كج‌سليقگي صدا و سيما در انتقال مفاهيم ارزشي به كودكان
سميرا بختيار
اين روزها بخشي از برنامه‌هاي صدا و سيما در «شبكه پويا» معرفي آرامگاه‌هاي مذهبي و شخصيت‌هاي تاريخي است. اگرچه قرار دادن چنين آيتمي در برنامه كودك و نوجوان في‌نفسه ارزشمند است، اما آنچه بر خروجي اين برنامه و تاثير‌گذاريش، اثر مي‌گذارد، نحوه بيان آن از سوي مجري و كيفيت برنامه است. با پخش چندين قسمت از اين آيتم، ايستا بدون و كج‌سليقگي مديران اين شبكه در معرفي شخصيت‌هاي مذهبي كاملا مشهود است. كافي است يك مخاطبي كه اطلاعات ابتدايي درباره اين شخصيت‌ها دارد، پاي اين برنامه بنشيند و با حركات ساده مجري و اطلاعات كلي و سنگيني كه به كودك داده مي‌شود، روبه‌رو شود. آنچه از اين برنامه مي‌توان به عنوان يك خلأ بزرگ ياد كرد، نداشتن زبان هنر و استفاده نكردن از انيميشن است. با توجه به اينكه زبان هنر، بهترين ابزار براي انتقال مفاهيم ارزشي به نسل نوجوان به ويژه كودكان است، ضرورت توجه به اين مهم بيش از گذشته است. از طرفي ديگر در روزگار حاضر ما با روانشناسان حاذق زيادي در كشور روبه‌رو‌ييم كه كاملا مي‌توانند به برنامه‌سازان در راستاي چگونگي انتقال مفاهيم ارزشي به كودك، كمك‌كننده باشند. با توجه به اينكه كودكان شرايط خاصي را در يادگيري مفاهيم كلي و انتزاعي دارند، برنامه‌ساز نمي‌تواند با فرستادن يك مجري كه تنها يك لباس شاد پوشيده، به تكليف خود در انتقال مفاهيم ارزشي جامه عمل بپوشد. كودك امروزي كه رسانه‌هاي زيادي در دسترس دارد، قطعا نيازمند يادگيري مفاهيم تاريخي از راه درست است نه تدارك ديدن يك برنامه ساده. برنامه‌سازان بايد به اين مهم توجه كنند كه در مورد بعضي از ارزش‌ها مي‌توان با كودك صحبت كرد و در مورد بعضي از آنها نمي‌شود و من معتقدم كه بايد يك كار تحقيقي گسترده و همه‌جانبه انجام داد. باز هم تاكيد مي‌كنم كه شيوه بيان انتقال مفاهيم ارزشي از رسانه تصويري بسيار مهم است. اگر قرار است ارزش ايثار، دفاع، مليت، هويت ملي را با روش‌هاي ناكارآمد و قديمي در ذهن يك كودك مطرح كنيم و از شكل‌هاي مختلف براي بيان آنها بهره نگيريم، هويت ملي آنها دچار مشكل مي‌شود.