از رفع تحريم تا تقويت رابطه با همسايگان
علي جنتي
1- رفع تحريم‌هاي ظالمانه:
با توجه به انبوه مشكلات اقتصادي در كشور و پيامدهاي فرهنگي و اجتماعي آن كه بخشي از آن ساختاري بوده و بخشي ديگر به دليل اعمال سياست‌هاي نادرست در طول چهار دهه گذشته انباشته شده و در حال حاضر كشور از ركود توليد، تورم افسار گسيخته، ركود كسب و كار، بيكاري، و نارضايتي عمومي ناشي از مشكلات معيشتي رنج مي‌برد ضروري است اقدامات گسترده‌اي در داخل از جمله كاهش هزينه‌هاي دولت، انجام اصلاحات ساختاري در حوزه‌هاي اقتصادي و بانكي، رها شدن از اقتصاد دولتي و واگذاري واحدهاي توليدي به بخش خصوصي و ايجاد فرصت‌هاي شغلي صورت گيرد.
بدون شك بخش عظيمي از اين مشكلات به ويژه در سال‌هاي اخير معلول تحريم‌هاي ظالمانه و كم‌نظيري است كه بر كشور تحميل گرديده و زيان ناشي از دورزدن تحريم‌ها براي تامين كالاهاي اساسي و مواد اوليه مورد نياز و عدم‌النفع از بابت توقف بسياري از پروژه‌هاي كلان اقتصادي به صدها ميليارد دلار مي‌رسد . تحريم‌هاي مالي و بانكي، تحريم‌هاي مربوط به صادرات نفت، گاز و پتروشيمي، كشتيراني و بنادر، فروش و صادرات طلا و فلزات گرانبها، تحريم كشتيراني و بنادر، تحريم صادرات آهن، فولاد و مس و محصولات معدني، كشور را دچار شرايطي تحمل‌ناپذير كرده است علاوه بر آنكه مشكلات ناشي از نقل و انتقال پول براي خريد واكسن و دارو نيز در شرايط فراگيري كرونا مشكلات جديدي را براي اقشار مختلف جامعه پديد آورده است. لذا مهم‌ترين و ضروري‌ترين اقدام در سياست خارجي براي كاهش مشكلات موجود تعيين تكليف برجام و FATF است كه امروزه اقتصاد كشور گروگان تعيين تكليف آنها است. بديهي است بدون انجام توافق با غرب هيچ كشوري وارد همكاري جديد با ايران نخواهد شد و كشور همچنان جولانگاه دلالان و كاسبان تحريم خواهد بود.
2- تعامل سازنده با جهان:
ايران نمي‌تواند به صورت جزيره‌اي جداي از نظام بين‌الملل به حيات خود ادامه دهد و استمرار وضعيت كنوني نتيجه‌اي جز اتلاف منابع و از دست رفتن فرصت‌هاي توسعه و تعميق مشكلات داخلي و تحميل هزينه‌هاي كلان به كشور دستاورد ديگري نخواهد داشت. تجربه چهار دهه گذشته نشان داده است در مواردي كه نوعي تعامل مثبت با جهان وجود داشته روابط اقتصادي نيز شكوفا گرديده و رفاه عمومي به‌طور نسبي تامين شده است. تنش‌زدايي و گفت‌وگو با غرب و ايجاد توازن در ارتباط با شرق و غرب بر اساس تامين منافع ملي از اهم مسائلي است كه در اين مرحله بايد در سياست خارجي مورد توجه قرار گيرد. شما هيچ كشوري را در جهان نمي‌يابيد كه با رويكرد تشنج و تقابل در مناسبات خود با ساير كشورها در مسير پيشرفت و توسعه قرار گرفته باشد. لذا آشتي با نظام بين‌المللي و تعامل با جهان، دولت‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي با حفظ چارچوب‌هاي ارزشي و اعتقادي جمهوري اسلامي ايران و منافع ملي كشور امري اجتناب‌ناپذير است.
3- تنش‌زدايي و تقويت ارتباط با همسايگان:
از ويژگي‌هاي بارز جمهوري اسلامي ايران همسايگي آن با 15 كشور است كه برقراري ارتباط و تعامل نزديك با آنان به ويژه در حوزه‌هاي اقتصادي از جمله اولويت‌هاي سياست خارجي به شمار مي‌رود.
در حال حاضر ارتباط ايران با برخي از كشورهاي عربي حوزه خليج فارس عملاً دچار تيرگي است و با برخي ديگر از همسايگان نيز داراي فراز و نشيب مي‌باشد. ايران با مجموعه امكانات مادي و سرمايه انساني و موقعيت ويژه ژئوپليتيكي خود، در صورت برقراري ارتباط نزديك سياسي و اقتصادي با همسايگان، حتي در صورت ادامه تحريم‌ها مي‌تواند مبادلات تجاري خود را گسترش و فشار ناشي از تحريم‌ها را كاهش دهد. تقويت روابط با كشورهاي عرب حوزه خليج فارس در جنوب و كشورهاي آسياي ميانه در شمال مي‌تواند توسعه كشور را شتاب بخشد و نقش ايران را در تحولات آينده تقويت نمايد . در شرايطي كه كشورهاي مختلف تلاش مي‌كنند ايران را از گردونه فعاليت‌هاي اقتصادي منطقه‌اي حذف كنند از جمله تلاش برخي از كشورهاي آسياي ميانه براي حذف ايران از كريدور شمال- جنوب، دورزدن ايران از مسير انتقال گاز به اروپا و تغيير مسير خط‌آهن كشورهاي آسياي‌ميانه به درياي عمان و ساير اقداماتي كه موجب خسارات جبران‌ناپذير براي ايران خواهد شد، تقويت روابط با كشورهاي پيراموني و حضور فعال در سازمان‌هاي منطقه‌اي از جمله سازمان همكاري‌هاي شانگهاي و سازمان همكاري‌هاي اقتصادي (اكو) و اتحاديه اقتصادي اوراسيا مي‌تواند تامين‌كننده منافع ملي كشور باشد.