حمله ائتلاف سعودي به فرودگاه بين‌المللي صنعا
فعاليت‌هاي اين فرودگاه را متوقف كرد
توقف پروازهاي بشردوستانه به صنعا
شهاب شهسواري |ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي در ادامه حملاتش به شهروندان و اماكن غيرنظامي در يمن، فرودگاه بين‌المللي صنعا را هدف قرار داد. عربستان سعودي مدعي شده است كه حملات پهپادي به خاك عربستان از طريق اين فرودگاه انجام مي‌شود. هر چند از ابتداي جنگ يمن، عربستان سعودي اين فرودگاه را هدف قرار داد و تهديد كرده بود كه اگر پروازي به آن انجام شود، هدف حمله قرار مي‌گيرد، اين فرودگاه با مجوز به پروازهاي سازمان ملل متحد مركز ارسال كمك‌هاي بشردوستانه به منطقه تحت محاصره تحت حاكميت انصارالله بود. مقام‌هاي ائتلاف نظامي تحت رهبري عربستان سعودي ساعاتي پيش از انجام حمله مذكور طي بيانيه‌اي از شهروندان غيرنظامي خواسته بودند كه فرودگاه را ترك كنند. اما هدف قرار دادن اين زيرساخت غيرنظامي و مهم‌ترين فرودگاه يمن كه مي‌تواند به عنوان محلي جهت ارسال كمك‌هاي بشردوستانه براي مردم جنگ‌زده يمن استفاده شود، نشان از بي‌توجهي كامل عربستان سعودي به حقوق بشر دارد. هر چند اين فرودگاه به علت محاصره نظامي يمن بر پروازهاي غيرنظامي بسته بود، اما در طول 7 سال گذشته هواپيماهاي سازمان ملل متحد از اين فرودگاه براي رفت و آمد به يمن و ارسال كمك‌هاي بشردوستانه به اين كشور استفاده مي‌كردند. به گفته مقام‌هاي دولت مستقر در صنعا، به دليل گستردگي صدمات وارده، كليه فعاليت‌هاي فرودگاه بين‌المللي صنعا تعطيل شده است. ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي مدعي شده است: «حملات روز سه‌شنبه 6 محل در فرودگاه را كه شامل محل پرواز و پرتاب پهپادها، محل آموزش پرسنل، محل اقامت مدرسان و دانشجويان و محل انبار پهپادها مي‌شد، هدف قرار داده است.» بهرغم تعطيلي فرودگاه صنعا در پي اين حمله و اعزام تيم بازرسي برنامه غذاي سازمان ملل متحد به محل فرودگاه براي ارزيابي خسارات، تركي مالكي، سخنگوي ائتلاف سعودي ادعا كرده است: «اين حمله هيچ تاثيري بر ظرفيت عملياتي، مديريت آسمان، ترافيك هوايي و عمليات زميني فرودگاه برجاي نگذاشته است.»
حمله‌اي براي توقف كمك‌هاي بشردوستانه
رائد جبل، معاون رييس سازمان هواپيمايي كشوري يمن گفت كه جنگنده‌هاي ائتلاف متجاوز سعودي در چند نوبت به‌طور مستقيم فرودگاه بين‌المللي صنعا را بمباران كردند. به گزارش فارس، جبل در مصاحبه با خبرگزاري يمن (سبأ) گفت كه پس از اين حملات فرودگاه صنعا از فعاليت خارج و پروازهاي آن متوقف شده است. وي افزود كه فرودگاه صنعا مطابق با استانداردهاي بين‌المللي معمول در فرودگاه‌هاي جهان ارايه خدمات هوانوردي به هواپيماهاي سازمان ملل و ديگر سازمان‌هاي بين‌المللي را بر عهده داشت. او تصريح كرد كه ائتلاف سعودي با هدف قرار دادن فرودگاه صنعا به دنبال مانع‌تراشي در برابر ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه به ملت يمن و كارشكني در پروازهاي سازمان ملل و ديگر سازمان‌هاي بين‌المللي است. معاون رييس سازمان هواپيمايي كشوري يمن همچنين گفت كه ائتلاف سعودي با هدف قرار دادن فرودگاه صنعا تمامي معاهدات و توافقنامه‌هاي بين‌المللي از جمله توافقنامه شيكاگو را كه حمله به فرودگاه‌هاي غيرنظامي را جرم مي‌داند، ناديده گرفته است. جبل تاكيد كرد كه ائتلاف متجاوز سعودي از روز نخست فرودگاه بين‌المللي صنعا را هدف قرار داده و از ورود دستگاه‌ها و سامانه‌هاي ارتباطي ويژه به اين فرودگاه ممانعت كرد و اكنون نيز به‌طور مستقيم آن را هدف قرار داده است. عبدالملك العجري، عضو هيات مذاكره‌كننده دولت نجات ملي يمن طي پستي در توييتر، با اشاره به تشديد اقدامات ائتلاف سعودي عليه مسائل انساني، نوشت كه اين امر، نوعي جنون گاوي است كه عقل ائتلاف سعودي را ربوده است. سازمان ملل و جامعه بين‌المللي بايد به وظيفه خود براي توقف اين جنون عمل كنند. اما اين جنون موجب نمي‌شود كه ملت يمن دست از دفاع از خود بردارند. وي افزود كه ائتلاف سعودي، هر بار كه ديگر چاره‌اي برايش نمي‌ماند، به سوي تشديد اقدام عليه مسائل انساني پناه مي‌برد. اقدام اين ائتلاف در ممنوعيت ورود سازمان‌هاي بشردوستانه به فرودگاه صنعا، تنها با ابتلاي ائتلاف سعودي به جنون گاوي كه عقل را زايل مي‌كند، قابل توجيه است. العجري توضيح داد كه ائتلاف با تشديد اقدام عليه مسائل و فعاليت‌هاي بشردوستانه و امدادي بهرغم محدوديت‌ها و كم بودن تلاش‌ها، تمام صحبت‌هاي خود در مورد صلح را تضعيف مي‌كند و اين امر مويد آن است كه فاصله آن تا صلح ميان فاصله مغرب و مشرق است.
تلفات روزانه 80 نفره استمرار جنگ يمن
مركز پاردي در دانشكده كوربل دانشگاه دنور، پژوهش جديدي در مورد آثار فاجعه‌بار جنگ يمن منتشر كرده است. بر اساس گزارشي كه از اين پژوهش در پايگاه خبري هيل امريكا منتشر شده است، طبق برآورد محققان اين پژوهش تاكنون 377 هزار شهروند يمني بر اثر 7 سال درگيري نظامي در اين كشور كشته شده‌اند. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه دست‌كم 60 درصد از كل مرگ و مير در يمن مستقيما بر اثر جنگ، عدم دسترسي به غذا، آب و خدمات بهداشتي رخ مي‌دهد. اين گزارش برآورد مي‌كند كه اگر جنگ يمن يك دهه ديگر تا سال 2030 ادامه پيدا كند، يك ميليون و 300 هزار نفر تلفات برجاي مي‌گذارد. در اين گزارش آمده است: «هر روز كه از درگيري در يمن مي‌گذرد، 80 نفر جديد به تلفات مستقيم و غيرمستقيم اين جنگ اضافه مي‌شود. چنين يافته‌هايي مي‌تواند سياستگذاران و صاحبان منافع در سراسر جهان را مطلع كند. اگر مي‌خواهيم آينده يمن به سوي مسير مثبتي ميل كند، امروز وقت عمل است.»
كارشناسان سازمان ملل در يمن
هدف جاسوس‌افزار اسراييلي
روزنامه گاردين در ادامه افشاگري‌ها در مورد جاسوس‌افزار اسراييلي كه براي جاسوسي از فعالان مدني و حقوق بشر استفاده مي‌شود، خبر داده است كه گوشي‌هاي موبايل بازرسان سازمان ملل متحد كه جنايات جنگي احتمالي در جنگ يمن را پيگيري مي‌كنند، به اين جاسوس‌افزار آلوده شده است. گوشي موبايل كامل جندوبي، سياستمدار تونسي كه پيش از اين به عنوان سرپرست گروه منحل شده كارشناسان برجسته (GEE) فعاليت مي‌كرد، بر اساس تحقيقات عفو بين‌الملل و آزمايشگاه شهروند دانشگاه تورنتو آگوست 2019 به اين بدافزار آلوده شده است. گروه كارشناسان برجسته از جانب سازمان ملل متحد مامور شده بود تا احتمال رويداد هرگونه جنايت جنگي در يمن را ارزيابي كند. زمان آلوده شدن تلفن جندوبي به اين بدافزار درست چند هفته قبل از آن است كه او و گروه تحت مديريتش، گزارشي به شدت تند منتشر‌كنند كه در آن نتيجه‌گيري شده بود ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي مرتكب «نقض‌هاي جدي مقررات بشردوستانه بين‌المللي» شده است كه مي‌تواند «مسووليت كيفري در مورد جنايات جنگي» براي اين ائتلاف در پي داشته باشد. به نوشته گاردين، شماره اين فعال حقوق بشر بين‌المللي در فهرست درز كرده شماره‌هاي تلفن آلوده هم ديده شده است. جندوبي كه در دوران نهضت بهار عربي در تونس از جمله رهبران مخالفان رياست‌جمهوري بن‌علي بود، از سال 2017 مسووليت گروه كارشناسان برجسته براي ارزيابي وضعيت يمن را بر عهده گرفت. تحقيقات سازمان ملل متحد در مورد نقض حقوق بشر و جنايات جنگي در يمن، اكتبر سال جاري و در پي راي اكثريت اعضاي شوراي حقوق بشر سازمان ملل، متوقف شد. به نوشته گاردين حكومت عربستان سعودي كارزار «تهديد و تشويق» براي وادار كردن اعضاي شوراي حقوق بشر براي توقف اين تحقيقات راه انداخته بود. جندوبي مي‌گويد كه هدف قرار دادن گوشي موبايل او از اقدامات يك «دولت ياغي» است. او مي‌گويد: «هيچ صفت ديگري نمي‌توان به كار برد. ما به عنوان بازرسان بين‌المللي دست‌كم قرار بود تحت حمايت باشيم. اما من به هيچ‌وجه از اين خبر غافلگير نشدم. من از سال 2019 نگران اين موضوع بودم. ما مي‌دانستيم بعد از اينكه گزارش 2018 منتشر شد، اعضاي گروه ممكن است هدف قرار بگيرد. آن گزارش باعث بهت‌زدگي عربستان سعودي و امارات متحده عربي شده بود، چون چنان چيزي را انتظار نداشتند.»
واكنش‌ها به شهادت سفير جمهوري اسلامي ايران در يمن
سخنگوي وزارت امور خارجه ايران اعلام كرد كه حسن ايرلو، سفير جمهوري اسلامي ايران در يمن بر اثر ابتلا به كرونا سحرگاه سه‌شنبه به برادران شهيدش پيوست. سعيد خطيب‌زاده افزود: «شهيد ايرلو كه از جانبازان شيميايي جنگ تحميلي نيز بود در محل ماموريت خود به كرونا مبتلا شد و به دليل همكاري ديرهنگام برخي كشورها، متاسفانه در شرايط نامناسبي به كشور بازگشت و بهرغم به كارگيري همه مراحل درماني براي بهبود وضعيت بيماري ايشان، سحرگاه امروز به فيض شهادت نائل آمد.» در واكنش به اين خبر، حسين اميرعبداللهيان، وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ايران با انتشار پيامي، شهادت سفير كشورمان در يمن را تسليت گفت. در اين بيانيه آمده است: «خبر عروج ملكوتي سفير جمهوري اسلامي ايران در صنعا، شهيد حاج حسن ايرلو موجب تاثر و اندوه فروان اينجانب و تمامي دوستان و همكاران ايشان شد. ايشان به عنوان جانباز شيميايي سرافراز دفاع مقدس، عمر با بركت خويش را در مسير حفظ و اعتلاي نظام اسلامي گذراند و در اين راه پر افتخار براي منافع كشور و نظامي اسلامي مجاهدت كرد و به لقاءالله پيوست.» در ادامه اين پيام آمده است: «حاج حسن ايرلو تمامي تلاش خود در عرصه‌هاي مختلف را صرف خدمت صادقانه در دفاع از اهداف جمهوري اسلامي ايران كرد و در ماموريت اخير خويش، مدافع و صداي رساي حقانيت و مظلوميت مردم يمن بود.» هشام شرف، وزير خارجه دولت نجات ملي يمن (مستقر در صنعا) نيز در بيانيه‌اي شهادت سفير جمهوري اسلامي ايران در صنعا را به دولت و ملت ايران تسليت گفت. به گزارش فارس و به نقل از پايگاه خبري شبكه المسيره، در اين پيام آمده است: «صميمانه‌ترين تسليت خود را به مناسبت درگذشت سفير جمهوري اسلامي ايران اعلام مي‌داريم و بسيار اندوهگين هستيم. سفير ايران در راستاي رفع مظلوميت ما اقدام مي‌كرد و صداي مظلوميت مردم يمن بود. قدردان خدمات و اقدامات ديپلماتيك وي هستيم.» همچنين محمد عبدالسلام، سخنگوي جنبش انصارالله يمن و مذاكره‌كننده ارشد دولت نجات ملي يمن نيز شهادت حسن ايرلو، سفير جمهوري اسلامي ايران در صنعا را تسليت گفت. همزمان حسين العزي، معاون وزير خارجه دولت صنعا نيز در صفحه توييتر خود نوشت: «دوست عزيزي را از دست داديم كه عملكرد او مصداق يك ديپلماسي موفق و منحصربه‌فرد بود.» او همچنين به دولت و مردم ايران و همچنين خانواده شهيد حسن ايرلو تسليت گفت. حسين اميرعبداللهيان عصر ديروز در حاشيه مراسم تشييع شهيد حسن ايرلو سفير ايران در يمن در جمع خبرنگاران گفت: ما هميشه حمله نظامي و تجاوز به يمن را قويا محكوم كرديم. معتقديم يمن صرفا راه‌حل سياسي دارد و همه يمني‌ها بايد نسبت به آينده كشورشان هم سهيم باشند و هم تصميم بگيرند. وي ادامه داد: تجربه ۶ سال جنگ نشان داد كه طرف متجاوز نمي‌تواند از مسير نظامي هيچ پيروزي به دست بياورد، بايد همه يمن را به خود يمني‌ها وا بگذارند تا از مسير گفت‌وگوهاي يمني - يمني، مشكلات يمن حل شود و يمن در مقابل حاكميت ملي خودش و استقلال خودش، همان‌طور كه تا الان ايستادگي كرده، بتواند نسبت به آينده خود تصميم بگيرد. به گزارش فارس، وزير خارجه درباره شهيد ايرلو و بازگرداندنش به ايران افزود: در خصوص اتفاقي كه در مورد شهيد ايرلو افتاد، ما چند روز پيگير بوديم تا مجوزي از طريق يك كشور ثالث بگيريم براي اينكه يك فروند هواپيما را از ايران يا كشور ديگري بفرستيم كه ايشان را به بيمارستاني مجهز در ايران سريعا منتقل كنيم، ولي متاسفانه طرف سعودي در اين موضوع خيلي دير تصميم گرفت و برخي دستگاه‌هاي اجرايي عربستان سعودي تعلل كردند.