بایدن؛ یک‌سال پس از انتخابات
امیرعلی ابوالفتح
هر چند يك سال از انتخابات رياست‌جمهوري امريكا و شكست دونالد ترامپ مي‌گذرد، از زمان روي كار آمدن جو بايدن به عنوان رييس‌جمهور امريكا در تاريخ 20 ژانويه 2021، كمتر از 10 ماه مي‌گذرد. جو بايدن در اين مدت 10 ماه يك‌سري موفقيت‌ها و يك‌سري ناكامي‌ها داشته است. روز گذشته يكي از مهم‌ترين موفقيت‌هاي بايدن رقم خورد. بايدن يك لايحه بسيار پرهزينه را تدارك ديده بود كه اصطلاحا براي بازسازي زيرساخت‌هاي امريكا تصويب شده است و ابعاد بسيار وسيعي را در بر مي‌گيرد. اين قانون طي روزهاي آينده توسط رييس‌جمهور امضا مي‌شود و موفقيت بزرگي براي دولت بايدن است. البته نبايد فراموش كنيم كه برنامه اوليه جو بايدن شامل يك برنامه 3700 ميليارد دلاري بود كه نهايتا در رايزني‌ها به 1200 ميليارد دلار كاهش پيدا كرد. اما در كنار برخي توفيق‌ها، دولت جو بايدن با ناكامي‌هاي زيادي هم مواجه شده است. در درجه نخست تا آن اندازه كه تصور مي‌شد موضوع كرونا با روي كار آمدن دموكرات‌ها جمع شود و كسبوكارها به حالت عادي بازگردند، تاكنون ميسر نشده است. همچنان اقتصاد امريكا زير فشار سنگين پيامدهاي كرونا است و مردم مسووليت اين قضيه را متوجه دولت مستقر مي‌دانند، حتي اگر دولت پيشين هم در مشكلات جاري نقش داشته باشد، به هر تقدير از ديد مردم، وضعيت كشور نتيجه عملكرد دولت كنوني است. قضيه افغانستان به عنوان يك شكست بسيار بزرگ براي دولت بايدن رقم خورد. اصل خروج از افغانستان مورد مناقشه نبود، بلكه نحوه خروج و عقب‌نشيني امريكا از افغانستان باعث انتقادهاي گسترده‌اي شد. در داخل امريكا حتي سياستمداران دموكرات هم صداي‌شان درآمد و انتقاد كردند كه چرا اين‌قدر شتاب‌زده و بي‌برنامه و با صورت تحقيرآميز و شكست‌خورده اين خروج تحقق پيدا كرد. مشكل بعدي كه دولت بايدن با آن دست و پنجه نرم مي‌كند، بحث تورم در امريكا است. قيمت‌ها در امريكا به ويژه در حوزه انرژي با افزايش مواجه شده است.
اين افزايش قيمت‌ها در حالي رخ مي‌دهد كه بسياري از شهروندان عادي تحت‌تاثير پيامدهاي اقتصادي شيوع جهاني بيماري كرونا، قدرت خريد خود را از دست داده‌اند. مردم امريكا از اين شرايط ناراضي هستند و بخشي از مسووليت شرايط اقتصادي را متوجه دولت بايدن مي‌دانند. به ويژه اينكه افزايش هزينه‌هاي دولت مي‌تواند در افزايش تورم نقش داشته باشد.
نتيجه اين نارضايتي‌ها اينجا خود را نشان مي‌دهد كه در انتخاباتي كه سه‌شنبه قبل برگزار شد دموكرات‌ها در ايالت سرنوشت‌ساز ويرجينيا شكست خوردند. ميزان ناكامي‌هاي بايدن فعلا بر توفيق‌ها و كاميابي‌هاي او مي‌چربد و به همين دليل است كه در نظرسنجي‌ها محبوبيت بايدن به 43 درصد كاهش پيدا كرده است كه رقم بسيار پاييني محسوب مي‌شود و براي حزب دموكرات بسيار نگران‌كننده است و آنها را نگران اين مي‌كند كه سال آينده با برگزاري انتخابات، اكثريت خود در كنگره را از دست بدهند.
سياست خارجي ادامه سياست داخلي است. دولتي كه در داخل دچار مشكل، انتقادات و گرفتاري‌هاي داخلي باشد، علي‌القاعده نمي‌تواند يك سياست خارجي پويا و فعالي را دنبال كند. با اين حال جو بايدن تا به امروز موفق شده است كه در عرصه سياست خارجي به بخشي از شعارهاي خود عمل كند. بازگشت امريكا به ديپلماسي در برخي زمينه‌ها موفق بود، اقداماتي مانند بازگشت به پيمان آب‌و‌هوايي پاريس، بازگشت به شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد يا بازگشت به مذاكرات براي برگشتن امريكا به برجام (فارغ از نتيجه مذاكرات)، شعارهايي در عرصه ديپلماسي است كه عملي شده است. اما واقعيت اين است كه اين مسائل چندان براي راي‌دهندگان و افكار عمومي امريكا اهميت ندارد. به جز حوزه محيط زيست كه مي‌تواند بر بازار كار و اشتغال تاثير بگذارد و بخشي از فرصت‌هاي شغلي را از بين ببرد يا فرصت‌هاي جديد شغلي ايجاد كند، ديگر مباحث مانند بازگشت به شوراي حقوق بشر يا برجام يا اينكه امريكا روابطش را با عربستان ترميم كند يا تخريب، چندان در نظر مردم امريكا در مورد عملكرد دولت تاثير نمي‌گذارد. از اين جهت حتي موفقيت‌هايي كه در سياست خارجي وجود داشته است، چندان نتوانسته است چهره دولت بايدن را در داخل امريكا بهبود ببخشد.
معضلي كه همواره براي احزاب سياسي در امريكا وجود دارد اين است كه گروهي كه حاكم است دچار انشقاق مي‌شود. معمولا و به صورت سنتي حزب رييس‌جمهور در نخستين انتخابات ميان‌دوره‌اي كنگره را واگذار مي‌كند يا اينكه كرسي‌هايي را از دست مي‌دهد. اين براي دونالد ترامپ هم سال 2018 رخ داد و او مجلس نمايندگان را به دموكرات‌ها باخت. همه اينها به روند اتفاقات پيش رو بستگي دارد. الان زنگ خطر براي دموكرات‌ها به صدا درآمده است، اما كسي نمي‌تواند پيش‌بيني كند كه روند اتفاقات آينده تا يك سال بعد چگونه پيش خواهد رفت. سال 2019 كسي پيش‌بيني نمي‌كرد كه كرونا مي‌آيد و مانند توفان دولت ترامپ و جمهوري‌خواهان حاكم را جارو مي‌كند. نمي‌دانيم كه در يك سال آينده كرونا جمع مي‌شود يا آثار آن به همين شكل باقي مي‌ماند يا وضع بدتر مي‌شود. اگر دولت بايدن، علم پزشكي يا حتي طبيعت باعث شود كه بيماري كرونا فروكش كند، كسبوكارها به حالت عادي بازگردد و مردم به كارهاي‌شان بازگردند، قطعا كمك زيادي به دولت مستقر و حزب حاكم خواهد شد. اما اگر وضعيت به همين شكل ادامه پيدا كند، اختلاف‌هاي داخلي حزب دموكرات هم مزيد بر علت مي‌شود، دونالد ترامپ سياست هجومي‌تري را در پيش مي‌گيرد و احتمال شكست حزب دموكرات در انتخابات بسيار بالاتر مي‌رود. اكثريت دموكرات‌ها در دو مجلس امريكا لب مرزي است، در سنا فقط اگر يك كرسي را از دست بدهند، اكثريت‌شان را از دست مي‌دهند.
در روند انتخاباتي كه سال 2022 انجام خواهد شد، تعداد كرسي‌هاي جمهوري‌خواهان كه به راي گذاشته مي‌شود از تعداد كرسي‌هاي دموكرات‌ها كه به راي گذاشته مي‌شود، بيشتر است، در نتيجه جمهوري‌خواهان بيشتر از دموكرات‌ها در معرض از دست دادن كرسي‌هاي نمايندگي قرار دارند چرا كه بايد در كرسي‌هاي بيشتري براي حفظ كرسي موجود رقابت كنند. شكست هفته پيش دموكرات‌ها در ايالت ويرجينيا كه در انتخابات سال گذشته رياست‌جمهوري با اختلاف دو رقمي از جمهوري‌خواهان جلو بودند، وضعيت خطرناكي را پيش روي آنها قرار داده است. از امروز نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه دموكرات‌ها در انتخابات سال آينده با شكست مواجه خواهند شد، اما تا آن زمان مسير سختي پيش رو خواهند داشت و احتمالش بسيار زياد است كه يكي يا هر دو مجلس را از دست بدهند. در چنين شرايطي كار براي حزب دموكرات و جو بايدن براي انتخابات رياست‌جمهوري 2024 بسيار مشكل خواهد شد.