آشنايي با مشهورترين ووشوكار تاريخ
جت لي؛ مردي كه بروس لي نشد اما...
سامان سعادت
امروز تولد معروف‌ترين ووشوكار دنياست؛ جت لي. تا قبل از احياي هنرهاي رزمي مبارزه‌اي در دهه ۱۹۹۰ در چين، ووشوكاران حضور پررنگي در سينما نداشتند. تسويي هارك كه هميشه به دنبال چيز جديدي براي هيجان‌انگيز كردن فيلم‌هايش بود در مجموعه روزي روزگاري چين از ووشو استفاده كرد. حركات آكروباتيك، اسپين‌ها و ضربات بلند ظاهري عالي براي فيلم‌هاي او به وجود آورد. آن زمان دوني ين جي دان به عنوان يك ووشوكار در فيلم‌ها استفاده مي‌شد. اما مشهورترين ووشوكاري كه پا به عرصه سينما گذاشت جت لي ليانجي است.
اگر تصاوير فيلم‌هايي كه جت لي در آن ايفاي نقش كرده را با دور كند و بدون كات زدن‌هاي سريع ببينيم متوجه سبك عالي او در ووشو خواهيم شد. اين مخصوصا در سه فيلم معبد شائولين، بچه‌هاي شائولين و هنرهاي رزمي در شائولين، سه فيلمي كه لي در دهه ۱۹۸۰ بازي كرد مشخص است. بعد از آن كارگرداني به نام لاو كار لئونگ ووشو را با سبك‌هاي مبارزه‌اي تركيب كرد و نتيجه خيلي بهتر شد. جت لي ووشو را از هشت سالگي شروع كرد. زماني كه مقامات چيني با توجه به پتانسيل‌هاي ورزشي از او خواستند در مدرسه ورزش پكن ثبت‌نام كند. لي در مصاحبه‌اي تعريف كرد: «در سال ۱۹۷۱ من نمي‌دانستم ووشو چيست. وقتي به مدرسه رفتم بچه‌ها در سه گروه تقسيم شدند؛ گروه فوتبال، گروه ژيمناستيك و گروه ووشو. از قبل تعيين نشده بود كه چه كسي در چه گروهي باشد. تصادفي رفتم در گروه ووشو. سه سال بعد من نماينده كشورم در تمام دنيا بودم.»لي ثابت كرد يك اعجوبه در ووشو است. او در ۱۱ سالگي در مسابقات كشوري ووشو در رده سني جوانان قهرمان شد و اين قهرماني را پنج سال ادامه داد. قبل از اينكه در ۱۸ سالگي ووشو را كنار بگذارد. در سال ۱۹۷۴ او در يك فستيوال نمايشي ووشو در هنگ‌كنگ برنامه اجرا كرد و يك تهيه‌كننده فيلم هنگ‌كنگي از او پرسيد آيا وقتي بزرگ شد دوست دارد به عنوان يك ستاره سينما فعاليت كند؟ جت لي طرفدار بروس لي بود و از اين ايده خوشش آمد. هر بار كه او در يك رقابت حضور پيدا مي‌كرد از او اين سوال پرسيده مي‌شد. «دوست داري بازيگر شوي؟» اولين فيلم لي معبد شائولين بود كه در چين فيلمبرداري شد. تهيه‌كننده فيلم يك شركت هنگ‌كنگي بود. لي براي اين فيلم قراردادي ۳ ساله امضا كرد. معبد شائولين در مكاني به همين نام فيلمبرداري شد. معبدي كه به دليل انقلاب فرهنگي كمونيستي در چين رو به ويراني بود. بودجه فيلم اندك بود اما كارگردان باتجربه‌اي داشت. آنها نمي‌توانستند بازيگران سرشناس به خدمت بگيرند بنابراين چند ووشوكار حرفه‌اي از سراسر چين انتخاب كردند كه نيازي به آموزش نداشته باشند. در كنار لي، وو جين كيونگ قهرمان ملي ووشو در سال‌هاي ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ و يو چنگ هوي استاد مشهور شمشير دو دستي باستاني به همراه يو‌هاي متخصص كونگ‌فو به پروژه اضافه شدند. گروه بازيگران خودشان طراحي حركات را انجام دادند. جت لي تعريف مي‌كند: «كارگردان داستان اصلي را به ما گفت و ما از آنچه آموخته بوديم براي طراحي صحنه‌هاي مبارزه استفاده كرديم. فيلمبرداري كند پيش مي‌رفت اما نتيجه آن خيره‌كننده بود.»فيلم در چين موفقيت بزرگي به دست آورد و در هنگ‌كنگ به خوبي ظاهر شد. تهيه‌كننده دنباله‌اي از همين فيلم را توليد كرد. تمام آن قهرمانان هم در سري‌هاي بعدي فيلم‌ها حضور پيدا كردند. هرچند قصه‌ها و شخصيت‌ها كاملا متفاوت بود ولي ووشو در آن مي‌درخشيد. نقطه درخشان سري دوم فيلم به نام «هنرهاي رزمي شائولين» جايي بود كه يو‌هاي به عنوان يك راهب با استفاده از سبك خاص خود مقابل شمشيرزني يو چنگ هوي كه نقش بدمن فيلم را بازي مي‌كرد، قرار گرفت. بعد از اين سه قسمت بود كه لي تبديل به يك ستاره موفق شد. او بعد از آن تا به امروز در ۴۷ فيلم سينمايي به ايفاي نقش پرداخته است. او در سال ۱۹۹۸ وارد هاليوود شد. او در نخستين تجربه هاليوودي در فيلم اسلحه مرگبار چهار در كنار ستاره‌هاي بزرگي نظير مل گيبسون و جو پشي بازي كرد. اين ستاره سينما امروز وارد پنجاه‌ونهمين سال زندگي‌اش شده است. او گرچه هرگز نتوانست به اندازه بروس لي مورد ستايش قرار بگيرد اما در فاصله بيش از چهل سال حضور مقابل قاب دوربين‌ها تبديل به يكي از چهره‌هاي بسيار موفقي شد كه از ورزش راهي سينما شده‌اند.