با وجود تاكيد برخي مرغداران درباره توزيع آب مخلوط با ترياك براي افزايش وزن مرغ زنده
مديركل فرآورده‌هاي غذايي سازمان غذا و دارو: به مرغ‌ها آنتي‌بيوتيك مي‌دهند نه ترياك
گروه اجتماعي| خبرسازي دوباره درباره وجود ترياك در بدن مرغ‌هاي مصرفي، مسوولان سازمان غذا و دارو را به تكذيب اين موضوع واداشت. در حالي كه اولين جنجال خبري درباره وجود مقادير ترياك در بدن مرغ‌هاي مصرفي، مربوط به دو سال قبل بود و در آن زمان صاحبان برخي مرغداري‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفتند كه اين اقدام مسبوق به سابقه است و با هدف سودجويي در پي افزايش اشتهاي مرغ زنده و افزايش وزن مرغ كشتار صورت مي‌گيرد، با اين حال، ديروز مديركل فرآورده‌هاي غذايي و آشاميدني سازمان غذا و دارو، اين موضوع را تكذيب كرد و با قاطعيت گفت: «به مرغ‌ها ترياك داده نمي‌شود. تنها آنتي‌بيوتيك داده مي‌شود كه مريض نشوند، زيرا رشدشان بسيار سريع است و بايد به همراه غذا آنتي‌بيوتيك بخورند كه وجود آنتي‌بيوتيك را هم در گوشت مرغ در چندين طرح تحقيقاتي بررسي كرديم و در هيچ موردي باقيمانده‌اي در گوشت مرغ وجود نداشته است. اگر هم بوده در حد مجاز بوده است.»
حسين عزيزي در ادامه تكذيب خود افزود: «مرغداري‌ها و مراكزي كه پروتئين‌هاي حيواني را تهيه مي‌كنند، كنترل مي‌شود و مساله استفاده از ترياك در خوراك مرغ‌ها بيشتر جنبه شايعه دارد. اين موضوع را مدير دفتر سلامت وزارت جهاد كشاورزي مطرح كرد كه قبلا رييس سازمان دامپزشكي بوده و رييس فعلي سازمان دامپزشكي اين موضوع را تكذيب و اعلام كرد كه چنين چيزي نيست. ما هم طبق بررسي‌هايي كه انجام داديم، اثري از ترياك در گوشت مرغ نديديم. حتي توزيع هورمون در خوراك مرغ‌ها هم صحت ندارد.»
اصرار مسوولان سازمان غذا و دارو به تكذيب توزيع هورمون يا ترياك در خوراك طيور و مرغ‌ها در دامداري‌ها در حالي است كه به گفته عزيزي، هشت سال قبل تفاهمنامه‌‌اي بين وزارت بهداشت و وزارت جهاد كشاورزي (كه سازمان دامپزشكي هم يكي از سازمان‌هاي زيرمجموعه اين وزارتخانه است) منعقد شده كه وزارت بهداشت وضعيت سموم را در مواد اوليه كشاورزي بررسي كند، اما وزارت جهاد كشاورزي تا امروز نتوانسته مزارع و باغات را شناسنامه‌دار كند و بنابراين، حتي بررسي مقادير سموم آلي و كودهاي شيميايي غيرمجازي كه به وفور مورد استفاده قرار مي‌گيرد هم امكان‌پذير نيست. چنانكه عزيزي ديروز افزود: «اگر ما وضعيت سموم را در سبزيجات و صيفي‌جات و ساير مواد اوليه كشاورزي بررسي كنيم و عدم انطباق‌هايي مشاهده شود، اين عدم انطباق‌ها بايد پيگيري شود و بعد بتوانيم مداخله كنيم، اما متاسفانه از آنجايي كه محصولات شناسنامه ندارند و مشخص نيست كه از كجا آمده، فقط مي‌توانيم وضع موجود را اعلام كنيم كه برخي محصولات از نظر نيترات و سموم كشاورزي مشكل دارند، اما پيگيري و مداخله‌اي انجام نمي‌شود.طبق آخرين چيزي كه وزارت جهاد كشاورزي اعلام كرده، حدود ۳۰۰ هكتار از مزارع و باغات، شناسنامه‌دار شده‌اند كه بسيار كم و تاكنون هم چيزي به سازمان غذا و دارو معرفي نشده است.»
پاييز سال 1398، صاحبان برخي مرغداري‌ها، خبر از سوءاستفاده برخي همكاران خود به دنبال مخلوط كردن آب شرب مرغ‌هاي گوشتي با ترياك و شيره دادند. اين فعالان صنايع پروتئيني مي‌گفتند كه مخلوط آب شرب مرغ‌هاي گوشتي با ترياك يا شيره، علاوه بر آنكه براي مرغ‌هاي بيمار، مثل يك داروي مسكن عمل مي‌كند و بيماري مرغ آماده ذبح، در زمان كشتار از چشم دامپزشك پنهان مي‌ماند، تغذيه مرغ از آب مخلوط با ترياك و شيره، باعث يبوست و افزايش 500 گرمي وزن مرغ آماده كشتار مي‌شود.
به دنبال اين افشاگري‌ها، رييس وقت سازمان دامپزشكي كشور گفت: «اگر كسي اين كار را بكند، اشتباه مديريتي انجام داده، چراكه اين ماده فقط به مزمن شدن بيماري، افزايش زمان درمان بيماري، افزايش چرك و زياد شدن عفونت كمك مي‌كند و مرگ پرنده و دام را به دنبال دارد و بهتر است به جاي استفاده از اينچنين موادي، از طريق مصرف داروها و پروبيوتيك به سمت درمان طيور برويم.»
همان زمان، رييس وقت هيات‌مديره انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتي در واكنش به خبر استفاده صاحبان مرغداري‌ها از ترياك و شيره ترياك براي افزايش وزن مرغ‌هاي آماده كشتار يا پنهان كردن‌موقت بيماري‌هاي طيور گفت: «ممكن است از ميان ۲۷ هزار واحد مرغداري، در يك يا دو واحد قديمي كه به صورت سنتي كار مي‌كنند، اين اتفاق رخ داده باشد ولي قطعا در مرغداري‌هاي صنعتي، چنين اتفاقي نيفتاده است. حتي اگر فرض را بر اين بگيريم كه در يك مرغداري ۱۰۰ هزار مرغ وجود داشته باشد، بايد حجم زيادي ترياك تهيه و به مرغ‌ها خورانده شود كه منطقي نيست چون ترياك تاثيري بر وزن مرغ ندارد در حالي كه براي افزايش وزن مرغ‌ها و كنترل بيماري آنها مي‌توان از مكمل و ويتامين‌ها و اسيدهاي آمينه مخصوص استفاده كرد.»
دو سال قبل، قيمت هر گرم ترياك و شيره، از قيمت هر كيلو مرغ كشتار در بازار عمده فروشي گران‌تر بود و مسوولان انجمن‌هاي صنفي مرتبط اعلام كردند كه استفاده از ترياك براي مرغداران به صرفه نيست چون قيمت ترياك از داروهاي طيور گران‌تر است.
اما همان زمان، رييس وقت هيات‌مديره اتحاديه مرغداران مرغ تخمگذار استان تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» در توضيحات مفصل گفت: «وقتي مرغ بيمار مي‌شود، مرغدار چاره‌اي جز استفاده از آنتي‌بيوتيك يا مسكن ندارد. ترياك هم يك مسكن است. سال 1387 كه آنفلوآنزاي طيور به ايران آمد، تعدادي از مرغداران براي پايين آوردن درجه تب مرغ‌هاي‌شان، به آنها ترياك خوراندند. البته اين روزها شنيده‌ام كه فرض افزايش وزن مرغ با خوراندن ترياك و شيره را هم مطرح كرده‌اند اما كل محتويات روده و سنگدان مرغي كه روزانه 170 گرم دان مي‌خورد، بيشتر از 170 گرم اضافه نخواهد شد و بنابراين، فرضيه استفاده از ترياك يا شيره ترياك براي ايجاد يبوست و افزايش وزن مرغ، هيچ منطقي ندارد. البته، شايد تعداد معدودي از مرغداران، همچنان از ترياك به عنوان داروي مسكن براي مرغ‌هاي بيمارشان استفاده كنند ولي مقرون به صرفه نيست چون همان سال 87 هم ترياك كيلويي 3 ميليون تومان بود در حالي كه حالا 5 ميليون تومان است و براي مرغدار كه اجازه ندارد مرغ كشتارش را گران‌تر از كيلويي 7 هزار تومان بفروشد، استفاده از ترياك آن هم به عنوان داروي مسكن، به هيچ‌وجه مقرون به‌صرفه نيست.»
اما همان زمان، يك پايگاه خبري، در تشريح ترفند برخي صاحبان مرغداري‌ها براي حجيم‌تر شدن وزن مرغ‌هاي آماده كشتار نوشت: «شيوه مدرني در ايران براي مرغ‌هاي گوشتي پيدا شده كه بعضي همكاران در كشتارگاه‌هاي مرغ مشاهده كرده‌اند و آن استفاده از ترياك است. ۲۴ ساعت قبل از بارگيري ترياك مي‌دهند و بعد، غذا و ماسه كه خوب بخورد. اشتهاي مرغ بالا مي‌رود و دفعش به علت كاهش حركات سيستم گوارشي متوقف مي‌شود، طوري كه وزن هر مرغ به علت داشتن ۳۰۰ الي ۴۰۰ گرم مواد غذايي و ماسه در چينه‌دان افزايش پيدا مي‌كند و به علت اينكه ترياك حالت مخدر و ضد استرس هم دارد وسط راه هم تلفات ندارد. علاوه بر اين، ترياك براي طيور، باعث افزايش مصرف آب، ايجاد يبوست و بروز آنتريت نكروتيك، كاهش حركات تنفسي و فعاليت مغزي پرنده خواهد شد.»
استدلال مسوولان صنعت طيور در سال 1398، متوجه به صرفه نبودن استفاده از ترياك به ازاي قيمت هر كيلو مرغ كشتار در بازار عمده‌فروشي بود اما حالا كه قيمت هر كيلو مرغ كشتار با صعود ماهانه به 35 الي 37 هزار تومان رسيده، در حالي كه مصرف 80 الي 160 ميلي‌گرم ترياك براي مدت دو هفته، مرغدار را به مقصود نهايي و افزايش وزن مرغ قابل عرضه به كشتارگاه مي‌رساند، به نظر مي‌رسد آنچه قابل پذيرش نيست، اصرار مسوولان سازمان غذا و دارو بر تكذيب واقعيت‌هاي موجود جامعه باشد.