وعده وزير خارجه
به مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا:
براي مذاكره
به وين باز مي‌گرديم
گروه ديپلماسي
رايزني‌هاي ديپلماتيك حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه در نيويورك در حاشيه نشست سالانه مجمع عمومي ملل متحد همچنان ادامه دارد. نخستين حضور وزير خارجه تازه‌نفس ايران در خاك ايالات متحده با تلاش بين‌المللي براي خارج شدن از فضاي شيوع ويروس كرونا و تبعات ناشي از آنكه ديدارهاي ديپلماتيك را به رايزني‌هاي مجازي تبديل كرده بود، همزمان شد. بسياري از وزراي خارجه خود را براي شركت در هفتادوششمين نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد به نيويورك رسانده‌اند. هرچند كه حسين اميرعبداللهيان مجموعه‌اي از ديدارهاي متنوع با همتاهاي خود از كشورهاي همسايه تا كشورهاي دوست در امريكاي لاتين را پيش مي‌برد اما اين ديدارهاي او با مقام‌هاي مرتبط با پرونده هسته‌اي و موضع‌گيري‌هاي مطرح‌شده در اين رايزني‌ها است كه با بيشترين انعكاس در فضاي رسانه‌اي بين‌المللي روبه‌رو مي‌شود. هرچند كه ايران و 1+4 براي برگزاري نشست مشترك در سطح وزراي خارجه در نيويورك به اتفاق نظر نرسيدند اما به نظر مي‌رسد كه تيم ديپلماتيك ايران در نيويورك تلاش مي‌كند از شكل‌گيري فضاي منفي درباره عدم تشكيل چنين جلسه‌اي خودداري كند و برخي از ديپلمات‌هاي حاضر در اين تيم در گفت‌وگو با خبرنگاران ايراني (به شرط عدم افشاي نام) يكي از دلايل عدم برگزاري نشست مشترك ايران با 1+4 را عدم حضور وزراي خارجه تمام كشورهاي عضو (مشخصا چين و روسيه) در نيويورك دانستند. در چنين فضايي ديدار جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هايكو ماس، وزير خارجه آلمان با وزير خارجه ايران بازتاب قابل توجهي در رسانه‌ها داشت و البته وزارت خارجه ايران نيز در اقدامي زيركانه اقدام به انتشار بيانيه‌اي نسبتا طولاني دباره جزييات مطرح‌شده در ديدار اميرعبداللهيان با بورل كرد. براساس اين بيانيه وزير خارجه دولت سيزدهم در ديدار با بورل ضمن برشمردن اشتباه‌هاي ايالات متحده و بي‌عملي اروپا در حوزه توافق هسته‌اي اطمينان خاطر داد كه مذاكرات وين از سر گرفته خواهد شد.
براساس متن منتشرشده از سوي وزارت خارجه ايران، اميرعبداللهيان با تاكيد بر اينكه دولت رييسي در چارچوب اصول، عملگراست و لذا به دنبال نتيجه عملي در مذاكرات است، گفت: همان‌طوركه قبلا گفته شده ما با جديت در حال بررسي سوابق مذاكراتي هستيم و دولت جديد مذاكرات را از سر خواهد گرفت. ملاك ما عمل طرف‌هاي مقابل است و نه اظهارنظر آنها. دولت جديد در حال مرور و مطالعه پرونده مذاكرات انجام‌شده است. نه اتلاف وقت مي‌كند، نه رفتار غير سازنده امريكا را مي‌پذيريد و نه كشور را معطل وعده‌هاي توخالي سابقه‌دار خواهد كرد. متاسفانه رفتار و سياست‌هاي دولت بايدن تاكنون در رابطه با ايران و برجام غيرسازنده بوده است. بايدن با وجود آنكه به صورت زباني از سياست‌هاي ترامپ انتقاد كرده، اما در عمل در قبال ايران همان سياست‌ها را دنبال مي‌كند.
وزير خارجه در ادامه ضمن تقدير از تلاش‌هاي جوزپ بورل براي پيگيري روند مذاكرات، افزود: اگر امريكايي‌ها فكر مي‌كنند با اعمال فشار عليه ايران نتيجه مي‌گيرند صد در صد اشتباه مي‌كنند. مردم ايران نشان داده‌اند به فشار و تهديد پاسخ سخت مي‌دهند. سه كشور اروپايي به جاي فشار به امريكاي ناقض برجام براي بازگشت به تعهداتش، مدام خواستار تعجيل ايران به انجام مذاكرات هستند. همه طرف‌ها بايد بدانند، برجام مي‌بايست براي ايران نتايج ملموس داشته باشد و در عمل، برداشتن تحريم‌هاي غيرقانوني را ببينيم. همه طرف‌ها بايد عملا با برداشتن گام‌هاي محكم پايبندي خودشان را به برجام ثابت كنند. اين وضعيت غيرقابل قبول است كه امريكا از يك طرف گاهي حرف‌هاي مثبت مي‌زند و از طرف ديگر تحريم‌هاي جديد عليه ايران اعمال مي‌كند. اگر ديگران به تعهدات خودشان برگردند و راستي‌آزمايي شود ما نيز آمادگي داريم اقدامات جبراني خود را متوقف كنيم. اين كار سختي نيست كه امريكايي‌ها به تعهدات خودشان براساس برجام عمل كنند و سه كشور اروپايي به بي‌عملي خود پايان دهند.
درخواست بورل از ايران:
زمان نشست وين را مشخص كنيد
جوزپ بورل نيز در اين ملاقات ضمن مرور اقدامات اتحاديه اروپا براي احياي برجام اظهار داشت: به نظر من موفقيت برجام نه تنها براي ايران و ۱+۴ بلكه براي منطقه و جهان بسيار مهم است. شكست برجام و مذاكرات براي هيچ طرفي خوب نيست. اتحاديه اروپا همواره از سياست و اقدام مخرب ترامپ در خروج از برجام انتقاد كرده است و در اين خصوص شفاف بوده، ولي تصميم دولت جديد امريكا فصل نويني براي حفظ و احياي برجام ايجاد كرده است. مسووليت امريكا نسبت به ايجاد وضعيت فعلي روشن است، اما در عين حال همه طرف‌ها بايد كمك كنند تا به نتيجه مرضي‌الطرفين برسيم. قدم اول در اين راستا تعيين زمان نشست وين است.
مسوول ارشد اتحاديه اروپا خواستار اقدامات اعتمادساز از سوي همه طرف‌ها شد. دو طرف در خصوص آخرين تحولات افغانستان و همكاري‌هاي فيمابين به ويژه در خصوص پناهندگان و ضرورت تشكيل دولت كاملا فراگير تبادل نظر كردند.
پيام رساني مقام‌هاي آگاه ايراني و امريكايي
آيا ايران براي ازسرگيري مذاكرات در راستاي احياي برجام به وين بازمي‌گردد؟ اين اتفاق در چه زماني رخ خواهد داد؟ رياست تيم مذاكره‌كننده را چه كسي برعهده خواهد داشت؟ آيا تيم جديد مذاكرات را از نقطه جديدي آغاز مي‌كند؟
اين پرسش‌ها از فرط تكرار در رسانه‌ها نخ‌نما شده‌اند اما هنوز هم پاسخ‌هاي متنوع به اين پرسش از ظرفيت موج‌سازي خبري برخوردار است به خصوص آنكه منابع رسمي در هر دو سوي اين ميدان يك موضع‌گيري رسمي و ديپلماتيك در ملأعام دارند اما همزمان در پشت صحنه تحت عنوان «مقام آگاه» سعي در حفظ فضا يا پيغام‌رساني غيررسمي دارند. در‌حالي‌كه سعيد خطيب‌زاده سخنگوي وزارت خارجه ايران مي‌گويد مذاكرات در وين طي چند هفته آتي آغاز خواهد شد، سايت خبري امواج مديا به نقل از يك منبع آگاه ايراني مي‌نويسد: «همه در تلاش هستند تا اين نشست در اواسط مهرماه/ نيمه اول اكتبر انجام شود.»
همين رويه در آن‌سوي ميدان نيز جاري است، چنانچه يك مقام وزارت امور خارجه امريكا در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره از سرگيري مذاكرات وين گفت: «اگر مذاكره‌كننده اصلي تغيير يابد و ما همچنان قادر به گفت‌وگوي مستقيم با ايران نباشيم و آنها پارامترهاي اساسي متفاوتي با آن چيزي كه ما مذاكره كرديم بيابند، با مشكل مواجه خواهيم شد. ما حتي با مذاكره‌كنندگاني كه با آنها آشنا بوديم نيز نتوانستيم شكاف‌ها را از بين ببريم. اگر شما آن متغيرها را تغيير دهيد به سختي شاهد خواهيم بود كه اين (كاهش شكاف‌ها) به سرعت اتفاق بيفتد. ما يك جدول زماني نداريم. موضع ما اين است كه ما آماده بازگشت به ميز مذاكره هستيم. اگر آنها نخواهند كه به زودي به ميز مذاكره بازگردند يا آنها بازگردند و موضع‌گيري‌هاي ناسازگار با شرايط اتخاذ كنند بنابراين نتيجه‌گيري‌هاي خود را تحميل خواهند كرد كه آنها خواستار ادامه برنامه هسته‌اي خود هستند».