عزت‌الله ضرغامي، گزينه وزارت ميراث فرهنگي و موافقان و مخالفانش
آخرين وزير
گروه اجتماعي
در آخرين روز از بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي، سيد عزت‌الله ضرغامي، گزينه تصدي وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري و صنايع دستي در تشريح برنامه‌هاي خود، وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي را يك وزارتخانه بسيار مهم دانست و گفت: «هر كدام از سه بخش اين وزارتخانه، ظرفيت تبديل شدن يك نهاد يا وزارتخانه مستقل دارد، اما به دليل همپوشاني و هم‌افزايي كه با هم دارند، قانونگذار آنها را در يك وزارتخانه آورده كه در ماموريت‌هاي مهمي مانند فرهنگي اقتصادي از ظرفيت هر سه استفاده كند؛ اما به همين ظرفيت ختم نمي‌شود و بسياري حوزه‌ها و ظرفيت‌هاي مهم و اساسي كشور به اين وزارتخانه مرتبط است.»
ضرغامي در توضيح علت پذيرش اين مسووليت گفت: «غير از تجربه فرهنگي كه در اين زمينه دارم، بخش زيادي از اين مجموعه‌ها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بود؛ ميراث فرهنگي و معاونت سياحتي و زيارتي كه الان به عنوان معاونت گردشگري و بخش مهم وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي شده در واقع در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بود. در زمان مسووليت معاونت استان‌ها و امور مجلس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در واقع اين بخش‌ها را به هم وصل مي‌كردم و با اين حوزه‌ها آشنايي كامل دارم. اميدوارم اين تجربه‌اي كه دارم به كمك بيايد و نگاه ملي و فرابخشي براي ديدگاه بلندي كه امروز دولت سيزدهم دارد، كمك كند تا بتوانيم اين مسير را طي كنيم.»
ضرغامي افزود: «وزارت ميراث فرهنگي به دليل فقدان يك ديدگاه نظري و ايدئولوژيك كه بايد همه نيروهاي فكري و مديريتي جامعه را همراه و همگرا كند متاسفانه دچار عقب‌ماندگي شده و مهجور و مغفول مانده در حالي كه با مقداري تلاش مي‌تواند در كنار بسياري از دستاوردهاي اقتصادي كه به دنبال خواهد داشت جدي‌ترين بستر صدور ارزش‌هاي اسلامي و انقلابي براي كشور باشد. نگاه من به اضلاع ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي مساوي، متعادل و ترازمند است و هيچ كدام بر ديگري ارجحيت ندارد. اين سه قسمت مكمل و وابسته به همند و با هم هم‌افزايي دارند.»
ضرغامي در ادامه صحبت‌هاي خود افزود: «حوزه ميراث فرهنگي شناسنامه ما و هويت و تمدن ماست؛ آن هم در دوره‌اي كه بي‌هويتي توسط رسانه‌هاي پرنفوذ نوين در حال ترويج و تبليغ است. جوان و نوجوان امروز ايران ما بايد با اين پيشينه تمدني خود آشنا شوند. ميراث فرهنگي ما؛ چه ميراث ملموس و چه ناملموس هر دو با ارزش است. در حوزه ميراث فرهنگي ملموس ۳۲ هزار اثر فرهنگي و تاريخي ثبت ملي شده و در حوزه ميراث فرهنگي ناملموس هزار و ۹۰۰ اثر داريم. ميراث فرهنگي ناملموس به رفتارها، آداب، گويش‌ها و فرهنگي كه بين مردم است برمي‌گردد كه ايراني‌ها صاحب بهترين فرهنگ ناملموس در سطح جهاني هستند ولي علت اينكه آن‌گونه كه شايسته و بايسته است نتوانستيم در اين حوزه توفيقي داشته باشيم اين است كه آن وظايف اصلي را به درستي انجام نداديم. آيات قرآني به ما مسير ميراث فرهنگي را نشان مي‌دهد. در سوره حجر كه درباره قوم لوط سخن مي‌گويد، وقتي عذاب الهي آمد و آنها را نابود كرد، در ادامه آيات مي‌فرمايد ما خرابه‌هاي قوم لوط را بر سر راه قرار داديم تا كاروانيان كه عبور مي‌كنند، ببينند و مايه عبرت شود. ميراث فرهنگي ما بايد سر راه باشد. يعني بايد در دسترس باشد و بايد به درستي معرفي شود. ميراث چند هزار ساله ما چه قبل و چه بعد از اسلام همه داراي پيام هستند. كاخ شاه‌هايي كه از بين رفته، هم عبرت دارد و همه اينها براي ما ارزشمند است. اما دليل مهجور ماندن ميراث فرهنگي ما، جاذبه‌هاي تكميلي است به اين معنا كه اين مكان‌ها كمترين امكانات و خدمات را هم ندارد.»
ضرغامي با تاكيد بر ضرورت تقويت بخش خصوصي و واسپاري مسووليت تحت نظارت براي ساماندهي جاذبه‌هاي تكميلي گفت: «از ۴۶۰ صنعت دستي در سطح جهان، ۳۷۰ صنعت را در ايران داريم اما با وجود ارزش بالاي اين صنعت، به دليل مشكل بازاريابي، معرفي و فروش اين بخش مهجور مانده و در بعضي از حوزه‌ها در حال از بين رفتن است. حتي در رقابت با كشورهاي ديگر كه رقيب ما هستند، هم به لحاظ قيمت تمام شده و هم به لحاظ دلالي‌هايي كه صورت مي‌گيرد، دچار مشكل شده‌ايم. فقدان برند‌سازي در اين حوزه يكي ديگر از مشكلات جدي در صنايع دستي است. عدم كاربردي بودن بخشي از اين صنايع و تزييني بودن آنها باعث شده كه با توجه به مشكلات اقتصادي مردم، اين اقلام از سبد خريد مردم حذف شود. بسته‌بندي اين اقلام هم ضعيف و نامناسب است علاوه بر اينكه مواد اوليه، ارزان و در دسترس و در واقع تسهيل عرضه و تقويت تقاضا از اهداف جدي ماست.»
ضرغامي در بخش ديگري از سخنان خود به موضوع گردشگري به عنوان صنعت پيشران اشاره كرد و گفت: «اين صنعت خدمات متنوع و گسترده‌اي را در كشور ارايه مي‌دهد. درآمد اصلي بسياري كشورها در صنعت گردشگري است. ۱۰.۴ درصد از توليد ناخالص داخلي در جهان و ۱۰ درصد كل اشتغال جهاني مربوط به گردشگري است. امروز از هر ۵ شغل جديدي كه ايجاد مي‌شود، يك شغل مربوط به گردشگري است. ميانگين رشد توليد ناخالص داخلي در جهان به صورت ميانگين ۳ درصد اما در حوزه گردشگري 4.6 درصد است. در ايران، با اين آمارها فاصله جدي مي‌بينيم. صادرات نامرئي، صفت خوبي براي حوزه گردشگري است. اشتغال و ارزآوري به صورت گسترده در اين حوزه وجود دارد و اين مساله ربطي به تحريم ندارد. در حالي كه بهاي دلار در كشور ما خيلي بالا رفته، متاسفانه مي‌بينيم اين قضيه تاثيري در جذب گردشگر خارجي نداشته است. مزيت‌هاي رقابتي ديگر ما در مقابل رقبا آن‌قدر محدود است كه حتي قيمت دلار نمي‌تواند تكاني به گردشگري بدهد. امارات، قطر، عربستان، عمان، اردن، درآمدهاي گردشگري‌شان از ما بالاتر است. ما فقط با لبنان، كويت و يمن قابل مقايسه شده‌ايم. وقتي چاه نفتي به صورت مشترك با قطر داريم، اگر از آن چاه برداشت نكنيم، سرمايه‌اي را از دست مي‌دهيم. در حالي كه در بسياري از حوزه‌هاي گردشگري همچون كسب و كار، خوراك، آموزشي، ورزشي، مذهبي، حلال، ماجراجويانه و دريايي مي‌توانيم جذب گردشگر داشته باشيم. گردشگري مذهبي و حلال مزيت نسبي ماست. خيلي از كشورها دنبال گردشگري سالم، پاك، حلال و مبتني بر ارزش‌هاي ديني هستند كه مي‌توانيم پاسخگوي نياز آنها باشيم اما حداقل زيرساخت‌هاي اين حوزه را هم فراهم نكرده‌ايم در حالي كه حوزه گردشگري مي‌تواند جدي‌ترين عامل براي براي همبستگي ملي، وحدت و انسجام ملي باشد. من در اقصي نقاط كشور خدمت مي‌رسم چون گردشگري ارتباط وسيع با مناطق محروم دارد. نگاه ما در حوزه گردشگري بايد غيرسياسي، فرهنگي، اقتصادي و ملي باشد چون نگاه سياسي و قبيله‌اي بلاي جان و آفت صنعت گردشگري است.»
به گزارش ايرنا، گردشگري به عنوان يكي از زيرمجموعه‌هاي وزارت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، در ۱۸ ماه گذشته و به دنبال شيوع كرونا، با خسارت حدود ۳۰ هزار ميليارد توماني مواجه است علاوه بر اينكه بسياري از فعالان اين صنعت يا خانه‌نشين شده يا تغيير شغل داده‌اند علاوه بر اينكه كارگاه‌هاي هنرهاي سنتي و فروشگاه‌هاي صنايع‌دستي تعطيل و بسياري از صاحبان مشاغل كاملا بيكار شده‌اند.
موافقان و مخالفان ضرغامي چه گفتند
روز سه‌شنبه، موافقان و مخالفان وزارت سيد عزت‌الله ضرغامي هم در مجلس صحبت كردند.
* مخالف / موسوي؛ نماينده مردم ملكان و عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس: به نظر مي‌رسد مهندس ضرغامي انتخاب مناسبي براي اين وزارتخانه نيست، چراكه فاقد انگيزه لازم براي انجام كار جهادي در وزارتخانه‌اي است كه نسبت به آن شناخت ندارد. (خطاب به ضرغامي) از شما مي‌خواهم كه قول دهيد ايران را تا چه سالي مي‌توانيد يكي از رتبه‌هاي برتر گردشگري در دنيا قرار دهيد.
* موافق / قاضي‌زاده هاشمي، نماينده مردم مشهد و كلات: باتوجه به تحريم‌هاي گسترده مسير گشايش از وزارتخانه ميراث فرهنگي عبور مي‌كند، بنابراين براي اين وزارتخانه فردي نياز است كه عملكرد تك‌بعدي نداشته باشد بلكه داراي چهره‌اي چند وجهي در حوزه دفاعي و استراتژي و رسانه‌اي باشد كه ضرغامي به خوبي از اين ويژگي برخوردار است. متاسفانه يا خوشبختانه همگان با سوابق آقاي ضرغامي در حوزه صدا و سيما آشنا هستند، درحالي كه ايشان با توجه به تجربياتي كه در عرصه‌هاي مختلف نظام داشته مي‌تواند پيشران فرهنگ و تمدن ايران در كنار ايجاد درآمدهاي اقتصادي باشد.
* مخالف / سعيدي، نماينده مردم چابهار و عضو كميسيون كشاورزي مجلس: «هر چند ضرغامي مديري انقلابي، تحولگرا، شفاف و پاك دست و همچنين خلاق است اما هيچ گونه تناسبي با وزارتخانه ميراث فرهنگي و گردشگري ندارد. برنامه‌هاي ارايه‌شده توسط وزير پيشنهادي هيچ‌گونه راهكار و ايده‌اي براي توسعه گردشگري در شرايط كرونا و پست كرونا ندارد در حالي كه طبق گزارش معاونت قوانين مجلس، صرفا 67درصد احكام پيشنهادي ايشان با اسناد بالادستي همخواني دارد و در برنامه‌هاي ارايه‌شده در حوزه‌هاي گردشگري و صنايع‌دستي ضعف و عدم برخورداري از انسجام به چشم مي‌خورد. (خطاب به ضرغامي) شما به‌رغم سوابق درخشان در صدا و سيما به مجموعه جذابيت‌هاي گردشگري در ايران كه بسان رنگين‌كمان مي‌ماند توجهي نداشته‌ايد.
* مخالف / احمدي بيغش، نماينده شازند و عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس: ضرغامي هر پستي را فرصتي براي تجميع دوستان سياسي و گروهي خود مي‌كند، به همين دليل امكان اداره وزارتخانه تخصصي ميراث فرهنگي و گردشگري توسط فردي كه اعتقادي به انتصاب افراد متخصص ندارد ميسر نيست. ضرغامي فاقد وجاهت لازم از نظر ملي و بين‌المللي براي اداره اين وزارتخانه است. حضور ضرغامي در راس اين وزارتخانه، توهين به افراد متخصص و نخبگان حوزه گردشگري است. ضرغامي شور و نشاط لازم را براي تصدي پست مذكور نداشته چراكه داراي نگاه تفنني و تفريحي به هر جايگاهي است كه در آن قرار مي‌گيرد. وزارتخانه ميراث فرهنگي، وزارتخانه نوپايي است كه نياز به شخصي دارد كه بدون سياسي كاري افراد متخصص را براي پست‌هاي مختلف آن انتخاب كند در حالي كه ضرغامي فاقد اين خصيصه است.
* موافق / توانگر، نماينده مردم تهران، اسلامشهر، ري و شميرانات: ضرغامي شخصي تحولگرا و توسعه‌گرا و همچنين مرد ميدان عمل است كه در دوران رياست بر سازمان صدا سيما از سوابق درخشاني برخوردار بوده است. مردم و نمايندگان ملت هرگز خدمات ضرغامي را فراموش نخواهند كرد.
* مخالف / صباغيان، نماينده مردم مهريز: ضرغامي از سابقه لازم براي مديريت وزارت فرهنگي برخوردار نيست. در ايران ظرفيت‌هاي تاريخي و فرهنگي زيادي وجود دارد و زمينه گردشگري ورزشي، تاريخي، ساحلي و پزشكي فراهم است. بسياري از گردشگران داخلي ما به تركيه مي‌روند و در جذب گردشگر خارجي دچار مشكل هستيم در حالي كه 80درصد گردشگران ما داخلي هستند. چرا گردشگر خارجي جذب نمي‌شود؟ با توجه به اينكه كشور ما اسلامي است، اعتقاد فرهنگي و اسلامي وجود دارد و ارزش‌ها براي ما مهم است. لذا مقاومت‌هايي در مقابل گردشگران وجود دارد. براي اين مشكل چه فكر كرده‌ايد؟ برخي ارزش‌هاي فرهنگي و اسلامي مانع جذب گردشگري مي‌شود. چه راهكاري براي جذب توريست و گردشگر داريد؟