تا تاييد شوراي نگهبان هنوز چيزي معلوم نيست
افزايش 2400 درصدي قيمت خريد سربازي در كميسيون تلفيق
گروه اجتماعي
خريد خدمت سربازي، بعد از سه سال توقف، اولين خوان را رد كرد و با مصوبه كميسيون تلفيق مجلس امكان‌پذير شد.
دو روز قبل، سخنگوي كميسيون تلفيق بودجه ۱۴۰۱ در توضيح مصوبات اين كميسيون خبر داد كه كميسيون تلفيق با خريد سربازي براي سربازان غايب موافقت كرده و قرار است خريد سربازي با رعايت اصل ۱۱۰ قانون اساسي و در راستاي توجه به امر مقدس استحكام خانواده و فرزندآوري و تعيين تكليف مشمولين غايب بيش از ۵ سال با اولويت افراد متاهل و بالاتر از ۳۵ سال سن كه ضريب انجام وظايف مقدس سربازي تحت تاثير تحليل قواي جسماني براي آنها امكان‌پذير نيست، ميسر شود و بنابراين، افراد با پرداخت مبالغ مشخص شده، كارت معافيت از خدمت در زمان صلح را دريافت مي‌كنند. سخنگوي كميسيون تلفيق در اين اعلام گفته بود: «به موجب اين مصوبه، دارندگان مدرك تحصيلي كارداني و كمتر از آن با پرداخت ۲۵۰ ميليون تومان، دارندگان مدرك تحصيلي كارشناسي و كارشناسي ارشد با پرداخت مبلغ ۴۰۰ ميليون تومان و دارندگان مدرك پزشكي عمومي و دكتراي تخصصي و بالاتر از آن در تمامي رشته‌ها با پرداخت مبلغ ۶۰۰ ميليون تومان به حساب خزانه كل كشور قادر به خريد سربازي خود خواهند بود. همچنين مشمولان متاهل به ازاي هر فرزند از ۲۰ درصد تخفيف تا سقف حداكثر ۶۰ درصد برخوردار خواهند بود و افراد متاهل تحت پوشش كميته امداد و سازمان بهزيستي از تخفيف ۵۰ درصدي برخوردار شدند.»
اين تصميم، در حالي مصوب شد كه نه تنها دولت در اين مورد در لايحه بودجه 1401 هيچ بند و پيشنهادي نداشت، طبق اعلام سخنگوي كميسيون تلفيق، هنوز از ستاد كل نيروهاي مسلح هم در مورد اين مصوبه، نظرخواهي نشده و همچنين، تا راهيابي اين مصوبه به صحن علني مجلس و تاييد شوراي نگهبان، جزييات اين مصوبه صرفا در حد يك قدم اوليه است. بنابراين، به شرط موافقت ستاد كل نيروهاي مسلح و در صورت تصويب در صحن علني مجلس و تاييد نهايي توسط شوراي نگهبان، اين مصوبه قرار است در سال 1401 اجرايي شود در حالي كه اعداد مصوب در همين تصميمات اوليه كميسيون تلفيق مجلس، حكايت از افزايش 2400 درصدي قيمت خريد سربازي در مقايسه با ارقام سال 1397 دارد. اين مصوبه كه ديروز در خبرگزاري‌هاي رسمي كشور منتشر شد البته با واكنش‌هاي متفاوتي از سوي برخي نمايندگان مجلس، كاربران شبكه‌هاي اجتماعي، ستاد كل نيروهاي مسلح و همچنين مسوولان وزارت ورزش و جوانان مواجه شد و به‌زعم مخالفان اين مصوبه، خريد خدمت سربازي حالا يك امكان براي اقشار مرفه جامعه است، چراكه در مقايسه با سال 1397 كه براي آخرين بار طي دهه 1390، مشمولان مي‌توانستند با پرداخت ارقام 10 الي 50 ميليون تومان به حساب درآمد عمومي خزانه كل كشور بابت هزينه‌هاي دولت و امور دفاعي از معافيت سربازي بهره‌مند شوند، خريد خدمت سربازي در سال 1401، به اعدادي با كف 250 ميليون تومان و سقف 600 ميليون تومان رسيده است.
اعداد و ارقام مصوبه كميسيون تلفيق در حالي خبرساز شده كه ماه‌هاي پاياني سال ۱۳۹۴ دولت و مجلس براي كسب درآمد از محل فروش خدمت سربازي به مشمولان غايب به توافق رسيدند و بنابراين، خريد خدمت سربازي از ابتداي سال 1394 امكان‌پذير شد و اين امكان تا پايان سال 1397 هم فراهم بود چنانكه بنا به همين توافق، در سال‌هاي 1395، 1396 و1397 تمام مشمولاني كه بيش از 8 سال غيبت داشتند، مي‌توانستند زير تابلوي «پرداخت جريمه غيبت» و با پرداخت وجوهي متناسب با سطح تحصيلات، از خدمت سربازي معاف شوند چنانكه براي مشمولان زيرديپلم، رقم ۱۰ ميليون تومان، ديپلم ۱۵ ميليون، فوق ديپلم ۲۰ ميليون، ليسانس ۲۵ ميليون، فوق‌ليسانس ۳۰ ميليون، دكتراي غيرپزشكي ۳۵ ميليون، دكتراي پزشكي ۴۰ ميليون و پزشكان متخصص و بالاتر ۵۰ ميليون تومان به عنوان جريمه غيبت از خدمت سربازي تعيين شده بود و البته طبق قانون مقرر بود كه به ازاي هر سال غيبت مازاد بر 8 سال هم، ۱۰ درصد به اين ارقام مصوب اضافه شود اگرچه در همان زمان هم ارفاق‌هايي براي مشمولان غايب متاهل يا داراي فرزند در نظر گرفته شد كه اين ارفاق‌ها هم به كاهش حدود 5 درصدي از وجوه خريد خدمت سربازي كمك مي‌كرد. اما در ماه‌هاي پاياني سال 1397، مسوولاني از ستاد كل نيروهاي مسلح اعلام كردند كه از سال 1398، فروش خدمت سربازي متوقف و طبق نظر اين ستاد، ممنوع شده است. سال 1397 سردار مسعود مطهر؛ معاون حقوقي و امور مجلس ستادكل نيروهاي مسلح تاكيد كرد كه جريمه ريالي مشمولان غايب سربازي (خريد خدمت سربازي) در لايحه بودجه سال ۹۸ وجود ندارد و در صورت هرگونه تغيير و حتي وارد كردن دوباره امكان خريد خدمت سربازي در لايحه و قانون بودجه 1398، ستادكل نيروهاي مسلح با آن مخالفت خواهد كرد. به دنبال اين اعلام، سردار موسي كمالي؛ رييس اداره سرمايه انساني سرباز ستاد كل نيروهاي مسلح هم در توضيح توقف امكان خريد خدمت سربازي از سال 1398 اعلام كرد: «اجراي طرح جريمه ريالي مشمولان غايب براي تحقق دو هدف بود. يكي اينكه افرادي كه بيش از هشت سال غيبت كرده‌اند و تكليف قانوني خود را انجام نداده‌اند، بتوانند با توجه به شرايط سني كه ممكن است براي برخي از آنان ايجاد شده يا موارد ديگر، جريمه اين هشت سال غيبت را پرداخته و از انجام خدمت سربازي معاف شوند.هدف دوم نيز براي ديگر مشمولان غايب بود كه بتوانند هر چه زودتر تكليف سربازي خود را روشن كرده و به سربازي اعزام شوند.در سال نخست اجراي طرح جريمه ريالي سربازي بيش از 190 هزار نفر با پرداخت جريمه ريالي از سربازي معاف شده و از اين طرح بهره‌مند شدند اما در سال‌هاي بعد روند بهره‌مندي از اين طرح كاهش يافت و افراد كمتري اقدام به پرداخت جريمه ريالي كردند. از نظر ستاد كل نيروهاي مسلح هم اين طرح نمي‌توانست به شكل دايمي اجرا شود، چون اجراي دايمي اين طرح سبب مي‌شد تا ديگر افراد رغبتي براي اعزام به سربازي نداشته و تصور كنند كه پس از هشت سال مي‌توانند با پرداخت جريمه از سربازي معاف شوند كه اين موضوع اعتراض بسياري از خانواده‌ها را نيز به دنبال داشته و افراد بسياري به دليل اينكه ممكن است هشت سال ديگر با پرداخت جريمه ريالي از سربازي معاف شوند نه شغل مناسبي براي خود انتخاب كرده، نه سربازي‌شان را تعيين تكليف كرده بودند و نه راهكاري در مواجهه با محدوديت‌هاي اجتماعي اعمال شده براي مشمولان غايب داشتند. بنابراين مشكلات زيادي براي اين افراد و همچنين خانواده‌هاي‌شان ايجاد شده بود.قرار بود سال 96 آخرين مرحله از اجراي طرح جريمه ريالي سربازي باشد، اما با پيگيري‌هايي كه انجام شد ستاد كل نيروهاي مسلح سرانجام موافقت كرد كه در سال 97 نيز طرح جريمه ريالي مشمولان غايب سربازي اجرا شود اما ديگر در سال 98 به هيچ عنوان اين طرح اجرا نخواهد شد و سال 97 آخرين زمان اجراي اين طرح خواهد بود. بنابراين، مشمولاني كه تا پايان سال 97 سنوات غيبت‌شان به هشت سال يا بيشتر از آن مي‌رسد، مجاز هستند تا با مراجعه به دفاتر پليس+10 نسبت به ثبت‌نام براي پرداخت جريمه ريالي اقدام كنند.» سردار كمالي در همين اعلام پيش بيني كرده بود كه در آخرين سال امكان پذير بودن خريد خدمت سربازي، حدود 100 هزار نفر با پرداخت جريمه ريالي از سربازي معاف شوند. حالا و با گذشت 3 سال از توقف اجراي اين طرح، تفاوت ارقام مصوبه جديد بسيار چشمگير شده چنانكه ديروز خبرگزاري ايسنا در يك گزارش مقايسه‌اي از اعداد مصوب سال 1397 نوشت كه «مشمولان زيرديپلم در سال ۱۳۹۷ هزينه ۱۰ ميليون توماني پرداخت كردند ولي مشمولان زير ديپلم براي سال آينده بايد ۲۵۰ ميليون تومان بپردازند كه نشان‌دهنده رشد ۲۴۰۰ درصدي است.مشمولان ليسانس، در سال 1397 هزينه ۲۵ ميليون توماني پرداخت كردند ولي مشمولان ليسانس براي سال آينده بايد ۴۰۰ ميليون تومان بپردازند كه نشان‌دهنده رشد ۱۵۰۰ درصدي است. مشمولان گروه‌هاي پزشكي و بالاتر نيز سال ۱۳۹۷ هزينه ۵۰ ميليون توماني پرداخت كردند ولي مشمولان اين گروه‌هاي تخصصي در سال 1401 بايد هزينه ۶۰۰ ميليون توماني بپردازند كه نشان‌دهنده افزايش ۱۱۰۰ درصدي است.»