تحقق صنعت سبز و توسعه پایدار در فولاد مبارکه
فولاد مباركه به عنوان پرچم‌دار اصلي صنعت فولاد و شايد امروز با توجه به حضور موثر خود و زيرمجموعه‌هايش در بورس، براي مردم جامعه نيز اسم آشنايي محسوب مي‌شود و اين موضوع مي‌تواند كار اين مجموعه فولادي را سخت‌تر از ديگر فولادسازان كند. اما بررسي موارد و اقدامات صورت گرفته نشان مي‌دهد فولاد مباركه تعهد خود خواسته‌اي نسبت به اين موضوع دارد و خود را تنها موظف به رعايت الزامات زيست محيطي نكرده است. اين اتفاق باعث مي‌شود تا مجموعه فولاد مباركه، توسعه محيط زيست و پروژه‌هاي موجود در اين بخش را در اولويت قرار داده و سرمايه‌گذاري جدي در اين زمينه انجام دهد. اولين موضوع در بخش محيط زيست كه در اولويت فولاد مباركه قرار گرفته است، موضوع آب است. به هر حال فولاد صنعتي آب براست و آب براي اصفهان بسيار حائز اهميت است. خشك شدن زاينده رود و كم شدن سهميه كشاورزان توانست تنش‌هايي را در اين استان رقم زند، درنتيجه در بحث آب فولاد مباركه بايد با احتياط بيشتري در حركت باشد. درزمينه كاهش وابستگي فولاد مباركه به آب زاينده رود از همان ابتداي شروع به‌كار اين مجموعه يعني در سال 71 اهميت آن در دستور كار قرار گرفت. در ابتدا مجوز برداشت اين مجموعه از زاينده رود به ازاي توليد 2.4 ميليون تن هزار و 260 ليتر بر ثانيه بود. اما با اقدامات صورت گرفته در سال 99 با افزايش ظرفيت توليد مباركه تا 7 ميليون تن، برداشت آب خام فولاد مباركه به 650 ليتر بر ثانيه رسيد. بدون شك برنامه توسعه توليد در فولاد مباركه بايد همسو با برنامه تامين آب پيش رود در غير اين صورت مي‌تواند مانند مشكل برق و گاز، اين ابر توليدكننده فولاد كشور را با مشكلات بسياري همراه كند. در همين راستا در سال 1400 براي توليد 7 ميليون تن، 470 ليتر بر ثانيه برداشت آب صورت گرفت. يعني اززمان شروع به كار فولاد مباركه هر چند ميزان توليد 3 برابر شده اما در اين بين برداشت آب به يك سوم رسيده است. همچنين با اقدامات صورت گرفته اين شركت توانست ميزان برداشت از آب رودخانه را در سال گذشته 25 درصد كاهش دهد. چنين كاهشي حاكي از سرمايه‌گذاري جدي فولاد مباركه در بحث آب است كه البته به نظر مي‌رسد اطلاع‌رساني در اين زمينه چندان قوي نبوده است. فراموش نكنيم برداشت آب فولاد مباركه از كل حوضه آب زاينده‌رود كمتر از 1.5 درصد است كه با بهره‌برداري از پروژه‌هاي جديد در حوزه آب اين ميزان به حداقل ممكن مي‌رسد. در واقع فولاد مباركه با سرمايه‌گذاري در اين حوزه به دنبال پاك كردن نگاه منفي جامعه نسبت به صنايع از جمله صنايع فولادي است. استفاده از روش‌هاي هيبريدي و تصفيه مجدد پساب‌ها ازديگر اقداماتي است كه اين مجموعه براي كاهش هدر رفت آب انجام مي‌دهد. همه اين پروژه‌ها در راستاي تحقق سندي با عنوان «رهنگاشت آب» در حال اجراست و درصورتي‌كه اين سند اجرايي شود و با انتقال بخشي از آب خليج‌فارس يا درياي عمان به فلات مركزي قسمت ديگري از آب موردنياز فولاد مباركه تأمين شود، وابستگي فولاد مباركه به آب خام زاينده‌رود به صفر خواهد رسيد. اجراي پروژه‌هايي همچون احداث تصفيه‌خانه پساب شهرهاي اطراف فولاد مباركه، علاوه بر اينكه به محيط‌زيست كمك مي‌كند، يكي از خدمات فولاد مباركه در منطقه براي ارتقاي سطح رفاه و بهداشت مردم به حساب مي‌آيد، چراكه چنين پروژه‌هايي معمولا طي حدود 20 سال توسط دولت‌ها انجام مي‌شوند. در كنار اين هدف به هر ميزان فولاد مباركه به عنوان يك بنگاه توليدكننده بتواند مصرف خود در انرژي‌هاي مختلف را افزايش دهد به بهره وري بيشتري دست خواهد يافت و اين همان موضوعي است كه اين مجموعه در بحث انقلاب چهارم صنعتي آن را در دستور كار خود قرار داده است. اما نكته مهم ديگري كه نبايد از آن غافل بود موضوع صادرات فولاد در سال‌هاي پيش روست كه اقدامات فولاد مباركه نشان مي‌دهد به دنبال حضور پررنگ در بازار اروپاست. اروپا در تلاش است تا براي واردات فولاد با آلايندگي از سال 2025 تعرفه‌هاي سنگيني وضع كند، اين موضوع اهميت اجراي استانداردهاي زيست محيطي براي فولادسازان را بيش از گذشته مي‌كند. حال فولاد مباركه تلاش مي‌كند تا از اين قافله عقب نماند. اما فولاد مباركه در بخش ديگر يعني برق نيز، برنامه‌هايي را در دستور كار خود قرار داده است. به هر حال در دو سال اخير كمبود برق توانست برنامه توليد فولادسازان از جمله فولاد مباركه را با مشكل همراه كند. پيش بيني‌ها بر آن است كه امسال مشكل كمبود برق جدي‌تر از سال گذشته باشد. به همين جهت فولاد مباركه در اين زمينه نيز منتظر تمهيدات دولت نماند و براي ساخت نيروگاه و سرمايه‌گذاري در اين زمينه پيش قدم شد. بر اساس تفاهم‌نامه‌اي كه ميان وزارت صمت و وزارت نيرو منعقد شد، قرار است نزديك به 10 هزار مگاوات نيروگاه جديد براي تأمين برق موردنياز صنايع احداث شود كه حدود هزار و 500 مگاوات آن به فولاد مباركه سپرده شده است. در كنار اين موضوع فولاد مباركه تصميم دارد 2 واحد گازي و يك واحد بخاري نيز احداث كند. اما در بخش كنترل آلودگي هوا و كاهش غبار توليدي كه يكي از موضوعات جدي در واحدهاي فولاد سازي است، فولاد مباركه علاوه بر به روز رساني تكنولوژي خود به سراغ شركت‌هاي دانش بنيان نيز رفته تا بتواند نياز خود به واردات تجهيزات و تكنولوژي را كاهش دهد. سرمايه‌گذاري يك ميليارد دلاري فولاد مباركه در محيط زيست نشان مي‌دهد، اين مجموعه به‌طور جد به دنبال توسعه پايدار است. اين موضوع اهميت واحد HSE را بيش از گذشته و مسووليت مديران اين بخش را چند برابر خواهد كرد. در كنار اقدامات موجود و سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي مختلف فولاد مباركه نكته مهم ديگر آن است كه بايد در ميان پرسنل، فرهنگ استفاده بهينه و كاهش مصرف انرژي ايجاد شود. درواقع اين موضوع از زواياي مختلف قابل بررسي است و نمي‌توان تنها به سرمايه‌گذاري و رعايت چندين اصل اكتفا كرد. فرهنگ سازي فولاد مباركه در اين بخش باعث مي‌شود تا كاهش مصرف انرژي در بخش‌هاي مختلف، در ذهن مديران و پرسنل آن نهادينه شود و همين موضوع مي‌تواند اجراي برنامه‌ها را تسهيل بخشد. از سويي ديگر پروژه‌ها و اقدامات فولاد مباركه در اين بخش مي‌تواند الگوي بسيار خوبي براي ديگر فولادسازان باشد