ناامني بي‌پايان افغانستان

شهاب شهسواري

دو ماه و نيم بعد از سلطه طالبان بر سراسر افغانستان و ادعاي اين گروه مبني بر پايان جنگ در افغانستان و اعاده امنيت در اين كشور، بار ديگر انفجارها و حملات مسلحانه، پايتخت افغانستان را به لرزه در آوردند. كابل كه بعد از انفجار انتحاري در ميان تجمع‌كنندگان در فرودگاه كابل براي خروج از كشور، تقريبا روزگار آرامي را تحت حاكميت طالبان پشت سر مي‌گذاشت، روز سه‌شنبه شاهد يك حمله وسيع به بيمارستاني در اين شهر بود. اين حمله چهارمين حمله تروريستي بزرگ در دوماه و نيم گذشته، از زمان روي كار آمدن طالبان است كه در كنار تعداد زيادي از حملات جسته و گريخته، چه از سوي گروه‌هاي تروريستي رقيب عليه نيروهاي طالبان و چه از طرف نيروهاي منتسب به طالبان به شهروندان غيرنظامي، نشان از ناتواني طالبان در تامين امنيت افغانستان دارد. همزمان با حمله روز سه‌شنبه يك رسانه امريكايي در گزارشي از پيوستن نظاميان پيشين ارتش افغانستان به داعش خبر داده است.

بر اساس گزارش رسانه‌ها، ظهر سه‌شنبه صداي دست‌كم دو انفجار در برابر بيمارستان چهارصد تختخوابي سردار محمد داودخان كابل شنيده شد. آواپرس به نقل از شاهدان عيني گزارش داده است كه در طول يك ساعت دست‌كم چهار انفجار رخ داده است و تعدادي از مهاجمان مسلح وارد بيمارستان شده‌اند. قاري سعيد خوستي، سخنگوي وزارت داخله امارت اسلامي افغانستان (حكومت خودخوانده گروه شبه‌نظامي طالبان) گفته كه دو انفجار در مقابل بيمارستان رخ داده است و نيروهاي ويژه اين گروه شبه‌نظامي به محل انفجار اعزام شده‌اند. به گفته سخنگوي وزارت داخله طالبان اين انفجارها تعدادي تلفات برجاي گذاشته است. با اين حال اين مقام طالبان از ذكر تعداد تلفات ناشي از اين انفجار خودداري كرده است.
در ساعات اوليه بعد از وقوع اين انفجار، هر چند مقام‌هاي رسمي طالبان از اظهارنظر در مورد تعداد تلفات انفجار خودداري كرده‌اند، اما به نوشته خبرگزاري رويترز، به نقل از يك مقام امنيتي طالبان كه خواسته نامش پنهان بماند، در اين انفجار دست‌كم 15 نفر كشته و 34 نفر زخمي شده‌اند. الجزيره به نقل از يك مقام ديگر گروه طالبان مدعي كشته‌شدن 19 نفر و مجروحيت 43 نفر در اين انفجارها شده است. تاكنون گروهي مسووليت حمله را به عهده نگرفته اما خبرگزاري دولتي «باختر» گروه تروريستي داعش را عامل حمله اعلام كرده است. يك مقام طالبان به شرط پنهان ماندن نامش به الجزيره گفته است: «اين حمله ابتدا با يك انفجار انتحاري توسط يك راكب موتورسيكلت آغاز شد.» برخي شاهدان عيني از شنيده شدن صداي چهار انفجار در اين حمله خبر داده‌اند. به نوشته طلوع نيزو، بعد از وقوع انفجارها دست‌كم 5 فرد مسلح وارد بيمارستان نظامي چهارصد تختخوابي كابل شده‌اند.
خبرگزاري تسنيم، در گزارشي به نقل از منابعي در گروه شبه‌نظامي طالبان نوشته است كه اين گروه بعد از نزديك به دو ساعت پس از انفجار توانسته است افراد مهاجم را از پاي در بياورد. به نوشته اين خبرگزاري سه مهاجم توسط طالبان «متوقف» شده‌اند. اين خبرگزاري نوشته است كه در درگيري‌هاي بيمارستان سردار محمد داودخان دست‌كم يك شبه نظامي گروه طالبان هم به هلاكت رسيده است. بيمارستان چهارصد تختخوابي سردار محمد داودخان، بزرگ‌ترين بيمارستان نظامي كابل محسوب مي‌شود. 
سومين حمله بزرگ در دو ماه
حمله روز سه‌شنبه به بيمارستاني در كابل، سومين حمله بزرگ تروريستي در افغانستان در دو ماه گذشته كه نيروهاي خارجي خاك افغانستان را ترك كرده‌اند، محسوب مي‌شود. پيش از اين گروه داعش، روز جمعه 16 مهر 1400 با حمله به نماز جمعه شيعيان در ولايت قندوز باعث شهادت دست‌كم 50 نمازگزار و زخمي شدن 100 نفر ديگر شده ‌بود. انفجار دوم با فاصله يك هفته و اين‌بار در ولايت قندهار رخ داد. نيروهاي داعش با انفجار انتحاري در مسجد جامعه فاطميه قندهار باعث قتل عام دست‌كم 40 نمازگزار ديگر شيعه شدند و ده‌ها زخمي برجاي گذاشتند. پيش از خروج نظاميان خارجي از افغانستان و در هنگام تخليه اين نيروها، در فاصله دو هفته‌اي كه طالبان مسووليت امنيت كابل را بر عهده داشت، يك انفجار تروريستي در مقابل فرودگاه كابل باعث به خاك و خون كشيده شدن دست‌كم 200 شهروند غيرنظامي افغان و كشته شدن 13 نيروي نظامي امريكايي شد.
همزمان با حملات وسيع تروريستي به مساجد و بيمارستان‌ها، حملات در ابعاد كوچك‌تر با استفاده از مين‌هاي مغناطيسي و تيراندازي افراد مسلح در سراسر افغانستان ادامه دارد. شهريور ماه و مهر ماه سال جاري در ولايت‌هاي مختلف افغانستان به ويژه ولايت ننگرهار، چندين حمله در ابعاد كوچك‌تر با هدف آسيب رساندن به شبه‌نظاميان طالبان گزارش شده كه گروه داعش مسووليت آنها را بر عهده گرفته است. خبرگزاري اعماق وابسته به داعش، مدعي تلفات وسيع در حملات بمب‌گذاري خود عليه نيروهاي طالبان مي‌شود. در طول روزهاي گذشته خبرهايي از ترور نيروهاي طالبان در كابل توسط افراد ناشناس منتشر شده است. با اين حال طالبان، همچنان از پذيرش وجود گروه‌هاي تروريستي و ضرورت مبارزه با آنها در افغانستان خودداري مي‌كند.

نظاميان سابق افغانستان به داعش مي‌پيوندند
در شرايطي كه طالبان وجود داعش را در خاك افغانستان به عنوان يك تهديد كاملا انكار مي‌كند، نگراني‌هاي بين‌المللي نسبت به قدرت گرفتن گروه‌هاي تروريستي در خاك افغانستان تحت سلطه طالبان در حال افزايش است. تحليلگران معتقدند كه طالبان به دليل داشتن ايدئولوژي مشابه با اين گروه‌هاي تروريستي، عمدتا تلاش مي‌كند از رويارويي مستقيم با آنها اجتناب كند، به ويژه اينكه سركوب گروه‌هاي شبه‌نظامي ممكن است باعث پيوستن نيروهاي اين گروه به گروه‌هاي تندروتر شود. روزنامه وال‌استريت ژورنال در امريكا در گزارشي مدعي شده است كه نيروهاي آموزش ديده ارتش پيشين افغانستان در حال پيوستن به گروه تروريستي داعش در افغانستان هستند.
روزنامه وال ‌استريت ژورنال گزارش داده كه برخي اعضاي سابق استخبارات افغانستان و واحدهاي نظامي نخبه و آموزش‌ديده توسط ايالات متحده كه اكنون از سوي حاميان امريكايي خود رها شده‌اند و توسط طالبان شكار مي‌شوند، براي پيوستن به داعش ثبت‌نام كرده‌اند. اين رسانه به نقل از طالبان نوشته است تعداد افرادي كه به گروه تروريستي پيوسته‌اند نسبتا كم، اما در حال افزايش است. به نوشته وال استريت ژورنال اين افراد تازه جذب شده، تخصص حياتي در جمع‌آوري اطلاعات و تاكتيك‌هاي جنگي را براي داعش به ارمغان مي‌آورند و به‌طور بالقوه توانايي اين سازمان افراطي را براي مبارزه با طالبان تقويت مي‌كنند. طالبان تاكنون رسما در اين زمينه واكنشي نشان نداده‌ است.
در واكنش به اين گزارش ذبيح‌الله مجاهد سخنگوي طالبان با رد گزارش‌ها مبني بر پيوستن نيروهاي امنيتي حكومت پيشين با گروه داعش، به رسانه‌ها گفته است: پيوستن نيروهاي امنيتي حكومت پيشين به گروه داعش يك امر غيرممكن است. به گزارش اسپوتنيك، مجاهد گفت: «گزارش‌ها در مورد پيوستن عساكر قبلي با داعش حقيقت ندارد شايد تبليغات فيس‌بوكي يا رسانه‌هاي جعلي باشد ما چنين شواهد را نديده‌ايم و نه چنين چيزي ممكن است.» مجاهد تاكيد كرده: «حركات داعش را سركوب خواهيم كرد، فرش داعش درحال برچيده شدن است در تمام جاها سركوب شدند و مزاحمتي نيست.»

بحران اقتصادي باعث تسهيل عضوگيري گروه‌هاي تروريستي مي‌شود
خبرگزاري رويترز مي‌نويسد: نگراني‌ها از پيوستن افراد به گروه‌هاي تروريستي با افزايش فقر و بحران اقتصادي همزمان با نزديك شدن فصل سرما در افغانستان افزايش يافته است. به نوشته اين خبرگزاري توقف ناگهاني كمك‌هاي بين‌المللي به افغانستان در پي پيروزي طالبان اقتصاد شكننده طالبان را در معرض سقوط قرار داده و خشكسالي شديد باعث شده است كه ميليون‌ها نفر در اين كشور در معرض گرسنگي قرار داشته ‌باشند.
پايگاه اينترنتي شبكه تلويزيوني سي‌ان‌ان در گزارشي به رواج فروش فرزندان براي تامين مايحتاج خانواده در افغانستان پرداخته است. به نوشته اين خبرگزاري بسياري از افرادي كه تا پيش از فروپاشي حكومت افغانستان با استفاده از كمك‌هاي بين‌المللي، به ويژه در اردوگاه‌هاي آوارگان زندگي مي‌كردند، با قطع حمايت‌هاي بين‌المللي مجبور به فروش فرزندان خود براي تامين نيازهاي اساسي شده‌اند. بر اساس آمار سازمان ملل متحد بيش از نيمي از جمعيت افغانستان در معرض ناامني غذايي قرار دارند. دست‌كم 3 ميليون كودك زير پنج سال در ماه‌هاي آينده در معرض سوءتغذيه مزمن قرار دارند. همزمان قيمت مواد غذايي در افغانستان به ‌شدت در حال افزايش، ذخاير اسكناس بانك‌ها در حال ته كشيدن است و بسياري از كاركنان بخش‌هاي عمومي دستمزدي دريافت نمي‌كنند. 

لاوروف: امريكا در تلاش براي ايجاد زيرساخت نظامي در كشورهاي همسايه افغانستان است

وزير خارجه روسيه گفت كه امريكا در ادامه تلاش‌هايش براي ايجاد پايگاه در نزديكي افغانستان در نظر دارد زيرساخت‌هاي نظامي خود را در هند مستقر كند. به گزارش تسنيم، سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه گفت كه تلاش‌هاي امريكا براي استقرار زيرساخت‌هاي نظامي در كشورهاي همسايه افغانستان به‌ويژه هند ادامه دارد. لاوروف به روسيه24 گفت: «من به‌ خوبي از مداخله امريكايي‌ها آگاه هستم، شنيده‌ام كه پنتاگون در تلاش است هند را متقاعد كند كه به امريكا در خاك اين كشور فرصت‌هايي بدهد.» وي تصريح كرد كه رييس‌جمهور روسيه در ديدار با همتاي امريكايي‌اش در حاشيه نشست ژنو تصريح كرده بود مسكو با توافق امريكا با كشورهاي آسياي مركزي براي ايجاد پايگاه جهت انجام حملات در افغانستان مخالف است. وزير خارجه روسيه خاطرنشان كرد كه پيش از اين‌چنين پيشنهاداتي از طرف امريكا توسط پاكستان رد شده بود، ازبكستان نيز چنين درخواستي دريافت كرده بود اما براساس قانون اساسي اين كشور امكان استقرار پايگاه‌هاي خارجي در خاك ازبكستان وجود ندارد. لاوروف افزود: درخواست امريكا براي استقرار پايگاه نظامي در خاك قرقيزستان نيز توسط رييس‌جمهور اين كشور رد شده است.
وي با مسوول دانستن امريكا براي عدم ايجاد دولت فراگير در افغانستان نيز گفت: به‌ گفته برخي تحليلگران سياسي امريكايي، اوضاع به اين شكل پيش رفت، چون واشنگتن نتوانست به چارچوب‌هاي زماني توافق‌ شده براي خروج نيروهايش عمل كند، بنابراين طالبان نيز خود را از تعهد تشكيل دولت توافق ملي آزاد دانست.