سياست فشار حداكثري عليه ايران در ميانه مذاكرات احياي برجام ادامه دارد
از بيانيه‌سازي لندن و شوراي همكاري تا تهديدهاي ايالات متحده
گروه ديپلماسي|با پايان يافتن هفتمين دور مذاكرات وين براي احياي برجام و بازگشت هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايران، ايالات متحده و 1+4 به پايتخت‌ها براي مشورت داخلي، تحركات پيرامون اين پرونده همچنان ادامه دارد. دور اخير مذاكرات وين در دو مرحله با وقفه چند روزه برگزار شد و در حالي كه در پايان مرحله نخست اختلاف ميان ايران و طرف مقابل در نقطه محتوايي آغاز مذاكرات منجر به انتشار اخباري نااميد‌كننده شد اما در نتيجه يك هفته مذاكره دوطرف در مرحله دوم از اين دور كه روز جمعه به پايان رسيد، خبرها درباره برجام اميدواركننده‌تر شده است. در حالي كه ايران و 1+4 هنوز زمان بازگشت به پايتخت اتريش براي ازسرگيري مذاكرات را اعلام نكرده‌اند اما گفته شده كه هشتمين دور اين رايزني‌ها پيش از پايان سال جاري ميلادي خواهد بود. همزمان تحركات مخالفان احياي برجام هم سرعت بيشتري گرفته و البته برخي منابع خبري از تشديد تنش ميان ايران و ايالات متحده در محدوده خليج‌فارس هم خبر مي‌دهند. در حوزه كشورهاي حاشيه خليج‌فارس نيز در حالي كه حضور مشاور امنيت ملي امارات متحده عربي در تهران پس از چند سال تنش در رابطه دوجانبه تحولي قابل توجه بود اما مسكوت ماندن مذاكرات ميان ايران و عربستان سعودي و عدم تشكيل پنجمين دور از رايزني‌ها نشان از انتظار رياض براي برآورد نتيجه مذاكرات وين دارد. در جبهه كشورهاي اروپايي حاضر در مذاكرات وين هم خبرهاي منتشرشده كه به تاييد مقام‌هاي آگاه ايراني هم رسيده نشان از سختگيري بريتانيا، فرانسه و آلمان در دو دور اخير رايزني‌هاي وين دارد. به گزارش «اعتماد»، همزمان با برگزاري مذاكرات در وين از تاريخ هشتم آذر ماه تاكنون سه كشور اروپايي به مناسب‌هاي متفاوت اقدام به صدور بيانيه‌هاي شديداللحن عليه ايران كرده و در حالي كه رايزني‌ها براي احياي برجام در پشت درهاي بسته و اتاق مذاكره ادامه داشت از كمبود وقت براي احياي برجام سخن گفتند و البته در همصدايي با ايالات متحده تهديد كردند كه گزينه‌هاي متفاوتي را براي تحت فشار قرار دادن ايران در صورت شكست مذاكرات روي ميز دارند. در تازه‌ترين اين تحولات، روز سه‌شنبه شاهد انتشار بيانيه‌اي ضدايراني از سوي وزيران خارجه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس و انگليس بوديم. در اين بيانيه كه شامگاه دوشنبه منتشر شد وزراي خارجه انگليس و كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس اعلام كردند بر سر «شراكت‌هاي راهبردي» با يكديگر به توافق دست پيدا كردند. اين بيانيه بعد از نشست يك‌روزه اين وزرا در محله «چونينگ»، واقع در منطقه «كنت» در جنوب شرقي انگلستان صادر شده و بخش‌هايي از آن حاوي ادعاهايي عليه ايران است. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، وزيران خارجه انگليس و كشورهاي عربي از مذاكرات رفع تحريم‌ها در وين كه ميان ايران و گروه موسوم به 1+4 انجام مي‌شود به عنوان «آخرين فرصت» براي برگرداندن امنيت به منطقه و اجتناب از شدت گرفتن تنش‌هاي هسته‌اي ياد كرده‌اند. در بخشي از بيانيه آمده است: «وزرا، از ايران خواستند به منظور اجتناب از وارد كردن منطقه و جامعه بين‌المللي به نقطه بحران، فرصت ديپلماتيك فعلي براي احياي برجام (برنامه جامعه اقدام مشترك) را مغتنم بشمرد.» وزراي خارجه بار ديگر ايران را به انجام آنچه «فعاليت‌هاي مخرب» خوانده مي‌شود متهم كرده و مدعي شده‌اند كه اين موضوع موجب «نگراني جدي» آنها است. در اين بيانيه از دولت جديد ايران خواسته شده «نقش مثبتي در منطقه ايفا كند، به قوانين بين‌المللي پايبند باشند به حاكميت ملي و تماميت ارضي همسايگان خود احترام بگذارد و حمايت از گروه‌هاي شبه‌نظامي را متوقف كند.» «محسن بهاروند» سفير ايران در لندن روز سه‌شنبه در واكنش به بيانيه انگليس و كشورهاي حاشيه خليج‌فارس در صفحه اينستاگرامش نوشت: باعث تاسف است كه بعضي از كشورهاي عربي آغوش باز ايران براي مذاكره، مفاهمه و سياست همسايگي محترمانه را ناديده گرفته و در لندن عليه ايران بزرگ و مقتدر بيانيه صادر مي‌كنند. راه امنيت، دوستي و سعادت منطقه نه از لندن كه از تهران و با مشاركت همه كشورهاي منطقه مي‌گذرد. سفير ايران در انگليس با بيان اينكه آنها و انگليس از ايران خواسته‌اند كه آخرين فرصت را غنيمت بشمارد و توافق هسته‌اي را پيش ببرد، در امور ديگران دخالت نكند، فعاليت‌هاي مخرب نداشته باشد... و سخنان كلي و مبهم از اين دست، خاطرنشان كرد: ايران سال‌ها است كه همين درخواست‌ها را از اين كشورها و كشور انگليس دارد. به نظر من اول بايد نشست و براساس واقعيت روي زمين حساب كرد چه كساني بيشترين دخالت بي‌جا و فعاليت مخرب در منطقه ما دارند. ما در كنار اين خواسته دست دوستي خود را به سوي همسايگان دراز كرده و از آنها دعوت كرده‌ايم به گفت‌وگوهاي سازنده بنشينيم تا اين توقعات متقابل روشن و در يك چارچوب ديپلماتيك مشخص قرار گيرد و بتوان آنها را با تشريك مساعي و به شكل مسالمت‌آميز حل و فصل كرد، اما انگار سياست و توانايي عده‌اي فقط فرار از تعامل معني‌دار و فاصله از دوستان واقعي و برادران ديني و طرح سخنان كلي، مبهم و غيرديپلماتيك در سايه تفرقه‌افكنان و سودجويان است.
سفر مقام‌هاي امريكايي به تل‌آويو
رژيم اسراييل تمام تلاش خود را براي به شكست كشاندن مذاكرات احياي برجام به‌كار گرفته و در چند ماه اخير ما شاهد سفرهاي متعدد مقام‌هاي اين رژيم به واشنگتن يا حضور مقام‌هاي امريكايي در تل‌آويو بوديم. در تازه‌ترين دور اين رايزني‌ها، روز گذشته كاخ سفيد اعلام كرد جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي امريكا، برت مك‌گورك، هماهنگ‌كننده امور خاورميانه در كاخ سفيد و «ييل لمپرت»، دستيار موقت وزير خارجه امريكا در امور خاور نزديك براي رايزني درباره ايران به تل‌آويو سفر خواهند كرد. طبق بيانيه كاخ سفيد، ساليوان با «نفتالي بنت»، نخست‌وزير رژيم اسراييل و ساير مقام‌هاي ارشد اين رژيم ديدار كرده و تعهد امريكا به حفظ امنيت آن رژيم را خاطرنشان خواهد كرد. ساليوان علاوه بر اين با مقام‌هاي اسراييلي درباره طيف گسترده‌اي از مسائلي كه براي روابط دوجانبه اسراييل امريكا اهميت راهبردي دارند، از جمله ايران رايزني خواهد كرد. ساليوان علاوه بر اين، همراه با همتاي اسراييلي خود چهارمين جلسه از نشست‌هاي مشترك تل‌آويو- واشنگتن موسوم به «گروه مشورتي راهبردي» را برگزار خواهد كرد. همزمان «جن ساكي» سخنگوي كاخ سفيد در ادامه سياست حفظ فشار حداكثري عليه ايران همزمان با پيشبرد مذاكرات غيرمستقيم در وين، در نشست خبري روزانه به خبرنگاران گفت؛ در صورت شكست مذاكرات در وين، ايالات متحده در حال آماده‌سازي گزينه‌هاي ديگر است. به گزارش خبرگزاري «اسپوتنيك»، او در نشست خبري روزانه خود در اين خصوص گفت: به دليل نحوه نزديك شدن و شركت ايراني‌ها در آخرين دور مذاكرات، رييس‌جمهور از تيم امنيت ملي خواست تا در صورت شكست ديپلماسي آمادگي داشته باشند و گزينه‌هاي ديگر را بررسي كنند و اين كاري بوده كه ادامه داشته است، از جمله از طريق مشورت با طيف وسيعي از شركا در سراسر جهان. درخصوص گام‌هاي بعدي، فكر نمي‌كنم در اين مرحله چيزي براي اعلام از قبل، داشته باشم. به گزارش خبرگزاري فارس، «ند پرايس» سخنگوي وزارت خارجه امريكا هم در نشست خبري روزانه در جمع خبرنگاران به توضيح درباره وضعيت مذاكرات رفع تحريم‌ها در وين پرداخت و گفت كه برخي پيشرفت‌ها در اين مذاكرات حاصل شده است. او با اين حال ادعا كرد: اگر سرعت ديپلماسي در يك‌سو بسيار عقب‌تر از سرعت ديپلماسي در سوي ديگر باشد، برجام همان‌طور كه از تروييكاي اروپا شنيديد به يك پوسته خالي تبديل خواهد شد. همان‌طور كه از همكارم شنيديد جسدي خواهد بود كه قابل احيا نيست. ند پرايس در ادامه گفت: البته ما نمي‌خواهيم شاهد پيش آمدن هيچ يك از اين رويدادها باشيم. كماكان معتقديم كه فرصتي پيش روي ماست كه از طريق آن بازگشت دوجانبه به پايبندي به برجام، بهترين گزينه براي ما بهترين گزينه براي ساير اعضاي 1+5 و بهترين گزينه براي جامعه بين‌المللي است، زيرا اين توافق هنوز مي‌تواند به نياز ما مبني بر جلوگيري از دستيابي هميشگي ايران به سلاح هسته‌اي پاسخ دهد.
انديشكده آتلانتيك:
تل‌آويو مراقب عواقب نجومي حمله به تاسيسات ايران باشد
يك انديشكده امريكايي روز دوشنبه در تحليلي بر بي‌فايده بودن ادعاي اسراييلي‌ها در زمينه حمله به تاسيسات هسته‌اي ايران صحه گذاشت و نوشت، علاوه بر چالش‌هاي عملياتي در اجراي چنين حمله نظامي، به‌ويژه با توجه به استقرار يگان‌هاي زمين به هوا توسط نيروهاي ايران كه عمدتا براساس سامانه موشكي «اس-۳۰۰» و سامانه‌هاي بومي مانند «باور-۳۷۳» و «سوم خرداد» است، تل‌آويو با چالش‌هاي راهبردي ديگر پيش‌روست. «دني سيترينوويچ» تحليگر انديشكده «آتلانتيك» در اين گزارش نوشت، برخلاف عراق و سوريه كه برنامه‌هاي هسته‌اي متكي بر راكتورهاي هسته‌اي واحدي داشتند و اسراييل به ترتيب در سال‌هاي ۱۹۸۱ و ۲۰۰۷ آنها را نابود كرد، برنامه ايران براساس دو تاسيسات غني‌سازي بسيار محافظت شده و غيرمتمركز است. براساس ترجمه خبرگزاري فارس در ادامه اين مطلب آمده است: علاوه بر اين، در حالي كه زيرساخت‌هاي هسته‌اي عراق توسط فرانسه و سوريه توسط كره‌شمالي ساخته شده است، زيرساخت دانش هسته‌اي ايران براساس دانش دانشمندان هسته‌اي بومي است. به عبارت ديگر، حتي اگر تاسيسات هسته‌اي ايران نابود شوند، دانش هسته‌اي بومي دانشمندان ايراني را قادر مي‌سازد تا برنامه هسته‌اي را به سرعت بازسازي كنند. علاوه بر اين، برخلاف حملات اسراييل به برنامه‌هاي هسته‌اي عراق و سوريه كه هيچ واكنشي در پي نداشت، ايران و نيروهاي نيابتي منطقه‌اي آن به حمله به ايران پاسخ خواهند داد. به عبارت ديگر، 1.5 ميليارد دلاري كه به نيروهاي دفاعي اسراييل براي تدارك حمله نظامي احتمالي به ايران داده شده، تنها آغاز هزينه‌هاي اسراييل است، چراكه پاسخ «محور مقاومت» عواقب نجومي براي اسراييل خواهد داشت. در بخش ديگر اين تحليل آمده است؛ حتي يك حمله موفقيت‌آميز به تاسيسات هسته‌اي ايران نيز مشكل را حل نمي‌كند. يك حمله، در بهترين حالت، برنامه ايران را به تاخير انداخته يا فشار مي‌آورد تا برنامه را با مشروعيت بين‌المللي بازسازي كند. درنهايت، اشتباه است كه تل‌آويو فكر كند از چنين اقدامي حمايت بين‌المللي خواهد داشت. جهان، از جمله ايالات متحده، از طريق برجام و قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد، به رسميت شناخته‌اند كه ايران مي‌تواند اورانيوم را در خاك خود غني‌سازي كند تا زماني كه زيرنظر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي باشد و براي اهداف صلح‌آميز باشد. بنابراين، رويكرد (رژيم) اسراييل براي غني‌سازي صفر ديگر واقع‌بينانه نيست.
چندي قبل نيز وبگاه تحليلي «مانيتورينگ آرم ريس» نوشت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش ايران داراي ذخاير فراواني از سامانه‌هاي موشكي به ويژه برد كوتاه هستند و اين ايده كه هدف رزمايش مدافعان آسمان ولايت ۱۴۰۰ متحد كردن شاخه‌هاي پدافند هوايي در جريان يك سناريوي جنگي بود، با اضافه شدن «سامانه برد كوتاه مجيد» ارزش و اعتبار كافي گرفت. هنگامي كه اين سامانه با آتشبارهاي توپخانه ضدهوايي، سامانه پدافندي دزفول، مرصاد-۱ و سوم خرداد استفاده مي‌شود، به نظر مي‌رسد كه شكست پهپادهايي كه در ارتفاع پايين پرواز مي‌كنند، جدي است. بخش نظامي، صنعتي ايران در كمتر از دو سال و در بحبوحه تحريم بي‌امان اقتصادي و مالي، چهار سامانه دفاع موشكي متحرك مختلف را راه‌اندازي كرده و اين يك دستاورد شگفت‌انگيز است.