وقتي پهپاد‌ها به كمك آديس‌آبابا آمدند

آبي احمد، نخست‌وزير اتيوپي موفق شده جنگ يك‌ساله داخلي در كشورش را با كمك پهپادهاي امارات، تركيه و ايران پيروز شود و روند جنگ را به نفع خود تغيير دهد. ماه گذشته، بعد از اينكه نخست‌وزير اتيوپي روند جنگ را به نفع خودش تغيير داد و حركت شورشيان مسلح را به سمت پايتخت اين كشور متوقف كرد، اعتبار اين پيروزي را به حساب شجاعت سربازانش گذاشت.  به گزارش نيويورك‌تايمز، آبي احمد روز ششم دسامبر در خط مقدم نبرد كوبولچا در سخناني خطاب به سربازانش گفت: «اتيوپي به شجاعت قهرمانانه و باورنكردني شما افتخار مي‌كند. وقتي كه ما اعلام كرده بوديم كه اتيوپي هرگز شكست نخواهد خورد، شما تكيه گاه ما بوديد.» اما واقعيت اين است كه دليل اصلي پيروزي‌هاي آبي احمد، پهپادهايي بودند كه در آسمان اتيوپي پرواز مي‌كردند. اتيوپي اين پهپادها را در ماه‌هاي اخير از كشورهاي حاشيه خليج‌فارس و ديگر كشورها خريداري كرده تا با استفاده از آنها بتواند در قدرت باقي بماند. در طول چهار ماه گذشته، امارات متحده عربي، تركيه و ايران تعدادي از پيشرفته‌ترين پهپادها را به اتيوپي فروخته‌اند. اين در حالي است كه امريكا و برخي از دولت‌هاي آفريقاي به اتيوپي تاكيد كردند كه روند مذاكره و برقراري آتش‌بس با شورشيان مسلح را آغاز كند. البته انگيزه كشورهايي كه اين پهپادها را به اتيوپي فروخته‌اند متفاوت بوده است. برخي با هدف كسب درآمد چنين معامله‌‌اي انجام داده‌اند و برخي نيز به دنبال به دست آوردن منافع استراتژيك در منطقه بوده‌‌اند و برخي ديگر نيز قصد داشته‌اند از برنده جنگ در كشوري حمايت كنند كه در رده دوم پرجمعيت‌ترين كشورهاي آفريقايي قرار دارد. تاثير اين پهپادها در جنگ بسيار زياد بود. اين پهپادها كاروان نيروهاي شورشي تيگراي را كه از جاده‌هاي اصلي به سمت پايتخت اتيوپي در حركت بودند، در هم كوبيدند و شورشيان مجبور شدند حدود 500 كيومتر عقب‌نشيني كنند و همه دستاوردهايي كه طي ماه‌هاي گذشته حاصل كرده‌ بودند را از دست دادند. روز يكشنبه همين هفته، دبرتسيون گيبري‌مايكل رهبر شورشيان تيگراي به سازمان ملل اعلام كرد كه دستور عقب‌نشيني فوري همه نيروهايش به مرزهاي تيگراي را صادر كرده است. او تاكيد كرده دليل صدور اين دستور عمليات پهپادها عليه نيروهايش بوده است.  او در نامه‌اي خطاب به آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد خواستار برقراري آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوهاي صلح شده است. او نوشته: «ما معتقديم كه اقدامات آشكار ما در عقب‌نشيني مي‌تواند اقدامي تعيين‌كننده براي آغاز گفت‌وگوهاي صلح باشد.» روز دوشنبه نيز سخنگوي رهبر شورشيان تيگراي اعلام كرد كه موج حملات هوايي ارتش اتيوپي به تيگراي موجب كشته شدن 18 غيرنظامي و زخمي‌شدن 11 تن ديگر شده است. سخنگوي دولت اتيوپي هنوز در خصوص حملات پهپادي به تيگراي موضع‌گيري نكرده است. نمايش قدرت پهپادها در آسمان اتيوپي نشان مي‌دهد كه جنگ داخلي يك‌ساله اتيوپي حالا به يك موضوع بين‌المللي تبديل شده است. حالا شرايط اتيوپي شبيه به شرايط مناطقي نظير ليبي قره‌باغ شده است. نقاطي كه پهپادها نقش قابل ملاحظه‌اي در درگيري‌هاي داخلي ايفا مي‌كنند. پيتر سينگر، كارشناس جنگ‌هاي پهپادي در موسسه New American مي‌گويد: «اين روزها استفاده از سيستم‌هاي جنگي بدون سرنشين يك عامل تغيير‌دهنده در جنگ‌ها محسوب مي‌شود. مساله فقط توانايي‌هاي خام پهپادها نيست. بلكه مساله تاثيرات گوناگون آنها بر ديگر انسان‌‌ها و ساختارهاي جنگي در ميانه نبرد است.» البته از نظر آبي احمد، پهپادها درست به موقع در اختيارش قرار گرفتند. آبي احمد از ماه نوامبر سال 2020 عمليات نظامي در تيگراي را آغاز كرد. اين عمليات يك سال پس از آن آغاز شد كه او به همراه رييس‌جمهوري اريتره، برنده جايزه صلح نوبل شد. البته در آغاز درگيري‌ها، نيروهايش آبي احمد، شكست سختي از شورشيان تيگراي متحمل شدند و پيشروي به سمت جنوب را آغاز كردند. تا اواخر ماه نوامبر شورشيان توانستند به شهر دبره برهان كه در 140 كيلومتري شمال آديس‌آبابا واقع شده، نزديك شوند. اما از اين مكان ديگر نتوانستند جلوتر بروند. چراكه دسته‌هايي از پهپادها بر بالاي سرشان پرواز كرده و مواضع‌شان را بمباران كردند. يكي از فرماندهان تيگراي از پرواز 10 پهپاد خبر مي‌دهد و اين پهپادها به سادگي نيروهاي شورشي را هدف قرار دادند. آبي احمد از جلب نظر سياستمداران اتوكرات خارجي و استفاده از بازار تسليحات، ناوگان پهپادي خود را شكل داد. آبي احمد همزمان با گفت‌وگو درباره آغاز مذاكرات صلح، براي تقويت ارتش كشورش وارد مذاكره با ديگر كشورها شد. تقريبا روزي نبود كه يك محموله تسليحاتي از يك پايگاه نظامي امارات به دست آبي احمد نرسد. امارات از متحدان اصلي آبي احمد محسوب مي‌شود.  در ماه ژانويه بعد از اينكه جو بايدن به كاخ سفيد راه يافت، حملات پهپادهاي اماراتي متوقف شد چراكه واشنگتن به امارات فشار وارد كرد. اما در ماه‌هاي اخير بار ديگر اين حملات از سر گرفته شده‌اند و اين‌بار به شكل گسترده‌تري با استفاده از پهپادهاي پيشرفته چيني انجام مي‌شوند. به نظر مي‌رسد حملات هواپيماهاي بدون سرنشين اماراتي كه تحت هدايت مشاور امنيت ملي طحنون بن زايد آل نهيان، تلاش‌هاي ديپلماتيك امريكا براي پايان دادن به جنگ در اتيوپي را به مشكل مواجه مي‌كند. مقامات امريكايي مي‌گويند كه در تلاش هستند تا نظر امارات متحده عربي را به حركت به سمت برقراري صلح در اتيوپي جلب كنند. اما ظاهرا‌ اين همكاري‌ها تاكنون به نتيجه‌اي نرسيده است. جفري فلتمن، نماينده ويژه امريكا در مسائل آفريقا اوايل اين هفته جلسه‌اي با شيخ طحنون آل نهيان داشت. طحنون در اين جلسه ارسال سلاح از سوي امارات به اتيوپي را انكار كرد. اما در آن سوي ماجرا اين‌طور به نظر مي‌رسد كه معاملات تسليحاتي آبي احمد با تركيه كاملا آشكار است. او در ماه آگوست قراردادي با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه امضا كرد و قرار شد تركيه پهپادهاي TB2 كه در پيروزي آذربايجان بر ارمنستان در جنگ اخير، نقش مهمي ايفا كردند را به اتيوپي بفروشد. اين پهپادها توسط شركتي كه رياستش را به داماد اردوغان برعهده دارد، توليد مي‌شوند. پهپادهاي تركيه‌اي براي خيلي از كشورهاي آفريقايي كه درگير جنگ داخلي هستند، جذابيت دارد. اردوغان در سفري كه ماه اكتبر به نيجريه توگو و آنگولا داشت، گفت: «هر جا كه مي‌روم آنها از ما پهپاد مي‌خواهند.» بعد از اينكه پهپادهاي تركيه‌اي در آسمان اتيوپي به پرواز درآمدند، مقامات تركيه‌اي اصرار كردند كه بگويند اين فروش تسليحاتي با اهداف تجاري انجام شده است. صادرات تسليحات دفاعي و هوايي تركيه به اتيوپي از سال جاري به 95 ميليون دلار افزايش يافته است درحالي‌كه اين صادرات در سال 2020 تنها 235 هزار دلار بوده است. اما در روزهاي اخير مقامات تركيه‌اي به‌طور غيررسمي تاييد كرده‌اند كه صادرات تركيه به اتيوپي متوقف شده است. ظاهرا اين اقدام به دليل اعمال فشارهاي بين‌المللي در خصوص ادامه جنگ در اتيوپي صورت گرفته است. دست‌كم 400 هزار نفر از مردم اتيوپي در مناطق قحطي‌زده زندگي مي‌كنند و جنگ و درگيري شرايط آنها را وخيم‌تر كرده است. اما آبي احمد همچنان تمركزش را بر عمليات نظامي و جلب‌توجه حاميان خارجي‌اش حفظ كرده است. روز جمعه، او به استانبول سفر كرد تا در نشست همكاري تركيه و آفريقا شركت كند. در اين نشست 39 كشور آفريقايي شركت كردند و به نظر مي‌رسد يكي از مباحث مطرح‌شده در حاشيه اين نشست فروش تسليحات ساخت تركيه به كشورهاي آفريقايي بوده است. آبي احمد حتي به خريد پهپادهاي ساخت ايران نيز تمايل نشان داده است. هر چند كارشناسان معتقدند كه توان پهپادهاي ايراني كمتر از انواع مشابه ساخت چين و تركيه است اما آبي احمد همچنان تمايل به خريد اين پهپادها دارد و به همين جهت خشم امريكا را نيز برانگيخته است. از ماه آگوست، تعدادي از محموله‌هاي حامل پهپادهاي ايراني به اتيوپي رسيده‌اند. ديپلمات‌هاي امريكايي در اتيوپي به آبي احمد هشدار داده‌اند كه بايد دريافت اين محموله‌ها را متوقف كند.