به‌رغم ادعاهاي تقلب، سركوب مخالفان و جهش آراي حزب كمونيست
حزب حامي پوتين
اكثريت مطلق دوما را كسب كرد
شهاب شهسواري
با شمارش ۹۰ درصد آراي انتخابات دوماي دولتي روسيه مشخص شده است كه حزب حاكم روسيه متحد، منتسب به ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور اين كشور توانسته اكثريت كرسي‌هاي پارلماني را با بيش از ۳۰۰ نماينده به خود اختصاص دهد. براساس اطلاعات منتشرشده از سوي كميسيون مركزي انتخابات روسيه، دست‌كم ۴۹.۹۹ درصد از آراي اخذشده در انتخاباتي كه از جمعه تا يكشنبه ادامه داشت به حزب روسيه واحد اختصاص يافته است تا بار ديگر، حزب روسيه متحد، بيش از دوسوم از كرسي‌هاي دوماي روسيه را به خود اختصاص دهد. بعد از حزب روسيه متحد، حزب كمونيست روسيه (۱۹ درصد)، حزب ليبرال دموكراتيك روسيه (۷.۵ درصد)، حزب «روسيه عادل» (۷.۳ درصد) و حزب «مردم جديد» (۵.۳ درصد) قرار گرفته‌اند. با اين آمار از مجموع ۱۴ حزبي كه در انتخابات پارلماني روسيه شركت كرده بودند، فقط ۵ حزب به حد نصاب لازم براي داشتن نماينده در دوما رسيده‌اند. بر اساس آمار منتشرشده كمي بيش از ۵۱ درصد از واجدان حق راي در اين انتخابات شركت كرده‌اند. بر اساس قوانين انتخابات روسيه، احزابي كه بتوانند حدنصاب ۵ درصدي از آرا را كسب كنند حق داشتن نماينده در دوما را خواهند داشت و بر اساس نسبت آراي‌شان از كل آرا در حوزه‌هاي چند نماينده‌اي سهم مي‌گيرند و در حوزه‌هاي يك نماينده‌اي، كرسي به حزب پيشتاز در آن حوزه تعلق مي‌گيرد. دوماي روسيه با بيش از ۳۰۰ نماينده از حزب روسيه متحد، عملا بار ديگر تحت كنترل هواداران پوتين است، هر چند حزب دوم، يعني حزب كمونيست هم از لحاظ رويكردهاي سياسي معمولا از پوتين حمايت مي‌كند. در اين ميان خبري از احزاب اپوزيسيون و مخالف پوتين در دوما نخواهد بود.
كاهش محبوبيت پوتين؟
حزب روسيه متحد در انتخابات سال ۲۰۱۶ توانسته بود بيش از ۵۴ درصد آرا را از آن خود كند، با شمارش بخش اعظم آراي اين دوره از انتخابات، به نظر مي‌رسد كه محبوبيت اين حزب نسبت به گذشته اندكي كاهش داشته و به كمتر از ۵۰ درصد رسيده است. دولت‌هاي غربي و مخالفان پوتين در روسيه معتقدند كه انتخابات در روسيه منصفانه و آزاد نيست و مدعي مي‌شوند كه در سال‌هاي اخير دوماي روسيه به محلي براي تاييد و تصويب خواسته‌هاي پوتين و ابزاري نمايشي براي مشروعيت‌بخشي دموكراتيك به حاكميت يك‌تنه پوتين در اين كشور تبديل شده است. پوتين از سال ۱۹۹۹ قدرت را در روسيه در اختيار دارد و بر اساس تغييرات اخير در قانون اساسي روسيه مي‌تواند در انتخابات ۲۰۲۴ نيز براي يك دوره ۶ ساله ديگر نامزد انتخابات شود. مخالفان پوتين در طول سه روز برگزاري انتخابات ويديوها و تصاويري را از اقدامات غيرقانوني و تخلفات انتخاباتي از جمله پر كردن صندوق‌هاي راي در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر كردند. اقدام دولت در برگزاري سه‌روزه انتخابات، با انتقاد مخالفان مواجه شد كه اين اقدام را ابزاري براي تسهيل تقلب در انتخابات مي‌دانستند، هر چند كه بهانه رسمي براي برگزاري انتخابات در سه روز، جلوگيري از انتشار ويروس كرونا بود. همزمان متحدان الكسي ناوالني، چهره مشهور مخالف پوتين كه اكنون در زندان است، تلاش كردند با اتحاد در اين انتخابات بتوانند قدرت خود را در مقابل پوتين نشان دهند. با اين حال تقريبا تمامي چهره‌هاي شناخته‌شده و مشهور مخالف پوتين، حق شركت در انتخابات را پيدا نكردند.
شبكه‌هاي اجتماعي و انتخابات روسيه
روسيه كه از سوي امريكا متهم شده بود در انتخابات ۲۰۱۶ رياست‌جمهوري امريكا دخالت كرده است، حالا خود يكي از دلواپسان دخالت خارجي در انتخابات است. درست در آستانه انتخابات دولت روسيه، شبكه‌هاي اجتماعي و ارايه‌دهندگان خدمات پايه اينترنتي را تحت فشار گذاشت تا از انتشار آنچه محتواي مربوط به دخالت خارجي در انتخابات دوما بود، خودداري كنند. گوگل و اپل، دو كمپاني بزرگ امريكايي با اين درخواست دولت روسيه موافقت كردند. مخالفان پوتين مي‌گويند كه شركت‌هاي بزرگ اينترنتي عملا همه محتواي مرتبط با راي به هواداران الكسي ناوالني را حذف كرده‌اند. گوگل نه تنها اپ‌هاي مرتبط با هماهنگي راي‌دهندگان مخالف پوتين در انتخابات را از فروشگاه اينترنتي پلي‌استور پاك كرد، بلكه ويديوهاي مربوط به جنبش حمايت از الكسي ناوالني را از يوتيوب و اسناد مرتبط با اين جنبش را از گوگل داكس حذف كرد. مخالفان پوتين تلاش مي‌كردند كه در ۲۲۵ حوزه انتخاباتي با استفاده از اين ابزارهاي اينترنتي ميان راي‌دهندگان بالقوه خود هماهنگي ايجاد كنند. هواداران ناوالني، فهرستي از ۱۲۳۴ نامزد انتخاباتي را منتشر كرده بودند كه نامزدهاي مطلوب مخالفان پوتين محسوب مي‌شدند.
ادعاهاي تقلب در انتخابات
براي نخستين‌بار از سال ۱۹۹۳ كه اولين انتخابات بر پايه قانون اساسي جديد روسيه برگزار شد تاكنون، نمايندگان سازمان امنيت و همكاري اروپا، بر انتخابات روسيه نظارت نداشتند. با اين حال گروه Golos كه از سوي دولت روسيه با عنوان «مامور دولت خارجي» معرفي شده است، اعلام كرد كه تا روز يكشنبه ۴۵۰۰ مورد تخلف انتخاباتي به اين گروه گزارش شده است. وزارت كشور روسيه با رد اين ادعا گفته كه هيچ گزارشي از «تخلف موثر و جدي» در انتخابات دريافت نكرده است. اما كميسيون مركزي انتخابات از كشف ۱۲ مورد پر كردن صندوق‌هاي راي از آراي جعلي خبر داده است. ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين روز دوشنبه در پي اعلام نتايج اوليه انتخابات سراسري روسيه گفت: «براي رييس‌جمهور آنچه اهميت داشت، ميزان آزادي، رقابتي و صادقانه بودن انتخابات بود.» حزب روسيه متحد در بيانيه‌اي كه به مناسبت پيروزي در انتخابات منتشر كرده است، نتايج انتخابات را «پيروزي پاك و صادقانه» حزب خود در انتخابات توصيف مي‌كند.
در طول روزهاي راي‌گيري، پلتفرم انتشار ويديوي يوتيوب براي كساني كه قصد داشتند ويديوهاي مرتبط با ناوالني را تماشا كنند اين پيام را نمايش مي‌داد كه: «محتواي مورد نظر به دليل شكايات قانوني از سوي دولت، در منطقه شما قابل نمايش نيست.» نيويورك‌تايمز مي‌نويسد كه يكي از دلايل اصلي اقدام گوگل در پيروي از خواسته‌هاي دولت روسيه، نگراني‌هاي اين كمپاني از تهديدها براي محاكمه و تحت تعقيب قرار گرفتن بيش از ۱۰۰ كارمند اين شركت در خاك روسيه بود. بر اساس راي دادگاه‌هاي روسيه در ماه‌هاي گذشته، گروه‌هاي هوادار ناوالني به «افراطي‌گري» متهم شده‌اند و جنبش «راي هوشمند» توسط اين گروه غيرقانوني اعلام شده است. جنبش «راي هوشمند» ابزاري بود كه هواداران ناوالني براي پيدا كردن نامزدهايي كه مخالف حزب روسيه متحد باشند از آن استفاده كردند. به اعتقاد مديران اين كارزار انتخاباتي، هر چند امكان انتخاب از ميان چهره‌هاي شناخته‌شده مخالف پوتين وجود ندارد، دست‌كم مي‌توان به افراد و احزابي راي داد كه ديدگاه‌هاي حزب حاكم را به چالش بكشند و در پارلمان براي اين حزب دردسر ايجاد كنند.
جهش كمونيست‌ها
حزب كمونيست روسيه، هر چند كه در سال‌هاي گذشته در مسائل عمده و كليدي همواره همراه و همدل با پوتين و حزب روسيه متحد عمل كرده است، اما در انتخابات اخير توانسته است به همان نسبت كه حزب روسيه متحد راي از دست داد، راي تازه براي خود دست و پا كند. بر اساس آمار منتشرشده از سوي كميسيون مركزي انتخابات روسيه، با شمارش بخش اعظم آرا، آراي اين حزب نزديك به ۷ درصد از آرايش در دور پيشين انتخابات بيشتر شده است و از ۱۳ درصد در انتخابات ۲۰۱۶ به نزديك ۲۰ درصد در انتخابات ۲۰۲۱ رسيده است. گنادي زيوگانف، رهبر حزب كمونيست روسيه با انتقاد از برگزار‌كنندگان انتخابات از حجم وسيع تخلفات و تقلب انتخاباتي سخن گفته و اعلام كرده است كه در روزهاي آينده در اعتراض به نحوه برگزاري انتخابات تظاهراتي در سراسر روسيه توسط هواداران حزب كمونيست برگزار خواهد شد. زيوگانف در حساب كاربري توييتر خود نوشت: «من نمي‌توانم اين احتمال را كه تجمعات ما به تظاهرات سراسري عمومي تبديل شود، رد كنم. به هر حال اطمينان دارم مردم اجازه نمي‌دهند كه به شكل عيان، آراي‌شان عوض شود و منتخبان‌شان تغيير كند.»