آتش‌بس دوماه قابل تمديد يمن بامداد پنجشنبه به پايان رسيد
بازگشت جنگ به يمن
شهاب شهسواري
آتش‌بس دوماه ميان طرف‌هاي درگير در جنگ يمن، نيمه شب چهارشنبه به پايان رسيد. در حالي كه نهادهاي بين‌المللي و بشردوست در طول هفته گذشته از طرف‌هاي درگير در جنگ يمن خواسته بودند تا اين آتش‌بس را تمديد كنند، اما هيچ توافقي ميان نيروهاي يمني و ائتلاف متجاوز تحت رهبري عربستان سعودي و متحدان يمني‌اش براي تمديد اين آتش‌بس به دست نيامده است. آتش‌بس ميان نيروهاي يمني در پي اعلام آتش‌بس يك‌جانبه از سوي عربستان در ابتداي ماه مبارك رمضان با توافقي كه با ميانجيگري سازمان ملل متحد بين طرفين به دست آمد، آغاز شد. مقرر بود در طول دو ماه آتش‌بس علاوه بر توقف درگيري‌ها، اقداماتي مانند بازگشايي فرودگاه صنعا، آزادي پهلو‌گيري كشتي‌هاي در بندر حديده و بازگشايي تعدادي از مسيرهاي تداركاتي به استان‌هايي كه تحت محاصره نيروهاي يمني قرار داشت، عملي شود. اما در طول دو ماه گذشته، علاوه بر اينكه نيروهاي يمني، ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي را به هزاران نقض آتش‌بس متهم كرده‌اند، برخي موارد توافق شده هم حل نشده باقي ماند. آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه بر ضرورت تمديد و اجراي تمام عناصر توافق شده آتش‌بس قبلي تاكيد كرد. گوترش در گفت‌وگوي تلفني با رشاد العليمي كه از سوي عربستان سعودي به عنوان رييس شوراي رياستي يمن منصوب شده است در مورد اجراي آتش‌بس و همچنين تحولات سياسي و امنيتي در يمن گفت‌وگو كرد. گوترش تاكيد كرد كه ادامه آتش‌بس نقش مهمي در «حل اكثر مشكلات فوري بشردوستانه و نيازهاي اقتصادي دارد كه مي‌تواند رنج مردم يمن را كاهش دهد.» در طول هفته‌هاي گذشته هانس گروندبرگ، فرستاده ويژه سازمان ملل در امور يمن در طول هفته‌هاي گذشته مذاكرات با طرفين درگيري براي تمديد آتش‌بس را تشديد كرده است. او روز دوشنبه در پيامي كه در شبكه اجتماعي توييتر منتشر كرد، نوشت: «تمديد آتش‌بس براي تثبيت منافعي كه تاكنون به دست آمده و ايجاد فضا براي رسيدن به يك توافق سياسي، ضروري است.» هانس گروندبرگ، فرستاده سازمان ملل به يمن سه‌شنبه در مسقط، پايتخت عمان درباره تمديد آتش‌بس در اين كشور با محمد عبدالسلام، سخنگو و رييس هيات مذاكره‌كننده جنبش انصارالله يمن و برخي مقامات عماني گفت‌وگو كرد. اين توافقنامه شامل اجازه انجام پروازهاي تجاري از فرودگاه بين‌المللي صنعاء است كه از سال ۲۰۱۶ تنها براي انجام پروازهاي حامل كمك‌ها بازگشايي شد و به منزله جرقه اميد نادري در درگيري‌ها پس از جنگي ويرانگر است. گروندبرگ در صفحه رسمي هيات سازمان ملل در فيس‌بوك بر لزوم بازگشايي مسيرها در تعز و ديگر مناطق يمن و تمديد آتش‌بس انساني و آغاز اقداماتي جدي براي توقف كامل درگيري‌ها تاكيد كرد. فرستاده سازمان ملل به يمن روز دوشنبه هم در عدن با رشاد العليمي، رييس شوراي رهبري رياست‌جمهوري و احمد بن مبارك، وزير خارجه دولت مستعفي يمن براي استمرار مذاكرات درباره بازگشايي مسيرها در تعز و تمديد آتش‌بس نشست‌هايي داشت. طبق بيانيه دفتر گروندبرگ، مذاكرات بر لزوم تحقق نتايجي براي غيرنظاميان در تعز و ديگر استان‌هاي يمن متمركز بود و گروندبرگ بر اهميت تجديد آتش‌بس براي افزايش منافع حاصل از آن و نيز پيشروي در مسير سازشي سياسي تاكيد كرد. ليندا توماس گرينفيلد، نماينده امريكا در سازمان ملل نيز روز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران ضمن هشدار نسب به چالش‌هاي پيش روي مذاكرات جاري درباره آتش‌بس دوماهه در يمن، تمديد توافقنامه آتش‌بس را براي سهولت بخشيدن به امدادرساني‌ها به چند ميليون يمني كه با خطر مواجه هستند، خواستار شد. گرينفيلد گفت: مذاكرات جاري براي تمديد سازوكارهاي آتش‌بس هنوز تمام نشده و به نظر مي‌رسد با برخي مشكلات مواجه است. نماينده امريكا در سازمان ملل اظهار كرد: امريكا به بن‌بست رسيدن مذاكرات را يك مشكل مي‌داند و از گروه‌هاي دو طرف مي‌خواهد به اين تلاش‌ها براي ايجاد راهي مسالمت‌آميز جهت تامين كمك‌هاي بشردوستانه به يمني‌ها ادامه دهند.
انصارالله: دشمن به زبان صلح باور ندارد
در حالي كه پايان آتش‌بس دوماه فرا رسيده است، وزير دفاع دولت نجات ملي يمن، وابسته به انصارالله از آمادگي براي از سرگيري جنگ خبر داده است. محمد ناصر العاطفي، وزير دفاع دولت نجات ملي يمن سه‌شنبه شب گفت: ائتلاف متجاوز از آتش‌بس، براي سازماندهي مزدوران، اجراي نقشه‌ها و سناريوهاي خصمانه بهره‌گيري مي‌كند. به گزارش ايرنا و به نقل از خبرگزاري سبا يمن، ژنرال العاطفي تصريح كرد: «اميدوار بوديم آتش‌بس سازمان ملل آغازي براي پايان دادن به حمله به يمن و محاصره و برداشتن گام‌هاي اعتمادسازي و احساس مسووليت باشد، اما در حقيقت ديديم كه متجاوزان به بندهاي آتش‌بس پايبند نبوده و اين بيانگر آن است كه ما در برابر دشمني قرار داريم كه به زبان صلح ايمان ندارد و رويكرد مجرمانه آن و كينه نهفته‌اش در قبال ملت يمن در تمام رفتارهاي آن سيطره دارد.» العاطفي افزود: «ما به كشورهاي متجاوز مي‌گوييم، آنچه آرزو مي‌كنند محقق نخواهد شد. آنان نخستين هدف [ارتش يمن] خواهد بود و اقدامات آينده نيز نسبت به گذشته دردناك‌تر خواهد بود.» وي تاكيد كرد: «ائتلاف متجاوز از آتش‌بس، براي سازماندهي مزدوران، اجراي نقشه‌ها و سناريوهاي خصمانه تحت اسامي متعدد بهره‌گيري مي‌كند كه از آن جمله مي‌توان به نهاد موسوم به شوراي رياستي اشاره كرد كه آخرين برگه ائتلاف براي مقدمه‌چيني يك جنگ داخلي در يمن است.» وزير دفاع يمن اضافه كرد: «وزارت دفاع و رييس ستاد مشترك يمن و تمام سطوح فرماندهي آن و نيز يگان‌هاي تابعه تجهيزات لازم را براي توانمندي نظامي خود و به‌روز كردن ابزارها و شيوه نظامي خود را فراهم كرده است.» وي افزود: «ما در آمادگي كامل جنگي براي مقابله با هرگونه رويداد اضطراري قرار داريم و حاضريم كه از همه گزينه‌هاي نظامي استفاده كرده و تمام حقوق خود را چه در دوران صلح و چه در دوران جنگ استيفا كنيم.» وزير دفاع يمن در پايان افزود: «كشورهاي متجاوز به شرايط آتش‌بس پايبند نيستند و اين بيانگر اين است كه ما با دشمني روبه‌رو هستيم كه به زبان صلح باور ندارد و رفتارش جنايتكارانه است.» جلال الرويشان، معاون دفاعي و امنيتي نخست وزير يمن سه‌شنبه شب گفت: «از جامعه جهاني و سازمان ملل متحد انتظار داريم كه درك كنند، سخن گفتن از آتش‌بس درحالي كه ۲۵ ميليون نفر در يمن در محاصره به سر مي‌برند، غيرمنطقي است.» الرويشان تاكيد كرد: «نيروهاي مسلح و نيروهاي امنيتي در صورتي كه طرف ديگر با آتش‌بس مخالفت كند يا بخواهد آن را به بستن فرودگاه صنعا يا بندر الحديده گره بزند، [براي حمله] آمادگي كامل دارد.» وي اضافه كرد: «خواسته‌هاي صنعا براي پذيرش جهت تمديد آتش‌بس، حقوق كليدي و بشردوستانه براي ملت يمن است و نمي‌توان نام شرط را بر آن نهاد.»