سرگئي لاوروف همزمان با تدارك روس‌ها براي آغاز يك عمليات بزرگ عليه كي‌يف مدعي شد
«به اوكراين حمله نكرده‌ايم»
نشست بي‌نتيجه وزراي خارجه روسيه و اوكراين در آنتاليا
محمدحسين لطف‌الهي
درحالي‌كه تصاوير ماهواره‌اي و تحركات نظامي روس‌ها از احتمال آماده شدن آنها براي آغاز عملياتي جديد به منظور تسخير شهر كي‌يف خبر مي‌دهند، ارتش روسيه روز جمعه در اقدامي كه كارشناسان آن را «گسترده‌تر كردن فضاي نبرد» معرفي مي‌كنند، اقدام به بمباران دو شهر لوتسك و ايوانكو فرانكيسك در غرب و شهر دنيپرو در مركز اوكراين كرد. مقام‌هاي اوكرايني مي‌گويند از زمان آغاز تجاوز نظامي روسيه به اوكراين، اين اولين‌بار بود كه شهر دنيپرو مورد حمله قرار گرفت. اينا سوفسان، عضو پارلمان اوكراين در توييتر نوشته است كه روسيه مي‌خواهد اين پيام را منتقل كند كه «هيچ شهر امني در اوكراين وجود نخواهد داشت.»
آنچه در ميدان جنگ رخ مي‌دهد
كارشناسان معتقدند استراتژي نظامي روسيه در روزهاي اخير در اختيار گرفتن كنترل شهرهاي كوچك و تكميل حلقه محاصره شهرهاي بزرگ بوده است. روزنامه نيويورك‌تايمز در اين باره مي‌نويسد: «روس‌ها شهرهاي كوچك را تسخير مي‌كنند و شهرهاي بزرگ را محاصره. نيروهاي‌شان به شهر كي‌يف پايتخت اوكراين نزديك‌تر شده و در جنوب و شمال شرق توانسته‌اند ضمن محاصره شهرهاي كليدي، ضربات مهمي به نيروهاي دفاعي اوكراين وارد كنند.» گزارش‌هاي اطلاعاتي امريكا، بريتانيا و اوكراين نشان مي‌دهد روس‌ها به‌رغم پيشروي متحمل خسارت‌هاي انساني و تداركاتي زيادي شده‌اند اما محاصره موثر شهرهاي بزرگ باعث شده است كه زندگي براي شهروندان اين شهرها طاقت‌فرسا شود و خطر جدا افتادن واحدهاي دفاعي اوكرايني از يكديگر و تسليم شدن آنها افزايش يابد.
وزارت دفاع بريتانيا روز جمعه گفت كه نيروهاي روسي همچنان به كندي به پيشرفت سمت كي‌يف ادامه مي‌دهند اما ممكن است براي حمله جديدي عليه پايتخت اوكراين در روزهاي آينده آماده شوند. اين وزارتخانه گفت: «بعيد است كه روسيه به اهدافي كه در طرح پيش از تهاجم مشخص شده، دست يافته باشد.» اين وزارتخانه درباره دليل پيشروي كند نيروهاي روس گفت: «مسائل لجستيكي مانع از پيشروي روسيه شده است همچنان كه در اوكراين مقاومت قوي وجود دارد.»
پايگاه خبري اكسيوس نوشته است: «در برخي شهرها محاصره‌كنندگان آب و برق شهرها را قطع كرده‌اند. استراتژي آنها همچنين اين خطر را نيز در پي دارد كه به مرور مواضع دفاعي ارتش روسيه در بيرون شهر تقويت شود و ارتش اوكراين نيز كه با توجه به محدوديت‌ها امكان اجراي عمليات آفندي را ندارد، در موضع دفاعي خود باقي مانده و با حملات هوايي و موشكي مداوم روس‌ها تضعيف شود.» ولاديسلاو آتروشنكو، شهردار چرني‌يف، در پيامي كه چهارشنبه در فضاي مجازي منتشر شد، گفت: «ما محاصره شده‌ايم.» روس‌ها در روزهاي اوليه تهاجم، چرني‌يف را دور زده و به سوي كي‌يف حركت كرده بودند اما اكنون به گفته شهردار و ساير مقام‌هاي اوكرايني فشارهاي محاصره‌كنندگان براي به زانو در آوردن مدافعان شهر بيشتر شده است.براساس داده‌هايي كه مقام‌هاي اوكرايني روزهاي پنجشنبه و جمعه منتشر كرده‌اند و ويديوها و تصاويري كه در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده آن را تاييد مي‌كند، حملات توپخانه‌اي و زميني نه چندان گسترده به شهر كي‌يف از يك سو از طريق شهر بوواري در شرق كي‌يف و از سوي ديگر از بوچا و موتيژين در غرب كي‌يف ادامه دارد. در جنوب روس‌ها همچنان دست برتر را دارند و تا حد زيادي به اهداف خود دست يافته‌اند. محاصره شهر ميكلايف تقريبا كامل شده، شهر ماريوپول پس از محاصره آماج بمباران‌هاي مرگبار است و نيروهاي نظامي روسيه از جنوب به سوي اهداف جديد‌تري در مركز اوكراين پيشروي مي‌كنند.
ديپلماسي؛ همچنان بي‌نتيجه
همزمان با تقابل‌هاي ميداني روسيه و اوكراين، ديدار وزراي خارجه اين دو كشور در آنتاليا (تركيه) روز پنجشنبه برگزار شد. در اين ديدار كه عالي‌ترين سطح تماس ميان كي‌يف و مسكو از زمان آغاز جنگ بود، طرفين خواسته‌هاي اصلي خود را از طرف مقابل مطرح كردند اما براساس شواهد موجود هيچ‌كدام از طرفين حاضر به پذيرش خواسته‌هاي طرف مقابل نشدند. دميتري كولبا، وزير خارجه اوكراين پس از پايان اين نشست به خبرنگاران گفت كه از هيات روسي خواسته براي يك 24 ساعت در اوكراين آتش‌بس كامل برقرار شود تا امكان انتقال غيرنظاميان به مناطق امن وجود داشته باشد اما وزير خارجه روسيه حاضر به ارايه اين تعهد نشده است.
هم دميتري كولبا و هم مولود چاوش اوغلو، وزير خارجه تركيه كه ميزباني نشست هيات‌هاي اوكراين و روسيه را بر عهده داشت، گفته‌اند كه نشست مذكور نشست آساني نبود. به گزارش رويترز، كولبا پس از نشست اظهار كرد: «به هيات روسيه گفتم من از جانب تمام وزرا و رييس‌جمهور اوكراين مي‌توانم به شما تضمين بدهم كه اگر آتش‌بس برقرار شود، از اين آتش‌بس صرفا براي مقاصد بشردوستانه استفاده شود. آيا شما هم مي‌توانيد چنين كنيد؟ اما آقاي لاوروف پاسخي نداد.» كولبا گفت خواسته اصلي روسيه «تسليم شدن اوكراين» است كه چنين چيزي اتفاق نخواهد افتاد.
در يك نشست خبري جداگانه، سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه اعلام كرد «هيچ صحبتي از آتش‌بس در گفت‌وگوها مطرح نشده است.» او همچنين گفت چنين ديدارهايي نبايد جايگزين «مسيرهاي ديپلماتيك اصلي» شود. به نظر مي‌رسد منظور لاوروف از «مسيرهاي ديپلماتيك اصلي» مذاكراتي باشد كه در سطوح پايين‌تر ميان هيات‌هاي ديپلماتيك اوكراين و روسيه در مرز بلاروس صورت مي‌گيرد و تاكنون سه دور از اين مذاكرات برگزار شده است.
وزير خارجه روسيه در عجيب‌ترين بخش صحبت‌هاي خود اعلام كرد كه روسيه برنامه‌اي براي حمله به كشورهاي ديگر ندارد: «ما برنامه‌اي براي حمله به ديگر كشورها نداريم، ما حتي به اوكراين هم حمله نكرده‌ايم. البته ما به اوكراين بارها توضيح داده‌ايم كه اين وضعيت تهديد امنيتي مستقيم عليه روسيه است.»
پس از پايان اين نشست كه از سوي اوكرايني‌ها بي‌نتيجه خوانده شد، ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه روز جمعه از «پيشرفت‌هاي مثبت» در مذاكرات گفت درحالي‌كه نشانه‌اي براي درستي اين گفته ديده نمي‌شود. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه روز جمعه در زمان ديدار با الكساندر لوكاشنكو، متحد بلاروس خود گفت «پيشرفت مثبتي »را در مذاكرات با اوكراين شاهد بوده است. وي بدون اشاره به جزييات بيشتر گفت: «به شما اطلاع خواهم داد مذاكراتي كه تقريبا هر روز در حال انجام است چگونه پيش مي‌رود.» از زمان ورود ده‌ها هزار سرباز روسيه به اوكراين، سه دور مذاكرات در بلاروس انجام شده است. مذاكره‌كنندگان بيشتر بر ايجاد كريدورهاي بشردوستانه براي غيرنظاميان متمركز بوده‌اند.
جهادي‌ها به اوكراين مي‌روند؟
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه روز جمعه به ارتش خود دستور داد تا اعزام جنگجويان «داوطلب» به اوكراين را تسهيل كنند. سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه در جلسه شوراي امنيت اين كشور مدعي شد كه ۱۶ هزار داوطلب در خاورميانه آماده هستند تا همراه با نيروهاي تحت حمايت روسيه در شرق اوكراين در منطقه دونباس بجنگند. پوتين در پاسخ به پيشنهاد وزير دفاع خود گفت: «اگر مي‌بينيد كه مردم مي‌خواهند داوطلبانه به آنجا بروند، علاوه بر اين، نه براي پول بلكه به كساني كه در دونباس زندگي مي‌كنند كمك كنند بايد آنها را ملاقات كنيد و به آنها كمك كنيد تا به منطقه جنگي بپيوندند.»
رهبران ۲۷ كشور عضو اتحاديه اروپا كه روز پنجشنبه، براي بحث و تبادل نظر در خصوص پذيرش درخواست عضويت اوكراين در اتحاديه اروپا، در ورساي پاريس گرد هم آمده بودند، با عضويت سريع و خارج از قواعد اين اتحاديه مخالفت كردند اما با اين حال بر همكاري و كمك به كي‌يف تاكيد كردند.
رييس‌جمهور امريكا تصميم دارد به كشورهاي عضو گروه 7 و اتحاديه بپيوندد و همراه با آنها تجارت عادي با روسيه را تعليق كند. اين مساله به امريكايي‌ها اجازه مي‌دهد تا در صورت نياز حتي عليه آن دسته از كالاها و مواردي كه در تجارت با روسيه مشمول تحريم نيست عوارض گمركي وضع كرده يا عوارض گمركي را افزايش دهد.
كنگره امريكا روز پنجشنبه لايحه بودجه‌اي را تصويب كرد كه شامل 13.6 ميليارد دلار كمك مالي به اوكراين نيز مي‌شود.
فيليپو گراندي نماينده ارشد سازمان ملل متحد اعلام كرده است كه تعداد مهاجراني كه در روزهاي گذشته از اوكراين خارج شده‌اند از 2.5 ميليون نفر گذشته است.