آخرين مناظره تلويزيوني 7 كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري سيزدهم برگزار شد
سرماي تقابل و سايه انتقادات
آخرين دور از مناظره‌هاي انتخابات سيزدهمين دوره رياست‌جمهوري عصر روز گذشته برگزار شد. اين در واقع آخرين فرصت 7 كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري بود تا بتوانند از آنتن تلويزيون با سخنان‌شان، توجه راي‌دهندگان را جلب كنند. دو مناظره قبلي نه‌تنها جذابيتي نداشت، بلكه جدال‌هاي لفظي اين 7 نفر باعث شده بود تا انتقادات زيادي هم از رفتار كانديداها شود. روز گذشته اما هم شيوه مناظره به خاطر انتقادات تاحدودي تغيير كرد و فضايي فراهم شد تا نامزدها بتوانند بيشتر در حالت مناظره قرار بگيرند اما واكنش‌ها نشان مي‌دهد كه تغييرات ديروز هم نتوانست خيلي توجه مردم را جلب كند و همچنان انتقادات هم نسبت به شيوه مناظره و هم نسبت به رفتار نامزدها وجود دارد. ضمن اينكه نظرسنجي‌هاي منتشرشده معلوم مي‌كند كه رفتار تكراري برخي نامزدها از ميزان آراي آنان در دوره‌هاي گذشته نيز كاسته است.
سومين دور از مناظره‌ها ديروز بالاخره بعد از انتقادات مختلف تاحدودي تغيير كرد. نامزدها در بخش اول تنها به يك سوال پاسخ دادند تا به اين ترتيب امكان مقايسه نظر آنان از سوي مخاطب فراهم شود و اين برنامه تبليغاتي بيشتر حالت مناظره بين 7 نامزد پيدا كند. در اين برنامه قرار بود دولت و عبدالناصر همتي به خاطر اعتراضي كرده بودند وقتي مجزا براي پاسخ دادن به اتهامات پيدا كنند ولي هر دو اعلام كردند كه از اين فرصت خود صرف‌نظر كنند. پيش از اين هم ابراهيم رييسي از وقت خود براي پاسخ گفتن به اتهامات صرف‌نظر كرده بود. مرتضي حيدري مجري برنامه در ابتدا 7 موضوع را به عنوان دغدغه مردم مطرح كرد و از نامزدها خواست درباره آن اظهارنظر كنند. گراني و نرخ بالاي تورم، عدالت و كاهش فاصله طبقاتي، ركود اقتصادي، شفافيت و مقابله با فساد اقتصادي، ساماندهي يارانه‌هاي پنهان و آشكار، بيكاري و تامين مسكن اين هفت دغدغه بود كه البته از سوي فعالان شبكه‌هاي اجتماعي ناقص دانسته شد. بسياري تاكيد كردند كه دغدغه‌هاي سياسي و حياتي ناديده گرفته شده است. در پاسخ به اين سوالات دقايق ابتدايي با صحبت‌هاي اميرحسين قاضي‌زاده‌هاشمي، محسن رضايي و رييسي بدون تنش گذشت و خيلي انتقادي به سايرين نبود. اما با ورود همتي و عليرضا زاكاني فضا تغيير كرد. همتي دوباره رييسي را هدف قرار داد و از او انتقاد كرد. در واكنش زاكاني هم سخنان خيلي تندي را عليه همتي مطرح كرد. زاكاني در بين سخنان خود مدعي شد كه همتي در دوران رياست خود بر بانك مركزي در سال 98 در نامه‌اي خواستار افزايش نرخ حامل‌هاي انرژي شده است.
چالش بدهكاران بانكي
در ادامه همتي رييسي را وارد يك چالش كرد. او ليستي از بدهكاران بانكي را در دست گرفت و گفت كه ابربدهكاران بانكي در زمان من نبوده است و من حالا آن را به آقاي رييسي مي‌دهم كه اگر صلاح مي‌دانند، منتشر كنند. در ادامه آقاي رييسي هم در مقابل همتي بدون آنكه بخواهد محتواي ليست را علني كند از همتي پرسيد چرا حالا ليست را مي‌دهيد اگر وظيفه شما بوده چرا آن را زودتر نداده‌ايد و اگر وظيفه شما نيست چرا اين كار را مي‌كنيد كه همتي پاسخ داد من اين را قبلا به قوه قضاييه داده‌ام.
حمايت از برجام
ديروز برجام نيز موضوع پرتكرار مناظره بود و بيشتر نامزدهاي اصولگرا به آن پرداختند اما آن را تكفير نكردند و به نوعي آن را تاييد كردند. پنج نامزد اصولگرا از جمله افرادي هستند كه همواره در سخنان سابق خود عليه برجام صحبت كرده بودند اما در مناظره ديروز مداوم تاكيد كردند كه برجام را حفظ خواهند كرد. از جمله محسن رضايي رسما اعلام كرد چنانچه رييس‌جمهوري شود برجام را جدي مي‌گيرد. اين شامل جليلي هم مي‌شود. منتها با اين تفاوت كه جليلي تاكيد مي‌كرد ما مذاكره را به چند كشور محدود نمي‌كنيم.
ريزش آرا
به هر حال نگاهي به فضاي عمومي جامعه نشان مي‌دهد كه مناظره سوم هم خيلي نتوانست براي نامزدها موفق عمل كند. ضمن اينكه نتايج منتشرشده از نظرسنجي‌ها هم همين موضوع را تاييد مي‌كند. ايسپا اعلام كرده كه بر اساس آخرين نظرسنجي انتخاباتي خود ۶۸.۱ درصد افرادي كه در سال ۹۶ به ابراهيم رييسي راي داده بودند قطعا در انتخابات پيش‌رو شركت خواهند كرد. اين يعني با كاهش عمومي مشاركت مردم در انتخابات، سبد آرا به نفع رييسي هم كوچك شده است. همچنين ايسپا اعلام كرده كه از بين افرادي كه در سال ۱۳۹۶ به ابراهيم رييسي راي داده‌اند و اكنون گفته‌اند قصد شركت در انتخابات پيش‌رو را دارند، ۷۸.۳ درصد به ابراهيم رييسي راي مي‌دهند. برخي معتقدند كه رفتار تكراري نامزدها و نداشتن برنامه‌اي روشن باعث شده كه حتي آراي آنان از دوره قبل نيز كمتر شود. در مناظره‌هاي انتخاباتي اين دوره مشخص شد كه تقريبا سخنان و برنامه‌هاي نامزدهاي گذشته در اين دوره نيز در حال تكرار است و خبري از برنامه‌هاي تازه نيست. اين در حالي است كه وضعيت ايران نسبت به هشت سال و چهار سال گذشته تفاوت‌هاي زيادي كرده و با چالش‌هاي زيادي مواجه شده است. ضمن اينكه نامزدها در تقابل با يكديگر نتوانستند دست به ابتكار عمل بزنند و تنها با تخريب و موضع‌گيري‌هاي سياسي تلاش كردند جلب توجه كنند اين در حالي است كه مردم براي عبور از مشكلات نيازمند برنامه‌هاي مدون و دقيقي هستند.