چين، يك دهه پس از «شي»
كشور چين در دوره حاكميت شي جين‌پينگ كه از اواخر سال 2012 ميلادي آغاز شد و تا امروز نيز ادامه دارد، تحولات زيادي را تجربه كرد. از تاكيد بيشتر روي ملي‌گرايي تا كاهش نرخ رشد اقتصادي و اتفاقاتي كه هر كدام از آنها مي‌تواند موضوعي براي يك تحليل طولاني باشد.
توليد ناخالص داخلي: از زمان روي كار آمدن شي جين‌پينگ نرخ رشد توليد ناخالص داخلي چين هر سال جز در سال 2021 نسبت به سال گذشته خود با كاهش همراه بوده است. آمارهاي صندوق بين‌المللي پول نشان مي‌دهد نرخ رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور از نزديك به 8 درصد در سال 2012 تا سال 2019 به حدود 6 درصد مي‌رسد و با شوك كرونا اين رقم حدود 2 درصد مي‌شود. در سال 2021 و پس از پايان موقت بخش عمده‌اي از محدوديت‌هاي كرونايي نرخ رشد توليد ناخالص داخلي چين به حدود 8 درصد بازمي‌گردد، اما در سال 2022 (ميزان گذشته از سال) اين نرخ دوباره به حدود 4 درصد كاهش مي‌يابد. نگاهي به ميانگين نرخ رشد توليد ناخالص داخلي چين نشان مي‌دهد كه نرخ رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور در دوره دو رهبر قبلي، بيشتر بوده است. با اين وجود مقايسه توليد ناخالص داخلي چين با ايالات متحده در اين بازه زماني نشان مي‌دهد چيني‌ها عملكرد بهتري از واشنگتن داشته‌اند. توليد ناخالص داخلي امريكا در سال 2012 حدود 16 تريليون دلار و توليد ناخالص داخلي چين در آن زمان حدود 8 تريليون دلار بود. در حال حاضر توليد ناخالص داخلي ايالات متحده در حدود 23 تريليون دلار و توليد ناخالص داخلي حدود 18 تريليون دلار است.
كنترل جمعيت: در دوره حاكميت شي هر چند كه خواست حاكميت دست‌كم از سال 2016 (لغو سياست تك فرزندي) كاهش نرخ بارداري نبود، اما ميزان نوزدان متولد شده در هر سال از 16 ميليون در سال 2012 به 10 ميليون در سال 2021 كاهش يافت. دولت شي يك‌بار در سال 2016 با لغو سياست تك فرزندي تلاش كرد تا نرخ تولد را افزايش دهد و يك‌بار ديگر نيز در سال گذشته با صدور اجازه سه تولد به ازاي هر زوج در اين راستا كوشيد اما نااميدي مردم و هزينه‌هاي بالاي بزرگ كردن فرزند باعث شد اين دو سياست جواب ندهد. چين نگران است كه در سال‌هاي آينده جمعيتي سالمند داشته باشد.
بودجه نظامي: از نگاه شي جين‌پينگ هزينه‌هاي نظامي و تبديل ارتش چين به يك ابرقدرت نظامي ضرورتي است كه نبايد از كنار آن گذشت. از سال 2012 كه بودجه نظامي چين 157 ميليارد دلار بود اين بودجه با افزايش قابل توجهي روبه‌رو شده و به 270 ميليارد دلار در سال 2021 رسيده است. اين هزينه‌كرد نظامي و افزايش تحركات در درياي چين جنوبي باعث شده تا ارتش چين از نگاه ايالات متحده يك تهديد مهم تلقي شود؛ موضوعي كه پنتاگون هم به آن اذعان دارد.
رشد علمي: اصرار شي جين‌پينگ به ضرورت خودكفايي در حوزه تكنولوژي باعث شده كه اين كشور در سال‌هاي اخير يكي از پيشروترين كشورها در زمينه تخصيص بودجه براي تحقيق و توسعه علمي باشد. بودجه تحقيق و توسعه در اين كشور بر مبناي آمارهاي OECD از كمتر از 300 ميليارد دلار در سال 2012 به نزديك 600 ميليارد دلار رسيده و تنها امريكا بوده كه چنين افزايشي را در بودجه تحقيق و توسعه خود اعمال كرده است. در مقابل كشورهايي نظير ژاپن و آلمان در اين مدت بودجه خود را افزايش قابل توجهي نداده‌اند.
آزادي و حقوق بشر: آمارها مي‌گويند وضعيت چين از نظر توجه به آزادي و حقوق بشر از سال 2012 بدتر شده است. موسسه «خانه آزادي» كه سالانه وضعيت آزادي در كشورها را با توجه به پارامترهاي خاصي مي‌سنجد در سال 2012 به اين كشور نمره 17 از 100 را داده، اما اين نمره در سال گذشته به 9 رسيده است. فشارهاي بين‌المللي بر پكن نيز در اين زمينه با افزايش همراه بوده است. يورونيوز مي‌نويسد: «شي عامل اصلي سركوب جنبش‌هاي مدني، رسانه‌هاي مستقل و آزادي‌هاي اساسي بوده است. جز اين، سركوب و كشتار مسلمانان اويغور در دوران رهبري او، به اوج خود رسيده است. ناظران مي‌گويند يكي از دلايل اصلي كه شي را به يك «ديكتاتور تبديل كرد»، اين است كه شي جين‌پينگ ترس از تكرار اتفاقات اتحاد جماهير شوروي را در ذهن دارد. به همين دليل رهبر چين تصميم گرفته است به هر قيمتي كه شده حزب كمونيست، قدرتمندتر از هميشه و مصون از تمام گزندها دنياي ليبرال بماند.» وقتي كه شي جين‌پينگ در سال ۲۰۱۲ قدرت را به دست گرفت، برخي ناظران سياسي بر اساس پيشينه خانوادگي او پيش‌بيني كردند كه «ليبرال‌ترين رهبر» چين كمونيست به قدرت رسيد، اما زمان نشان داد كه اين پيش‌بيني‌ها كاملا اشتباه بوده است