تاج چطور مربي ميليون‌دلاري را به عنوان مربي ارزان‌قيمت جا زد؟
ابهامات قرارداد كارلوس كي‌روش با ايران
علي ولي‌اللهي
فروشنده‌ها بازي‌هاي رواني خاص خودشان را براي اعلام قيمت يك محصول يا برخي هزينه‌ها دارند. مثلا مي‌نويسند شلوار «فقط» ۴۰۰ هزار تومان. يا مثلا مي‌نويسند ۳۹۹ هزار تومان و به شكل عجيبي اين هزار تومان كمتر ذهن خريداران را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد. يكي ديگر از ترفندها خرد كردن مبلغ كل است. مثلا برخي فروشگاه‌هاي فروش اجناس قسطي به جاي اينكه بگويند فلان جنس ماهيانه ۶ ميليون تومان قسط دارد، مي‌گويند روزي ۲۰۰ هزار تومان. تجربه ثابت كرده كنار آمدن مردم با رقم روزي ۲۰۰ هزار تومان خيلي راحت‌تر از ماهي ۶ ميليون تومان است.
اين مقدمه آورده شد تا برسيم به قرارداد جديد كارلوس كي‌روش با تيم ملي فوتبال ايران. مهدي تاج رييس فدراسيون فوتبال در كنفرانس خبري از همان تكنيك‌هاي رواني فروشنده‌ها استفاده كرد و گفت قرارداد كي‌روش ماهيانه ۵۰ هزار دلار است. اعلام رقم دستمزد كي‌روش به اين شكل با موجي از واكنش‌هاي مثبت مواجه شد. همه گفتند چه خوب! ماهي ۵۰ هزار دلار! دليل چنين واكنشي مقايسه اين رقم با دستمزد سابق كي‌روش با فوتبال ايران بود كه به چند ميليون دلار مي‌رسيد. همين‌طور قرارداد سنگين ويلموتس كه فوتبال ايران را تكان داد.
با اين حال نگاهي جزيي‌تر به قرارداد كارلوس كي‌روش با فوتبال ايران نشان مي‌دهد مربي پرتغالي نه‌تنها ارزان به ايران نيامده كه دوباره قرار است كلي خرج روي دست فوتبال كشور بگذارد. در همين نگاه اول ماهيانه ۵۰ هزار دلار( ماهي يك و نيم ميليارد تومان) و سالانه ۶۰۰ هزار دلار (معادل ۱۸ ميليارد تومان). اين مهم نيست كه كي‌روش چند ماه مي‌خواهد در فوتبال ايران بماند. آنچه اهميت دارد اين است كه دستمزد سالانه او ماهي ۶۰۰ هزار دلار بدون آپشن است.
مهدي تاج جزيياتي در مورد آپشنهاي قرارداد كي‌روش اعلام نكرد اما به صورت كلي بيان شد كه در صورت موفقيت او در جام جهاني آپشن‌هايي در نظر گرفته خواهد شد. در دوره‌هاي قبلي كه كي‌روش هدايت تيم ايران را برعهده داشت، بخش اعظمي از دستمزد او از طريق آپشنهاي قرارداد به دست مي‌آمد. مثلا او ده درصد از پاداش صعود تيم ملي به جام جهاني را براي خود برداشت. در جام ملت‌هاي آسيا بابت رتبه سومي كه اصلا وجود خارجي ندارد ۲۰۰ هزار دلار گرفت! بابت هر برد يا تساوي مبلغ قابل توجهي به جيب مي‌زد و قراردادهاي تجاري انحصاري لباس را هم به تنهايي مي‌بست. اينها به جز مخارجي است كه كي‌روش به صورت روزمره به فدراسيون تحميل مي‌كرد. منزل لوكس و ماشين در اختيار همراه با راننده به اضافه هزينه دندان‌پزشكي خودش و خانواده‌اش تا پول اتوشويي و پروازهاي فرست‌كلاس. يك خبرنگار مصري در زمان حضور كي‌روش در مصر با انتشار جزييات قرارداد سرمربي پرتغالي با تيم ملي اين كشور نشان داد او هر جايي برود همين بندها را در قرارداد خواهد گنجاند. پس طبيعتا وقتي به ايران برگشته هم چنين چيزهايي را درخواست كرده.
به اين ترتيب اگر كي‌روش يك سال در ايران بماند رقم دريافتي‌اش از فدراسيون فوتبال و هزينه‌هاي زندگي لاكچري‌اش در تهران به راحتي ميليون دلاري مي‌شود. اين در حالي است كه اسكوچيچ اصلا چنين وضعيتي نداشت. او در تمامي مدت حضورش در ايران هتل المپيك زندگي كرد و بيشتر هزينه‌هاي زندگي‌اش در ايران را از جيب مي‌پرداخت. در حالي كه كل قرارداد او ۲۵۰ هزار دلار بود.
تمام اين محاسبات بدون در نظر گرفتن دستمزد دستياران كي‌روش انجام شده. مربي پرتغالي اعلام كرده ۵ دستيار با خودش به تهران خواهد آورد كه احتمالا رقمي ماهيانه ۳۰ هزار دلار براي فدراسيون آب خواهد خورد. هزينه‌هاي مربوط به اين افراد كه حتما پاداش‌ها و آپشنهاي خاص خودشان را دارند طي يكسال بين ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار برآورد مي‌شود. در مجموع كي‌روش برخلاف آنچه مهدي تاج به شكل فروشندگان حرفه‌اي اعلام كرده به هيچ‌وجه با رقمي ارزان به ايران نخواهد آمد. بازگشت او به فوتبال ايران بعد از ناكامي با تيم ملي كلمبيا و مصر و تحويل گرفتن تيمي كه خودش به جام جهاني رفته براي مرد پرتغالي به صورت سالانه نزديك به يك ميليون دلار درآمد به همراه خواهد داشت.
در اين بين نبايد رقم تسويه‌حساب با دراگان اسكوچيچ را فراموش كرد. با وجود اينكه مهدي تاج اعلام كرد با سرمربي كروات تسويه حساب شده اما اين مربي تا پايان سال ۲۰۲۳ با فدراسيون فوتبال ايران قرارداد داشته و دليل به توافق نرسيدن دو طرف در جلساتي كه طي دو روز گذشته در فدراسيون برگزار شد نيز همين بوده است. دراگان كه حالا رسما اخراج شده به حساب مي‌آيد تمام حق و حقوقش را از فدراسيون فوتبال ايران مي‌خواهد و اگر دريافت نكند پرونده جديدي در فيفا براي فوتبال كشور خواهد گشود.
روز ۱۷ شهريور در گزارشي به اين نكته اشاره كرديم كه شهاب‌الدين عزيزي خادم بعد از صعود تيم ملي از مرحله اول مقدماتي جام جهاني با كارلوس كي‌روش وارد مذاكره شد كه اين مذاكرات به دليل رقم بالاي مرد پرتغالي به بن‌بست رسيد. اين در حالي است كه حضور كي‌روش در آن مقطع حتي با رقمي بالاتر از رقمي كه قرار است دريافت كند، منطقي به نظر مي‌رسيد. تيم در آستانه شروع مسير رسيدن به جام جهاني قرار داشت و رييس وقت فدراسيون هم مي‌توانست با آوردن كي‌روش براي خودش حداقل بين طرفداران پيرمرد پرتغالي محبوبيت بخرد. اما امروز آوردن كي‌روش با چنين مبلغي چه توجيهي دارد؟ مخصوصا اينكه اين ايران است كه دارد كي‌روش را به جام جهاني مي‌برد نه كي‌روش ايران را!
در روزهاي گذشته بسياري از كارشناسان و پيشكسوتان فوتبال ايران بازگشت كي‌روش را در اين مقطع مثبت قلمداد نكردند. اين كارشناسان از بعد فني و رواني به مساله توجه كرده و معتقدند هيچ تيمي در فاصله ۷۰ روز تا جام جهاني و در حالي كه تنها يك اردوي ده‌روزه باقي مانده دست به تغيير سرمربي نمي‌زند.
حال طبق محاسبات بالا مشخص شده آمدن كي‌روش از لحاظ اقتصادي هم اصلا به صرفه نيست و هزينه مضاعفي روي دوش فوتبال ايران مي‌گذارد. فوتبالي كه ساختمان فدراسيونش مصادره شده و يك بدهي نزديك به ۴ ميليون يورويي به ويلموتس و دستيارانش دارد چرا بايد يك هزينه ميليون دلاري ديگر براي خودش بتراشد؟ مخصوصا اينكه نه تاج و نه كي‌روش حاضر نيستند بابت اين تغيير غيرمنطقي و هزينه سنگين تضميني براي موفقيت بدهند. كارشناسان و هواداران حق دارند بپرسند چرا ما حذف احتمالي و رايگان در مرحله گروهي جام جهاني را با يك حذف ميليون دلاري عوض كرديم؟