افغانستان و تشديد ناامني‌ها
عباس عبدي
يكي از بدترين ويژگي‌هاي برخي از تندروها فقدان شفافيت يا وجود تناقض در برخي از مواضع آنان به ويژه در امور مهم است. نمونه آن در روابط خارجي و به‌طور مشخص در اين روزها، مساله افغانستان و طالبان است. متاسفانه به نظر مي‌رسد كه آنان در يك راهبرد نانوشته مسيري را طي مي‌كنند تا نشان دهند كه حضور امريكايي‌ها در منطقه به‌طور مطلق شكست خورده است و براي تحقق اين هدف و سياست، حاضر هستند به طالبان نيز خوشامد بگويند حتي آنان را جنبشي اصيل معرفي كنند. در حالي كه عقل سليم نشان مي‌دهد كه اين نتيجه در برابر عوارض احياي دوباره طالبان در افغانستان اهميت چنداني ندارد. درست است كه امريكايي‌ها در آنجا شكست خورده‌اند، ولي اثبات اين فرضيه نيازمند سلطه دوباره طالبان بر افغانستان نيست. تا همين جا هم معلوم است كه امريكايي‌ها شكست خورده‌اند. حضور رژيمي مثل طالبان در هر كشوري مي‌تواند بذر ناامني و تباهي را در همان كشور و كشورهاي همسايه بكارد. طالبان جريان ارتجاعي است و غير ممكن است كه بتواند ثبات و آرامش را در افغانستان به ارمغان آورد. در گذشته و پيش از سقوط آنان به دست ايالات متحده هم ثبات حكومت‌شان تا حدي مبتني بر زور و بدون توسعه و پيشرفت بود. مساله مهمي كه درباره افغانستان يا هر كشور همسايه ديگر ايران، بايد درك كنيم اين است كه توسعه هر كشور در دل توسعه منطقه‌اي رخ مي‌دهد و نمي‌توان شاهد توسعه منطقه‌اي بود ولي كشورهاي همسايه كه داراي مرز زميني هستند، توسعه‌نيافته باشند. سرريز اين وضعيت توسعه‌نيافتگي كشورهاي همسايه را ضعيف مي‌كند. فقر و ناامني و توسعه‌نيافتگي مثل ويروس كرونا از مرزها منتقل و به كشور همسايه سرازير مي‌شود. با پيشرفت طالبان ايران در خطر هجوم صدها هزار و شايد بيش از يك ميليون نفر آواره افغانستاني خواهد بود. دست مردم افغانستان از نزديك در آتش طالبان است و مي‌دانند كه چه سرنوشتي در انتظار آنان است. اين مردم به تحليل‌هاي خوشبينانه ولي غيرواقعي اصولگرايان ايراني باور ندارند. چنين وضعي هزينه سنگيني را به لحاظ امنيتي، اجتماعي و اقتصادي به ايران و مردم ما تحميل مي‌كند. بدتر از آن، يكي از بازارهاي مهم صادراتي ايران را دچار اختلال مي‌كند. شايد ايران نتواند به‌طور مستقيم و به تنهايي مانع از تحولات جاري افغانستان شود ولي چرا بايد عده‌اي خواهان تسريع در اين روند شوند؟ با چه زباني بايد اعلام كرد كه افغانستان به عنوان يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي تمدني ايران در حال تغيير ماهيت است. كشورهاي رقيب و حتي دشمن ايران در تقويت اين فرآيند كوشا هستند و حتي هزينه مي‌كنند.
باعث تاسف است كه امريكايي‌ها در نهايت بي‌مسووليتي يك كشور را براي 20 سال اشغال كردند و سپس آن را به مرحله پيش از اشغال برمي‌گردانند و آنجا را ترك مي‌كنند. بعيد مي‌دانم ملتي مظلوم‌تر از افغانستان در قرن 21 وجود داشته باشد.