مگر مي‌شود اين كارگران از گرسنگي نميرند؟!
كشتي‌ها، زندان شناور كارگران روي دريا هستند
كارگران و خدمه‌اي كه روي دريا كار مي‌كنند، روزگار غمباري را پشت سر مي‌گذارند؛ آنها به دليل منفعت كارفرما گاه براي ماه‌ها در آب‌ها سرگردان مي‌شوند.
به گزارش خبرنگار ايلنا، «آنيك برگر» خبرنگار حوزه كارگري است كه به مشكلات معيشتي كارگران در آسيا و خاورميانه توجه مي‌كند. اين خبرنگار در گزارشي وضعيت كارگران و خدمه مشاغل دريايي را مورد بررسي قرار داده و شرايط شغلي آنها را وخيم توصيف كرده است. ترجمه اين گزارش مفصل را كه در Equal Times منتشر شده، در ادامه مي‌خوانيد.
چهار كارگر هندي كه از نيروهاي خدماتي كشتي‌ها هستند، حدود ۲ سال از عمر خود را در يك كشتي بدون برق سپري كردند. يكي از اين افراد درباره وضعيت شغلي خود توضيح داد: هيچگاه تصور نمي‌كردم كه شرايط كاري بسيار سخت شود؛ كار خود را از هجدهم دسامبر سال ۲۰۱۸ آغاز كردم اما كارفرما در مارس ۲۰۱۹ دچار بحران اقتصادي شد. شركت ديگر توانايي پرداخت اقساط بانكي خود را نداشت و آن برهه، سرآغاز مشكلات عديده كارگران بود. افسران نيروي دريايي هند پس از اعلام ورشكستگي از سوي كارفرما، كشتي را ترك كردند اما كارگران مجبور هستند روزگار خود را در كشتي سپري كنند. فوريه ۲۰۲۱، پس از كش‌وقوس‌هاي فراوان، اين گروه توانستند با حمايت موسسه «جامعه ملوانان» زندان شناور خود را ترك كنند اما تنها بخشي از معوقات مزدي خود را دريافت كردند. صدها دريانورد در سراسر جهان، موقعيت‌هاي مشابهي را تجربه مي‌كنند. خدمه‌هاي يك شركت دريايي، حدود ۴۳ماه روي آب‌هاي آزاد در نزديكي امارات متحده سرگردان بودند. كنوانسيون «كار دريايي» در سال ۲۰۰۶ به تصويب رسيد؛ اگرچه اين مقاوله‌نامه با هدف حمايت از كارگران دريا به تصويب رسيده اما اوضاع نامناسب شغلي آنان در دوران كرونا چند برابر شده است. براساس آمار و ارقام منتشرشده از سوي سازمان بين‌المللي كار، روند نامساعد شغلي خدمه دريا سيري صعودي دارد؛ ۴۰ گزارش از شرايط ناپايدار آنها در سال ۲۰۱۹ مخابره شد اما در سال گذشته ميلادي تعداد آنها ۲ برابر و به ۸۵ مورد رسيد. سازمان بين‌المللي دريانوردي در گزارشي نوشت: مالكان و كارفرمايان با تصميم‌هاي مالي خود، زندگي خدمه و كارگران را تحت‌تاثير قرار مي‌دهند. نوسازي، يكي از سياست‌هاي رايج شركت‌ها براي خروج از بحران است اما هزينه‌هاي آن بلاي جان كارگران شده و مزدبگيران را در تنگناهاي جانكاه قرار مي‌دهد. كشورهاي پذيرنده مقاوله‌نامه «كار در دريا» بايد به تمامي مفاد آن پايبند باشند، بنابراين تمامي كارگراني كه در كشتي‌ها رها شده‌اند بايد به خشكي بازگردانده شوند؛ اگر شركت‌ها به فعاليت خود ادامه مي‌دهند، كارگران بايد جاي خود را به نيروهاي تازه‌نفس بدهند. همچنين منافع مادي نبايد عاملي براي تضييع حقوق كارگران باشد.
سال ۲۰۱۷، به منظور حمايت از خدمه دريا، اصلاحيه‌اي در ارتباط با كنوانسيون مشاغل دريايي صادر شد كه از مزدبگيران دريا، حمايت همه‌جانبه مي‌كرد. كارفرما موظف است كه در صورت رها كردن كارگر در روي دريا از او به‌طور كامل حمايت كند يعني دستمزد آنها را پرداخت و در صورت بروز حادثه‌اي كه منجر به مرگ يا از كارافتادگي شود، غرامت بپردازد. ۹۷ كشور يعني بيش از ۹۰ درصد اعضاي سازمان بين‌المللي كار، اين مقاوله‌نامه را پذيرفته‌اند ولي شواهد حاكي از آن است كه تصويب كلي مفاد و بهبود وضعيت شغلي اين افراد راهي طولاني در پيش دارد. برخي از كشورها كه بندرهاي پركاربرد را در اختيار دارند، از امضاي اين مقاوله‌نامه امتناع كرده‌اند. كشورهاي حوزه خليج‌فارس به ويژه امارات متحده عربي در سال‌هاي اخير بسياري از كشتي‌ها و كارگران را به حال خود رها كرده‌اند. سال ۲۰۱۷، امارات حدود ۴۰، تايوان و اسپانيا به ترتيب ۶ و ۵ كشتي را به حال خود در آب‌ها رها كردند.
صاحبان كشتي‌ها، كشورهايي را به عنوان مقصد انتخاب مي‌كنند كه پذيرنده مقاوله‌نامه نباشند و به تبع اين موضوع، نيروي انساني خود را در آنجا رها مي‌كنند. فدراسيون بين‌المللي كارگران حمل‌ونقل بين‌المللي در گزارشي نوشت: عمده شركت‌هاي كوچك و متوسط كشتي خود را در آب‌ها رها كرده‌اند در حالي كه برخي از مالكان با حسن‌نيت خود تلاش مي‌كنند تا مشكلات موجود را به بهترين نحو ممكن حل كنند؛ در مجموع مي‌توان ادعا كرد، ترك خدمه، عملي سازمان‌يافته است. دريانوردان، خود را در سواحل كشورهايي مي‌بينند كه با سرزمين مادري خود، كيلومترها فاصله دارد. اين افراد هيچ درآمدي ندارند تا غذا، آب يا ساير ملزومات خود را تهيه كنند. استرس، تنهايي و اضطرابي كه تجربه مي‌كنند وصف‌شدني نيست.
برخي از كشورها نيز ويزاي دريانوردان را قبول ندارند، اگر خدمه كشتي پولي ناچيز در دسترس داشته باشند بخواهند براي خريد مايحتاج خود وارد ساحل شوند، از ورود آنها جلوگيري به عمل مي‌آيد. مشكل اساسي اين است، گاهي اوقات، خدمه جرات نمي‌كنند وضعيت خود را به سازمان‌هاي بين‌المللي گزارش دهند. سازمان بين‌المللي كار نسبت به موارد متعددي ناآگاه است؛ بنابراين وضعيت آنان توسط سازمان‌هاي دريانوردي مورد رسيدگي قرار مي‌گيرد. نماينده‌هاي سازمان‌هاي دريانوردي ترجيح مي‌دهند كارگران را به سكوت وادار كنند؛ برخي از كشورها همچون امارات برخورد سختي با كارگران مي‌كند؛ اگر فشارهاي وارده از سوي كارگران زياد باشد، آنها كارگران را مجبور به ترك اين كشور مي‌كنند. در مواجهه با چنين شرايطي، دريانوردان چه كاري مي‌توانند انجام دهند؟
۹۰ درصد از كالاهاي جهان به وسيله حمل‌ونقل دريايي، جابه‌جا مي‌شود اما يك ميليون و ۶۰۰ هزار كارگر دريانورد در جهان به لطف بيماري همه‌گير ويروس كرونا در وضعيت بسيار خطرناكي قرار دارند. افزايش مدت‌زمان حضور روي دريا، دستمزد پايين‌تر و افزايش رها شدن روي دريا، تنها بخشي از گرفتاري‌هاي آنان است.
اين‌طور به نظر مي‌رسد، پيوستن به اتحاديه‌هاي كارگري مي‌تواند تا حدودي بحران پيش روي خدمه دريا را مرتفع سازد. سازمان بين‌المللي كار و سازمان بين‌المللي دريانوردي برنامه‌ريزي كرده‌اند جلسه‌اي براي حل مشكل فزاينده و يافتن راه‌هايي براي كمك به دريانوردان گرفتار در كشتي‌هاي در ژوئن 2021 برگزار كنند. برآوردهاي اوليه نشان مي‌دهد، اجراي راهكارهاي پيشنهادي جديد تا سال ۲۰۲۲ مقدور نخواهد بود. در اين ميان، صدها دريانورد چشم‌انتظار بازگشت به خانواده‌هاي خود هستند.