شكار قصاب ليون
مرتضي ميرحسيني
يكي از افسران ارشد گشتاپو در فرانسه اشغالي بود و در زمان سيطره آلمانيها بر فرانسه، در ليون خدمت ميكرد. سال 1987 در چنين روزي، بيشتر از چهار دهه پس از پايان جنگ دوم جهاني او را دادگاهي كردند و به جرم ارتكاب 177 جنايت ضدبشري، برايش اشد مجازات بريدند. كلاوس باربي، رييس پليس مخفي آلمان در ليون بود و حداقل 7 هزار 500 فرانسوي (از يهوديان اين كشور گرفته تا اعضاي جبهه مقاومت) را به اردوگاههاي مرگ فرستاد و نزديك 4 هزار نفر ديگر را اعدام كرد. برخي زندانيان را خودش شخصا شكنجه ميكرد و نوشتهاند كه مسوول دستگيري ژان مولن، فرمانده نهضت مقاومت فرانسه بود و خودش او را زير مشت و لگد كشت. آنقدر كارش را دوست داشت كه حتي هنگام عقبنشيني اجباري نيروهاي آلماني از ليون، آخرين گروه از اسرا را -كه چند صد نفري ميشدند- سوار قطار كرد و به آشويتس فرستاد. اواخر جنگ به آلمان برگشت و بعد از قطعي شدن شكست رژيم هيتلر، اسناد گشتاپو و اساس مرتبط به خودش را از بين برد و با نام و هويت ديگر، زندگي تازهاي را شروع كرد. اما امريكاييها پيدايش كردند و به خاطر گرايشهاي ضدكمونيستياش، او را به خدمت خودشان گرفتند. حدود 2 سال مامور مخفي امريكاييها در آلمان بود و از حمايتهاي مالي و تامين جاني آنان بهره ميبرد. اما فرانسويهايي كه دنبالش بودند، رد او را در برلين پيدا كردند. باربي پيش از دستگيري -همراه خانوادهاش- به كمك امريكاييها به امريكاي جنوبي گريخت. در بوليوي با نام كلاوس آلتمن يكي از اعضاي سرويس اطلاعات امريكا بود و در لباس تاجر، در آن كشور فعاليت ميكرد. مشاور نظامي ارتش بوليوي هم شد و در قدرتگيري هوگو بنزر سوارز و كشتار مخالفان او نيز نقش موثري داشت. بيشتر از 3 دهه در آن كشور زندگي كرد و به جز جاسوسي براي امريكاييها و تجارت، به عنوان يكي از ماموران پليس مخفي بوليوي در توسعه تشكيلات قاچاق مواد مخدر -كه زيرنظر دولت بوليوي انجام ميشد- نيز دست داشت. در آن سالها چند بار به اروپا سفر كرد و حتي به فرانسه هم سر زد. ميدانست در اين كشور، دو بار، يك بار اوايل و بار دوم اواسط دهه 1950 غيابي به اعدام محكوم شده است، اما آنقدر به نام و هويت جديد خودش مطمئن بود كه اين احكام را جدي نميگرفت تا اينكه سال 1972 شماري از شكارچيان نازيها او را شناختند و اقامتگاهش را در بوليوي پيدا كردند. بنزر سوارز تمايلي به تحويل دادن باربي به فرانسه نداشت، اما در تغيير و تحولات بعدي اين كشور، قدرت به دست ليبرالها افتاد و آنان -به شرط دريافت برخي كمكهاي مالي- باربي را به دولت فرانسه دادند. او زمستان 1983 دستگير و به فرانسه فرستاده شد. گذشت زمان حكم دادگاههاي دهه 1950 را باطل كرده بود و از اينرو باربي را دوباره محاكمه كردند. اواخر همان سال دولت ايالات متحد امريكا رسما از فرانسه -براي به خدمت گرفتن باربي و محافظت از او- عذرخواهي كرد. محاكمه به سبب اصرار به حضور و شهادت گروههاي مختلف از بازماندگان و اقوام قربانيان دوران جنگ طولاني شد، حدود 4 سال طول كشيد و عملا به بازخواني تاريخ جنايتهاي رژيم هيتلر در اروپا تبديل شد. مطبوعات فرانسوي باربي را «قصاب ليون» لقب دادند و دادگاه اين كشور هم او را به اشد مجازات، يعني حبس ابد محكوم كرد (آن زمان قانون فرانسه عوض شده و اشد مجازات از اعدام به حبس ابد تغيير كرده بود). قصاب ليون كه آن زمان 73 سال داشت به زندان افتاد و تا پايان عمر (سال 1991) در حبس ماند.