رفتار هيجاني نقاط ضعف در اقتصاد و بازار سرمايه
روز قرمز بورس در هياهوي بودجه 1401
يك كارشناس بازار سرمايه: حذف دامنه نوسان بهترين گزينه براي بورس است
گروه اقتصادي
روز گذشته و همزمان با هياهوي رسانه‌اي مربوط به اخبار لايحه بودجه، شاخص كل بورس تهران 23 هزار واحد ريزش كرد. اين دومين سقوط بزرگ شاخص كل بورس تهران در آذر ماه محسوب مي‌شود. نكته مورد توجه افت ارزش معاملات خرد سهام بود كه نسبت به روز قبلش، 27 درصد كاهش پيدا كرد و به 2.23 هزار ميليارد تومان رسيد. روز گذشته و همزمان با ارايه مهم‌ترين سند مالي دولت در سال آينده، سهامداران خرد 523 ميليارد تومان از بازار خارج كردند و صف‌هاي فروش اختلاف فاحشي با صف‌هاي خريد داشت. البته كه برخي بر اين باورند اين رفتارهاي هيجاني در بازار سرمايه، فروكش خواهد كرد. اما نبايد از اين نكته غافل شد كه تك نرخي شدن ارز در 23 هزار تومان مي‌تواند تاثيرات زيادي بر شاخص كل داشته باشد. از سوي ديگر مجيد عشقي، رييس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، از تصميم سازمان بورس براي حذف دامنه نوسان خبر داد. عشقي در نشست خبري كه روز گذشته در محل اين سازمان برگزار شد، با اشاره به جلسه هيات‌مديره سازمان بورس با رييس قوه قضاييه اظهار داشت: در اين نشست مباحث تخصصي زيادي مطرح شد كه امكان پاسخ دادن به همه اين مباحث در اين جلسه امكان‌پذير نبود، اما همه اين مباحث در سازمان مورد بررسي قرار مي‌گيرد. او در مورد دامنه نوسان در بورس توضيح داد: دامنه نوسان ابعاد مختلفي دارد كه سازمان در حال بررسي آن است تا متناسب با شرايط بازار در مورد آن تصميم‌گيري شود. اين مطلوب است كه مانند بورس‌هاي بزرگ دنيا دامنه نوسان پويايي داشته باشيم، اما در حال حاضر با عدم تعادل در بازار مواجه هستيم و اگر دامنه نوسان وجود نداشته باشد، اين نوسانات شديدتر مي‌شود.رييس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: اين موضوع در هيات‌مديره سازمان در حال بررسي است و اگر شرايط آماده باشد، روش‌هاي مختلفي براي باز كردن دامنه نوسان وجود دارد كه از جمله آن مي‌توان به باز كردن دامنه نوسان براي سهام شركت‌هايي اشاره كرد كه تعادل و بازارگردان دارند.
يكي از محدوديت‌ها در بازار سرمايه
موضوع دامنه نوسان است
فرزين آقابزرگي، كارشناس بازار سرمايه در واكنش به سخنان رييس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران در خصوص بررسي در مورد دامنه نوسان و تصميم‌گيري متناسب با شرايط بازار سرمايه معتقد است؛ يكي از محدوديت‌ها در بازار سرمايه موضوع دامنه نوسان است و چه بسا گردش معاملات و نقدشونگي را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد و از آنجايي كه رسالت اصلي مقام ناظر و رگولاتور و سازمان بورس پرداختن به مسائلي از اين دست است، ايجاد و افزايش شفافيت و حركت به سمت كارايي در بازار سرمايه جزو خواسته‌هاي اغلب فعالان اين بازار است.
اين فعال بازار سرمايه با بيان اينكه اين تصميم بسيار درستي است، گفت: دامنه نوسان را مي‌توان به صورت پلكاني اجرا كرد و در ابتدا از شركت‌هاي بزرگ‌تر يا شركت‌هايي كه با سهام شناور آزاد هستند، انجام داد و بايد گفت در مجموع تاثير بسيار مناسبي خواهد داشت و نياز فعلي براي توسعه و تعالي بازار سرمايه همين موضوع است.
آقابزرگي در مورد وضعيت اين روزهاي بازار سرمايه نيز گفت: چندين عامل باعث نوسانات اين روزهاي بازار شد كه اولين آنها نرخ ارز است كه هر چند از ابتداي سال جاري و به‌رغم پيش‌بيني‌ها و سخنان مسوولان كه نرخ ارز را كاهشي عنوان مي‌كردند، اما با افزايش نرخ ارز مواجه شديم كه از يك جهت موجب افزايش سود عمليات، ارزش جايگزيني و ارزش دارايي شركت‌ها و از سوي ديگر نيز مشوقي براي فعال‌تر شدن ساير بازارهاي موازي اعم از بازارهاي (كريپتو، مسكن، ارز و طلا و...) شد.
تاثير مستقيم متغيرهاي كلان اقتصادي بر بورس
اين كارشناس بازار سرمايه با بيان اينكه اين بازار دو سال قبل داراي بازدهي بسيار قابل توجهي بود، تصريح كرد: مسلما تاثير متغيرهاي كلان اقتصادي به خصوص نرخ بهره كه اين روزها شاهد افزايش آن به صورت تدريجي و تا آستانه 24 و 25 درصد هستيم و نيز نرخ اوراقي كه در بورس به صورت كسر نسبت به ارزش اسمي يا ديسكانتي صورت مي‌گيرد به نوعي تاثير نرخ بهره را در بازار سرمايه و بورس نشان مي‌دهد. آقابزرگي ادامه داد: افزايش نرخ بهره بانكي مي‌تواند رابطه معكوسي بر بازار سرمايه و بورس داشته باشد.اين فعال حوزه بورس خاطرنشان كرد: بنابراين وضعيت عمومي بازار سرمايه طي دو سال گذشته تحت تاثير نرخ ارز، نرخ بهره بانكي و فعال شدن ساير بازارها و در نهايت فعال شدن مذاكرات برجامي است كه در مجموع ريسك بازار را افزايش داده است و به همين دليل عده‌اي به صورت اشتباه از بازار سرمايه خارج مي‌شوند، اين در حالي است كه اين قبيل زمان‌ها مقطعي براي چيدن يك پرتفوي مناسب است. آقابزرگي در مورد موضوع واگذاري سهام شركت‌هاي دولتي در لايحه بودجه 1401 كه نسبت به سال 1400حدود ۱۹ هزار ميليارد تومان كاهش يافته است نيز گفت: در ابتدا بايد ديد اين تصميم چه تاثيري بر اقتصاد كشور مي‌گذارد و پس از آن تاثير آن به صورت جامع‌تر بر بازار سرمايه چگونه خواهد بود.
رشد حدود50 درصدي بودجه
شركت‌هاي دولتي
او افزود: در لايحه بودجه 1401 شاهد آنيم كه بودجه شركت‌ها و موسسات دولتي حدود 220 هزار ميليارد تومان برآورد شده و در كنار آن بودجه عمومي دولت 370 هزار ميليارد تومان در نظر گرفته شده است، اين بودجه‌اي كه براي شركت‌ها و موسسات دولتي در نظر گرفته شده حدود 40 درصد افزايش را نشان مي‌دهد.
او ادامه داد: اين بودجه شركت‌هايي است كه 14 هزار ميليارد تومان سودشان است و دارايي‌هاي غيرمولدي محسوب مي‌شود كه جا دارد نمايندگان مجلس حتي در بررسي‌ها و اصلاحات به آنها بپردازند.
آقابزرگي ادامه داد: اين بدين معني است كه بازار سرمايه هزينه عدم واگذاري بنگاه‌ها و موسسات دولتي را مي‌پردازد كه آن هزينه مربوطه خلاصه شده در انتشار دارايي‌هاي مالي يا انتشار اوراق، هر چند نسبت به سال گذشته با كاهش همراه شده اما رشد فزاينده بودجه عمومي دولت از 900 هزار ميليارد تومان به 1400 ميليارد تومان رقم قابل توجهي است كه با رشد50 درصدي همراه شده و افزايش ميزان سطح هزينه‌هاي دولت را نشان مي‌دهد.
اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: اين موضوع مي‌تواند يك كسري بودجه ذاتي را در درون خود به همراه داشته باشد، ضمن آنكه در بند «و» رديف 2 جزييات انتشار اوراق بدهي قيد شده كه اين اوراق نسبت به كسر ارزش اسمي مي‌تواند منتشر شود كه همين موضوع مبناي قانوني پيش‌بيني شده براي افزايش نرخ بهره در بازار است كه رابطه معكوس در بازار دارد و اثر سوء بر بازار خواهد داشت.آقابزرگي افزود: هر چند روز گذشته رفتار هيجاني فعالان بازار را شاهد بوديم اما اين نكات از جمله نقاط ضعف در اقتصاد و بازار سرمايه است كه تاثيرات منفي در پي دارد.