ماجراي نا تمام دختر بلوچ

بهاره شبانكارئيان

توضيح اعتماد: خبري كه در اين گزارش به آن پرداخته شده است در همان هفته‌هاي ابتدايي انتشارش توسط خبرنگار اعتماد در دست پيگيري قرار گرفت، اما به دلايلي انتشار آن به تعويق افتاد. خبر نيز مبني بر آن بود كه اواخر تير ماه سال جاري يك فقره قتل در شهرستان دشتياري از توابع سيستان و بلوچستان رخ داده است. به دنبال انتشار اين خبر، برخي منابع محلي در سيستان و بلوچستان از جمله «كمپين فعالان بلوچ» اعلام كرد كه در روز 10 شهريور ماه يكي از فرماندهان نيروي انتظامي كه خودش بلوچ است هنگامي كه قصد بازجويي از يكي از مظنونان اين پرونده قتل را داشته، او را مورد آزار و اذيت جنسي قرار داده است. فردي كه مدعي است مورد آزار و اذيت جنسي توسط فرمانده نيروي انتظامي قرار گرفته يك دختر 15ساله بلوچ است. حالا «اعتماد» در راستاي اين اخبار منتشر شده بدون هيچ قضاوتي با استناد بر صحبت‌هاي مصاحبه‌شوندگان (يكي از اقوام همسر مقتول و امام جمعه موقت شهرستان راسك«مولوي عبدالغفار نقشبندي») و همچنين گفت‌وگو با يكي از حقوقدانان معروف كشور، اين گزارش را تنظيم كرده است. پس بايد گفت انعكاس اين مصاحبه‌ها براي شناخت ديدگاه‌هاي مختلف است و لزوما نمي‌تواند ديدگاه روزنامه محسوب شود. 

سكانس اول؛ چابهار
كساني شتابزده به بيرون مي‌دوند و كساني شتابزده به درون مي‌آيند! (انعكاس صداها): «واي تو خواهر! تو چرا خواهر! درد غريبي فداي تو خواهر! فداي مظلومي‌ات، فداي دل خون شده‌ات خواهر! دل شده چاك از غريبي‌ات خواهر! ماييم و هزار درد بي‌درمان خواهر! بيماري‌ات دل خون كرد؛ بيزاري‌ات روي زرد؛ درد گذاشتي روي درد خواهر! گريه چه درمان مي‌كند؟ فداي رنجوري‌ات خواهر! واي از اسيري‌ات خواهر!»...

سكانس دوم؛ سيستان و بلوچستان
راسك از شهرهاي محروم سيستان و بلوچستان است كه در مجاورت با مرز پاكستان در شمال شهرستان دشتياري و چابهار قرار دارد و جمعيت آن يكصد هزار نفر است. سيستان و بلوچستان به لحاظ جغرافيايي جزو مناطق محروم و سنتي كشور است بنابراين خبر مربوط به آزار و اذيت جنسي دختر 15 ساله بلوچ با واكنش‌هاي متعددي از سوي افكار عمومي مواجه شد و اين سوال را در افكار عمومي به وجود آورد كه يك دختر 15 ساله بلوچ چرا بايد چنين ادعايي را مطرح كند و آينده خود را تباه سازد؟ اما در اين ميان برخي از بلوچستان ادعاي اين دختر را قبول كردند و برخي ديگر ادعاي او را تكذيب.

سكانس سوم؛ واكنش‌ها
«مولوي عبدالغفار نقشبندي»، امام جمعه موقت شهرستان راسك ادعاي اين دختر 15 ساله بلوچ در خصوص آزار و اذيت جنسي توسط نيروي فرمانده انتظامي را تاييد كرد. عبدالغفار نقشبندي طي بيانيه‌اي ضمن محكوم كردن خبر آزار و اذيت جنسي به دختر 15ساله در اين شهر خواستار برخورد قاطع مراجع قضايي به اين حادثه شد. او در بيانيه خود نوشت: «دست درازي به حيا و عفت خواهر مسلمان بلوچم قابل اغماض و بخشش نيست. به خطر انداختن امنيت مردم آن هم با لباس امنيت جنايتي هولناك و نابخشودني است.»  همزمان با انتشار اين بيانيه تجمعاتي كه در راستاي اعتراض به درگذشت «مهسا اميني» برگزار شد موجب بروز اعتراضات بيشتري در چابهار شد و حتي برخي رسانه‌هاي محلي به دروغ يا راست از آتش زدن برخي ساختمان‌هاي دولتي توسط تظاهركنندگان خبر مي‌دادند.  در همان حين، مولوي عبدالحميد، امام جمعه اهل سنت زاهدان نيز در واكنش به خبر آزار و اذيت جنسي دختر 15 ساله بلوچ گفت: «از ما و علماي منطقه انتقاد شده كه چرا سكوت اختيار كرده‌ايد! اين سكوت ما معنادار است. ما مي‌خواهيم روشن شود كه چه پيش آمده است. ما نمي‌توانيم بلافاصله موضع‌گيري كنيم. بايد بررسي كنيم تا واقعيت روشن شود كه دچار اشتباه نشويم.» همچنين برخي رسانه‌ها از واكنش يك نمازگزار ديگر خبر دادند كه گفت: «مولوي عبدالحميد در خطبه‌هاي نماز جمعه ضمن تاكيد بر هوشياري و خويشتنداري مردم در مقابل خبر آزار و اذيت جنسي يك دختر بلوچ توسط فرمانده نيروي انتظامي گفته كه اين موضوع براي ما خيلي مهم است. البته مسوولان گفته‌اند در حال بررسي و پيگيري مساله هستند و ما نيز تا زمان اعلام رسمي آن از سوي دستگاه‌هاي مربوطه پيگير هستيم.»

سكانس چهارم؛ مصاحبه‌شوندگان
يكي از نزديكان همسر مقتول كه خواست نامش در اين گزارش منتشر نشود در مورد قتلي كه اواخر تير ماه سال جاري در شهرستان دشتياري واقع در سيستان و بلوچستان رخ داده به «اعتماد» مي‌گويد: «اواخر تير ماه نزديك ظهر بود كه اين اتفاق افتاد. خانواده اين دختر 15ساله با خانواده مقتول همسايه ديوار به ديوار هم بودند و وقتي وقوع قتل به پليس اطلاع داده شد اولين خانواده‌اي كه مظنون شناخته شدند خانواده اين دختر 15 ساله بلوچي بودند. هنوز ما هم نمي‌دانيم انگيزه قتل چه بوده اما هنگامي كه اين خانم به قتل مي‌رسد جنازه او را در يك ساختمان خرابه مي‌اندازند اما تا آنجايي كه شنيدم مساله ناموسي و خانوادگي بوده است، چون اينها را هم همسايه‌ها مي‌گويند ما خودمان به چشم شاهد ماجرا نبوديم. از خانه مقتول تا آن ساختمان خرابه حدود 100 متر فاصله است. كسي هم نديد كه چه كسي اين جنازه را داخل آن خرابه انداخته. وقتي همسايه‌ها از كنار آن ساختمان متروكه رد مي‌شدند متوجه مي‌شوند كه اين جنازه آنجا افتاده است. مقتول حدود 29 سال داشت و سه دختر هم دارد. يكي از دختران مقتول با اين دختر 15 ساله كه بعدا ادعا كرد روز بازجويي توسط فرمانده نيروي انتظامي مورد آزار و اذيت جنسي قرار گرفته، همبازي بود. بعد از اين اتفاق كل اهالي كوچه را براي بازجويي خواستند. خانواده اين دختر و خودشان اظهار مي‌كردند كه از قتل اطلاعي ندارند و كار آنها نبوده است، اما برادر اين دختر 15 ساله يك هفته بعد از اين اتفاق بازداشت و زنداني شده است. پليس از روي تلفن همراه او را رصد و شناسايي كرد.» «مولوي عبدالغفار نقشبندي»، امام جمعه موقت شهرستان راسك در خصوص تاييد ادعاي اين دختر بلوچ به «اعتماد» مي‌گويد: «اين دختر با دختر مقتول دوست بودند. شب‌ها كنار هم مي‌نشستند و لباس محلي بلوچي مي‌دوختند ولي حالا مي‌گويند چون مقتول در ساعت‌هاي آخر ديده شده به خانه اين دختر 15 ساله بلوچي رفته، خانواده آنها را متهم كردند. حالا ما كاري به موضوع قتل نداريم، چون به هر حال پليس با بررسي‌هايي كه انجام مي‌دهد مشخص مي‌كند ماجراي قتل از چه قرار بوده است اما در مورد ادعاي اين دختر 15 ساله بايد بگويم كه من به پاي صحبت‌هاي كل اين خانواده نشستم و خود اين دختر 15 ساله زواياي پنهان ماجرا را برايم شرح داد. اصلا چطور مي‌شود يك دختر نوجوان خودش را بدنام كند! من يك موردي را به شما عرض كنم هيچ‌ وقت يك دخترخانم عفيفه بلوچ نمي‌آيد آبروي خودش و خانواده‌اش را به خاطر يك ادعاي دروغين به باد دهد. اين دختر به همراه 25 نفر از اقوامش نزد من آمدند و خود دختر با زبان خودش جزييات ماجرا را برايم تعريف و اظهار كرد كه هنگامي كه در اتاق بازجويي بوده اين اتفاق برايش رخ داده است و برايم زواياي پنهان قضيه از جمله مشخصات اتاق و غيره را توصيف كرد و گفت...» او در ادامه در پاسخ به سوال در مورد اينكه چطور پدر شما در ابتدا ماجراي اين دختر را تاييد و سپس آن را تكذيب كرد، توضيح مي‌دهد: «خب به ما اعلام كردند كه اين دختر فقط بر اساس يك ادعا از ماجرا سخن مي‌گويد و هنوز مساله‌اي مشخص نشده براي همين پدرم مجبور شد بيانيه بدهد.»

سكانس آخر؛ يك حقوقدان  در گفت‌وگو با «اعتماد»
«عبدالصمد خرمشاهي» يكي از حقوقدانان معروف كشور در خصوص اين خبر از منظر حقوقي به «اعتماد» مي‌گويد: «ما در قانون ادله اثبات دعوي داريم. يعني هر كسي ادعاي مساله‌اي را دارد بايد بتواند آن را ثابت كند. قسم و موارد ديگر جزو ادله اثبات به حساب مي‌آيند. در برخي موارد براي ادله اثبات شاهدي وجود ندارد يا قسمي مطرح نيست، اما بر اساس شواهدي كه شخص ادعا‌كننده مطرح كرده دادگاه مي‌تواند به علم خودش حكم دهد. مثلا در اين خبر دادگاه مي‌بيند كه دختر دليلي براي اثبات ادعايش ندارد ولي يكسري شواهدي وجود دارد كه نشان مي‌دهد ادعاي او مي‌تواند صحيح باشد. من در خصوص اين خبر دقيق نمي‌دانم كه اطلاعات پرونده چيست و پزشكي قانوني چه نظري داده است؟ افراد خصوصا دختربچه‌ها در مناطق محروم ازجمله بلوچستان جرات نمي‌كنند مساله‌اي را عنوان كنند آن هم عليه پليس! بنابراين بايد دادگاه بر اين مساله تمركز كند.» او درباره سوال آخر اين‌گونه پاسخ مي‌دهد. ممكن است اين دختر 15 ساله با انگيزه خاصي اين ادعا را مطرح كرده باشد؟ عرض كردم چون جزييات پرونده را در اختيار نداريم، نمي‌توانيم قضاوت كنيم ولي اين‌گونه موارد استثنا به نظر مي‌رسد. براي روشن شدن موضوع مطابق ماده 123 قانون آيين دادرسي كيفري و مواد بعدي آن، قاضي مي‌تواند تحقيقات محلي انجام دهد و به كارشناس پزشكي قانوني ارجاع دهد يا قاضي شخصا مطابق ماده 126 و 127 اين تحقيقات را انجام دهد و در محل حاضر شود.