ماجراي بدهي دولت روحاني براي دولت رييسي چيست؟
در پي استفاده از كليدواژه‌هاي «خزانه خالي»، «كسري بودجه» و «استقراض از بانك مركزي» در روز‌هاي اخير واژه «بدهي‌هاي به‌جا مانده از دولت روحاني» از سوي برخي مسوولان دولت سيزدهم مطرح شد و توسط رسانه‌هاي مرتبط به‌طور گسترده باز نشر يافته است. موضوع بدهي در اين اظهارات معطوف به استفاده از اوراق مالي در سال‌هاي گذشته است. به گزارش آفتاب‌نيوز، هر چند ديوان محاسبات در صفحه ٤٤ گزارش تفريغ بودجه سال ١٣٩٩ كل اوراق مالي منتشر شده تا پايان اسفند ٩٩ را در حد ٣٤٤ هزار ميليارد تومان اعلام كرده است، ولي چون اين اوراق زماندار بوده و سر رسيد آنها چندساله است، لذا در گزارش يكي از مسوولان اقتصادي دولت، ميزان آن تا سال ١٤٠٥ با محاسبه سود اوراق جمعا اصل و فرع، بالغ بر ٥٣٥ هزار ميليارد تومان اعلام شده است. صرف‌نظر از اينكه استفاده از اوراق مالي يك الزام قانوني براي جبران عدم تحقق منابع؛ به‌ويژه منابع حاصل از فروش و صادرات نفت در شرايط تحريم اقتصادي است و هم‌اكنون دولت سيزدهم نيز طي چند ماه گذشته اقدام به انتشار ٣٣ هزار و٥٠٠ ميليارد تومان اوراق مالي كرده است، همان‌طور كه اين دولت، مسوول پرداخت اوراق سررسيد شده دولت قبلي است، دولت آتي نيز موظف به پرداخت مبالغ لازم براي بازخريد اوراق دولت سيزدهم در سررسيد‌هاي قانوني خواهد بود. اما در تحليل‌هاي مالي، نوعا بدهي‌هاي هر دوره با دارايي‌هاي ايجاد شده در آن دوره مقايسه و با «ترازنامه» ارزيابي مي‌شود؛ لذا انتظار مي‌رود از منظر كارشناسي وقتي از ميزان بدهي‌هاي ٨ ساله دولت روحاني در انتشار اوراق مالي اظهارنظري صورت مي‌گيرد، ميزان دارايي‌هاي ايجاد شده آن دوره نيز مشخص و براي ارزيابي و داوري ميزان بدهي‌ها و دارايي‌ها با هم مقايسه و تراز مثبت يا منفي آن تعيين شود. بر اساس گزارش‌هاي موجود درباره ميزان دارايي‌هاي سرمايه‌اي كه از طريق اجراي طرح‌هاي عمراني در دولت روحاني ايجاد شده و هنوز پنجشنبه‌هاي افتتاح و عبارت «علي بركت‌الله» در خاطره‌ها باقي مانده است، طي سال‌هاي ١٣٩9-١٣٩2 بالغ بر ٣٩١ هزار ميليارد تومان صرفا از منابع عمومي بودجه، براي طرح‌هاي عمراني پرداخت شده كه ارزش اين دارايي‌هاي سرمايه‌اي با قيمت ثابت سال ١٣٩٩ افزون بر هزار و ١٢٦ هزار ميليارد تومان اعلام شده است؛ لذا در حالي كه به مبلغ بدهي ناشي از فروش اوراق مالي صرفا سود اوراق افزوده مي‌شود، ولي به ارزش دارايي‌هاي سرمايه‌اي ناشي از اجراي طرح‌هاي عمراني، افزايش قيمت آنها با گذشت زمان نيز اضافه خواهد شد؛ به‌طوري كه طي ٨ سال گذشته قيمت طرح‌هاي عمراني افتتاح شده در بخش راه و راه‌آهن ٥٢٠ درصد و با در نظر گرفتن افزايش قيمت قير، هزينه تمام شده اين طرح‌ها حدود ٦ برابر افزايش يافته است. به‌طور موردي هزينه تمام شده هر كيلومتر راه اصلي طي اين مدت، از ٢/٥ ميليارد تومان به ١٥ ميليارد تومان افزايش پيدا كرده است؛ لذا هرچند با انتشار ٣٤٤ هزار ميليارد تومان اوراق مالي تا سال ١٤٠٥ براي دولت سيزدهم به ميزان ٥٣٥ هزار ميليارد تومان بدهي يا تعهد پرداخت با اصل و فرع، ايجاد شده، اما ارزش دارايي‌هاي ايجاد شده در اين مدت تا سال ١٣٩٩ بالغ بر ١١٢٦ هزار ميليارد تومان است؛ يعني ميزان دارايي‌هاي باقيمانده ٥٩١ هزار ميليارد تومان از بدهي‌ها باقيمانده بيشتر است.