از «روياي چيني» تا هشدارهاي «شي»

شي جين‌پينگ رييس‌جمهور چين روز يكشنبه در افتتاحيه نشست كنگره ملي حزب كمونيست كه قرار است رهبري او بر اين حزب را براي يك دوره پنج‌ساله ديگر تمديد كند، متعهد شد كه اين كشور را به يك «كشور سوسياليستي مدرن و قدرتمند» بدل خواهد كرد و «انتخاب جديدي» را پيش روي بشريت قرار خواهد داد.
بيستمين كنگره ملي حزب كمونيست چين روز يكشنبه با سخنراني بدون ماسك و يك ساعت و چهل و پنج دقيقه‌اي شي جين‌پينگ آغاز شد. او در اين سخنراني طولاني، كوشيد تا تصويري از آينده چين و «روياي چيني» براي مخاطبانش بسازد و از «توفان‌هاي سهمگيني» كه پيش روي اين كشور قرار دارد، سخن بگويد. شي جين‌پينگ در ادامه «ماموريت اصلي و جديد» حزب كمونيست را تبديل كردن چين به كشوري «سوسياليستي، قدرتمند و مدرن»  تا سال 2049 اعلام كرد.
واشنگتن‌پست در توصيف اين نشست نوشته است: بنرهايي وجود داشت كه روي آنها شعارهاي «زنده باد حزب كمونيست چين» و «تفكر شي جين‌پينگ بايد به‌طور كامل اجرايي شود»  نوشته شده بود. نمايندگان حاضر در سالن مشتاقانه صحبت‌هاي شي را دنبال مي‌كردند، يادداشت برمي‌داشتند و با علاقه به تشويق او  مي‌پرداختند. 
شي جين‌پينگ گفت: براي اينكه چين به يك قدرت نظامي، اقتصادي و فرهنگي تبديل شود، حزب كمونيست بايد آماده «تغييرات ناگهاني» باشد و خود را براي مقابله با «بادهاي تند و توفان‌هاي سهمگين» آماده كند.
دالي يانگ، استاد مطالعات سياسي چين در دانشگاه شيكاگو مي‌گويد: «شي در سال‌هاي اخير بارها رهبران ارشد حزب را به احياي روحيه مبارزه‌طلبي فراخوانده و اين نكته‌اي مهم است كه در سخنراني روز يكشنبه او هم تكرار شد.»
از نگاه تحليلگران، تاكيد مداوم حزب كمونيست بر پيروي از تفكرات شي جين‌پينگ نشانه‌اي از عقبگرد در اين حزب است. تحليلگران معتقدند دو بار انتقال آرام قدرت - يكي در نيمه دهه اول سال 2000 و ديگري در سال 2012 - نشانه‌اي از اين بود كه در چين، اداره حكومت به سيستم وابسته است و متكي به يك فرد نيست، اما در دوره شي جين‌پينگ اين باور فرو ريخت.

موضع سرسختانه‌تر درباره تايوان
در سخنراني روز يكشنبه رييس‌جمهور چين، او مواضع سرسختانه‌تري را با لحني تندتر در خصوص مساله تايوان مطرح كرد. شي به جهان هشدار داد كه «چين و تنها چين» تصميم خواهد گرفت كه چگونه و چه زماني اتحاد دوباره چين و تايوان انجام شود.
به گفته تحليلگران، در سخنراني امسال رييس‌جمهور چين موضوع تايوان نقش پررنگ‌تري را نسبت به سخنراني 5 سال پيش شي در كنگره ملي حزب كمونيست داشت و هر چند شي جين‌پينگ از «ادامه تلاش‌ها براي اتحاد مسالمت‌آميز» سخن مي‌گفت، اما او همزمان تاكيد كرد كه چين در اين زمينه حق استفاده از زور و «استفاده از همه ابزارها» را براي خود محفوظ مي‌داند.
شي جين‌پينگ در سخنراني خود گفت: «اين فقط نيروهاي مداخله‌گر خارجي و گروهي محدود در داخل تايوان هستند كه مطالبه استقلال را مطرح مي‌كنند.» او وجود تايوان را براي حفظ پيوستگي سرزمين چين ضروري دانست و گفت: «چرخ‌هاي تاريخي اتحاد ملي و جوان‌سازي ملي به جلو مي‌چرخد و اتحاد كامل سرزمين مادري بايد حاصل و محقق شود.»
 آسوشيتدپرس نوشته است: «پس از اعلام موضع آقاي شي درباره تايوان، نمايندگان به مدتي طولاني او را تشويق كردند.» چن چين فو، استاد مطالعات چين در دانشگاه تامكانگ در شهر نيو تايپه مي‌گويد: «چين براي سال‌هاي طولاني تلاش كرد تا موضوع تايوان را موضوعي داخلي نگه دارد، اما اكنون با فشار نيروهاي بين‌المللي مساله تايوان به يك مساله جهاني تبديل شده و اين از نظر چيني‌ها خوب نيست.»
ون-تي سونگ، استاد علوم سياسي و مطالعات تايوان در دانشگاه ملي استراليا باور دارد اين مساله كه شي جين‌پينگ خود را به به‌كارگيري يك سياست يا يك روش خاص از جمله استفاده از زور يا ابزار ديگري متعهد نكرده، نشان مي‌دهد چين همچنان سياست خود را همان چيزي قرار داده كه در سخنراني شي جين‌پينگ به آن اشاره شد: «صبر استراتژيك».
سو تسونگ چانگ، نخست‌وزير تايوان، در واكنش به سخنان شي جين‌پينگ گفت كه خودش يك «جدايي‌طلب» است و افزود: آقاي شي به جاي فكر استفاده از زور براي مقابله با تايوان، بهتر است بر مسائل مردم كشور خود تمركز كند.

سكوت درباره خطر هسته‌اي
يكي از نكات جالب سخنراني آغازين شي جين‌پينگ سكوت درباره جنگ اوكراين و خطر بروز «آرماگدون هسته‌اي» بود. در حالي كه 60 سال پيش مائو رهبر وقت چين بدون هراس از بروز جنگ هسته‌اي به‌ شدت از شوروي و رهبر وقت آن نيكيتا خروشچوف براي تفاهم با جان اف كندي و برچيدن موشك‌هاي نصب شده در كوبا انتقاد كرد و خود را به عنوان چهره‌اي كه از بروز جنگ هسته‌اي نمي‌هراسد نشان داد، شي جين‌پينگ ترجيح داد بدون اشاره از كنار اين مساله بگذرد. از نگاه كارشناسان، انزواي چين در زمان مائو دليل بدون ملاحظه بودن رهبر وقت اين كشور بوده، اما اكنون چين از نظر بين‌المللي كشور بسيار فعال و اثرگذاري است و طبيعي است رويكرد شي با مائو فرق داشته باشد. از سوي ديگر، رييس‌جمهور چين مايل به تكرار ادبيات امريكايي‌ها و هشدار دادن درباره جنگ هسته‌اي به كشور دوست و همسايه يعني روسيه نيست.

تاكيد بر خودكفايي در تكنولوژي
درست يك روز پس از آنكه ايالات متحده محدوديت‌هايي را براي صادرات تكنولوژي به چين در نظر گرفت، شي جين‌پينگ در سخنراني خود به ضرورت «خودكفايي» در عرصه تكنولوژي و پيروزي در رقابت بر سر تكنولوژي‌هاي حساس اشاره كرد. او در سخنراني خود گفت كه «بهبود فضاي سايبري» ادامه خواهد داشت. كارشناسان از اين اظهارنظر به عنوان نشانه‌اي از احتمال افزايش سانسور در اينترنت چين ياد مي‌كنند.

نتيجه بيستمين كنگره حزب كمونيست 
چه خواهد بود؟
كنگره حزب كمونيست چين روز يكشنبه آغاز شد و 6 روز به طول خواهد انجاميد. به گزارش سي‌ان‌بي‌سي، در فاصله كوتاهي پس از پايان نشست‌هاي اعضاي اين كنگره قرار است اسامي مقام‌هاي جديد دولت اعلام شود. تركيب تيم جديد، منعكس‌كننده ميزان نفوذ شي و همچنين مقبوليت همكاران او در دولت خواهد بود و جهت‌گيري اصلي سياست‌هاي كلان دولت چين را نشان خواهد داد. انتظار مي‌رود در اين نشست، كنگره ملي حزب كمونيست براي سومين بار شي جين‌پينگ 69 ساله را به عنوان دبيركل حزب كمونيست چين برگزيند. اين موضوعي بود كه از مدت‌ها پيش تحليلگران آن را پيش‌بيني مي‌كردند، اما آنچه در واقع مي‌تواند به اتفاقاتي كه در بيستمين كنگره ملي حزب حاكم خواهد افتاد جنبه ابهام‌گونه ببخشد، مقام‌هايي هستند كه بركنار مي‌شوند، به جاي جديد منتقل مي‌شوند يا چهره‌هاي جديدي كه به جايگاه‌هاي عالي دست پيدا مي‌كنند. اسكات كندي، مشاور ارشد و رييس هيات امناي تجارت و اقتصاد چين در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي مستقر در ايالات ‌متحده مي‌گويد: «روندهاي سياسي در چين همواره از نوعي ابهام برخوردار بوده است. با اين وجود، در قياس به انتقال قدرت در دوره رهبر قبلي، قطعا ابهام‌هاي كمتري وجود دارد و دست‌كم بيشتر افراد حدس مي‌زنند كه چه كسي براي 5 سال آينده دبيركل حزب كمونيست خواهند بود.»  به‌طور خلاصه، شي جين‌پينگ سه مقام مهم و تاثيرگذار در چين دارد: دبيركلي حزب كمونيست چين، رياست كميسيون مركزي نظامي اين كشور و رياست‌جمهوري. به احتمال بسيار جايگاه او در دو منصب اول در اين نشست تثبيت خواهد شد و رسمي كردن رياست‌ جمهوري مجدد و 5ساله او در ماه مارس سال آينده صورت خواهد گرفت.
همچنين در طول كنگره ملي حزب كمونيست چين، از ميان حدود 2300 نماينده حاضر حدود ۲۰۰ نفر از آنها براي عضويت در كميته مركزي حزب انتخاب مي‌شوند به اضافه حدود ۱۷۰ عضو علي‌البدل. كميته مركزي ۲۵ نفر را به عضويت دفتر سياسي مركزي حزب كمونيست چين (پوليتبورو) انتخاب و دفتر سياسي مركزي حزب، اعضاي اصلي كميته دفتر سياسي را منصوب مي‌كند. در حال حاضر اين دفتر ۷ عضو دارد از جمله دبيركل حزب شي جين‌پينگ. همه اعضاي اين دفتر مرد هستند. 
بي‌بي‌سي نوشته است كه كنگره ممكن است قانون اساسي حزب را تغيير دهد و «تفكرات شي جين‌پينگ» در فلسفه راهنماي حزب گنجانده شود. «تفكرات شي جين‌پينگ» نسخه سوسياليسم چيني شي است كه فلسفه‌اي ملي‌گرايانه و جسورانه است كه به‌ شدت به تجارت خصوصي نگاه شك‌آميز دارد.