت نصف واحدها در صنايع فلزي 
و   شيميايي
همچنين بر اساس اين گزارش از كل ۴۷ هزار و ۵۰۹ واحد مستقر در شهرك‌ها و نواحي صنعتي، ۲۶.۱ درصد در صنايع فلزي، ۲۲ درصد در صنايع شيميايي، ۱۷ درصد غذايي و آشاميدني، ۱۱.۸ درصد در كاني غيرفلزي، ۷.۲ درصد در صنايع سلولزي، ۷.۱ درصد در حوزه خدمات، ۵.۴ درصد در صنايع نساجي و ۳.۴ درصد در صنعت برق و الكترونيك فعال هستند.

وضعيت راندمان شهرك‌ها
تا پايان سال گذشته ۱۵ هزار و ۲۲۲ واحد فعال يعني ۳۹ درصد از كل واحدهاي فعال، در شهرك‌هاي صنعتي با ظرفيت كمتر از ۵۰ درصد، بيش از ۱۳ هزار و ۲۹۸ واحد معادل ۳۴.۱ درصد واحدها با ظرفيت ۵۰ تا ۷۰ درصد و ۱۰ هزار و ۴۶۸ واحد معادل ۲۶.۸ درصد واحدها با ظرفيت بيش از ۷۰ درصد فعاليت مي‌كنند.

چه تعداد واحد راكد داريم؟
 بر اساس آمارها ۸۵۲۱ واحد غيرفعال در شهرك‌هاي صنعتي كشور وجود دارد كه ۵۶.۹ درصد آنها به دليل كمبود نقدينگي، ۱۶.۱ درصد به دليل فقدان بازار، ۳.۷ درصد به دليل اختلاف شركا، ۲.۶ درصد به دليل تامين مواد اوليه، ۱.۵ درصد به دليل نقصان ماشين‌آلات، ۰.۵ درصد به دليل مشكلات قضايي و ۰.۴ درصد به دليل مشكلات زيرساختي توليدشان متوقف شده است. در اين ميان توليد ۱۸.۳ درصد واحدها نيز به دلايل نامشخص متوقف شده است.