تنش بين دولت و كليساي كاتوليك نيكاراگوئه
محمود فاضلي
پليس نيكاراگوئه اخيرا در حمله شبانه 9 نفر از جمله اسقف «رونالدو آلوارز» منطقه «ماتاگالپا» و يكي از با نفوذترين رهبران كليساي كاتوليك نيكاراگوئه و از منتقدان دولت دانيل اورتگا را بازداشت و به پايتخت منتقل كرد. اسقف در حصر خانگي قرار گرفته و 8 نفر ديگر نيز زنداني شدند. او در كليساي كوچك خود از راه‌حل‌هاي مسالمت‌آميز براي مشكلات نيكاراگوئه دفاع مي‌كرد. تنش ميان كليسا و دولت چپ‌گراي نيكاراگوئه در ماه‌هاي اخير وارد مرحله جديدي شد. اخيرا سه كشيش اين كشور بازداشت و تعدادي ديگر تبعيد شده و هفت شبكه راديويي مرتبط با كليسا تعطيل شده و به اتهام توطئه تحت تحقيق قرار گرفته‌اند. روابط ميان كليساي كاتوليك نيكاراگوئه و دولت پس از سركوب شديد اعتراضات عليه اورتگا رييس‌جمهوري نيكاراگوئه در سال 2018 هنگامي كه اين كليسا به عنوان ميانجي ميان دولت و معترضان عمل كرد، به شدت تيره شد. كليسا خواستار برقراري عدالت در رابطه با 360 نفر از قربانيان در ناآرامي‌هاي سال 2018 است.
واكنش سازمان‌هاي بين‌المللي عليه نقش دولت نيكاراگوئه در حوادث اخير بي‌سابقه بوده و ديپلماسي اين كشور را با چالشي جديد روبه‌رو كرده است. سخنگوي دبيركل سازمان ملل اعتقاد دارد در نيكاراگوئه فضاي دموكراتيك بسته شده و از تهاجم عليه كليسا و سازمان‌هاي جامعه مدني نيكاراگوئه اظهار نگراني كرد. او از سوي گوترش دبيركل سازمان ملل از دولت درخواست كرد تا حمايت از حقوق همه شهروندان،
به خصوص حق جهاني تجمعات مسالمت‌آميز، آزادي عقيده و آزادي ديني را تضمين كند.
لوئيس آلماگرو، رييس سازمان كشورهاي امريكايي نيز اين بازداشت‌ها را محكوم كرد و خواستار آزادي فوري تمامي زندانيان سياسي شد. شوراي دايمي سازمان كشورهاي امريكايي (OAS) در جلسه فوق‌العاده 12 آگوست كه براي بررسي «وضعيت نيكاراگوئه» به علت حملات دولت به كليساي كاتوليك برگزار شد، اذيت مقامات كليساي كاتوليك از جمله حبس خانگي اسقف آلوارز را محكوم كرد. قطعنامه اين سازمان با 27 راي مثبت، يك راي مخالف، 4 راي ممتنع و دو هيات غايب از مجموع 34 كشور، عليه نيكاراگوئه به تصويب رسيد. پنج كشور عضو اين سازمان درخواست كردند تا «وضعيت نيكاراگوئه» را در دستور كار مجمع عمومي وزراي خارجه سازمان كه اكتبر آينده در «پرو» برگزار مي‌شود، قرار گيرد. اين پيشنهاد مورد حمايت كانادا، كاستاريكا، شيلي و امريكا قرار گرفت. در اين قطعنامه بسته شدن اجباري سازمان‌هاي غيردولتي و آزار و اذيت كليساي كاتوليك نيكاراگوئه «به‌شدت» محكوم شده و راي‌دهندگان خواستار آزادي زندانيان سياسي شدند. كميسيون حقوق بشر سازمان كشورهاي امريكايي سركوب اعضاي كليساي كاتوليك در نيكاراگوئه را محكوم كرد و خواستار آزادي اسقف و ديگر دستگير‌شدگان شد.
اتحاديه اروپا نيز تعطيلي خودسرانه هفت ايستگاه راديويي كاتوليك، استفاده «بيش از حد» از نيروي پليس براي اشغال اماكن و ارعاب و متفرق كردن معترضان غيرمسلح با گاز اشك‌آور و تيراندازي را محكوم كرد و آن را نقض آزادي بيان، مذهب و عقيده دانست. 61 سازمان اپوزيسيون نيكاراگوئه نيز از پاپ فرانسيس خواستند تا از آزادي آلوارز كه از سوي دولت اورتگا در وضعيت «حبس خانگي» قرار گرفته است، دفاع كند. اين سازمان‌ها در نامه خود به پاپ تصريح داشتند؛ «ما نااميدانه از جانب خود مي‌نويسيم، اما اين كار را به نمايندگي از ده‌ها هزار شهروند نيكاراگوئه انجام مي‌دهيم كه در قلمرو اين كشور تحت اضطراب و نگراني دايمي زندگي مي‌كنند و به جهت ترس از تهديد براي انتقام، نمي‌توانند امضاي خود را روي اين سند بگذارند.»
در امريكا و انگليس نيز چند نماينده پارلمان نگراني خود را در برخوردهاي دولت عليه كليساي كاتوليك در نيكاراگوئه اعلام داشته و از واتيكان و كشورهاي جهان خواستند كه صداي خود را در برابر اين «وضعيت بسيار دشوار» كه نيكاراگوئه در آن به‌سر مي‌برد، بلند كنند چرا‌كه اين وضعيت به يك تراژدي بزرگ تبديل شده است. كاتوليك‌هاي امريكايي ازسوي ماناگوا متهم هستند كه به كليساي نيكاراگوئه كمك مالي مي‌كنند، سال گذشته براي پروژه‌هاي كليسايي مبلغ 9 ميليون و 300 هزار دلار به كليساي اين كشور كمك كردند. اين كمك‌ها در جهت آموزش دين، تقويت ازدواج، كمك به كليساها و فعاليت‌هاي ارشادي هزينه مي‌شود. به نظر مي‌رسد دولت نيكاراگوئه در شرايط بسيار دشواري با كليساي كاتوليك قرار گرفته است. اين كليسا از دهه 1930 تا دهه 1970 به سوموزا ديكتاتور اسبق نيكاراگوئه نزديك بود، اما به دلايل مختلف از سياست فاصله گرفت. كليسا در ابتدا پس از بركناري سوموزا ديكاتور سابق نيكاراگوئه، از انقلابيون ساندينيست حمايت كرد، اما اين رابطه به دليل اختلافات ايدئولوژيك از بين رفت. پس از پيروزي انقلاب ساندينيست‌ها، رهبران كليساي اين كشور به شكل تدريجي در تضاد دايمي و روابط خصمانه با دولت چپ‌گراي اورتگا بوده‌اند. هنگامي كه اعتراضات براي اولين‌بار شروع شد، اورتگا از كليسا خواست تا به عنوان ميانجي در مذاكرات صلح عمل كند، اما درنهايت اين اقدام شكست خورد. كليساي نيكاراگوئه به طور قابل‌توجهي نسبت به معترضان و آرمان آنها ابراز همدردي مي‌كند و حتي در آوريل 2018، كليساي جامع ماناگوا به دانشجويان تظاهرات‌كننده پناه داده و مكاني براي جمع‌آوري غذا و پول براي حمايت از آنها اختصاص داده است. در سال 2019 چند نفر از كشيشان به درخواست واتيكان كشور را ترك كردند، انتقالي كه با تاسف مخالفان و شادي ساندينيست‌ها همراه بود. دولت ساندينيست به تهديدات خود عليه كليسا افزوده و كشيشان را متهم به «تشويق به خشونت و همراهي با مخالفين» و مشاركت در توطئه سرنگوني دولت مي‌كند. حملات بي‌سابقه كشورهاي امريكاي لاتين پس از بسته شدن يك كانال تلويزيوني، هفت ايستگاه راديويي كاتوليك و تصاحب ساختمان يك روزنامه منتقد رييس‌جمهوري نيكاراگوئه، به شكل بي‌سابقه‌اي افزايش يافته و هيچ چشم‌انداز روشني براي حل اين اختلافات ديده نمي‌شود.