اكتبر صورتي
شينا انصاري
رنگ صورتي، رنگ جذابي است كه در دنياي زنان و دختران هميشه پرطرفدار بوده، از رنگ صورتي تعيين جنسيت گرفته تا سيسموني و لباس‌ها و ملزومات دخترانه كه سال‌هاست با رنگ‌صورتي در ذهن و ديده ما نشسته‌اند. اما غير از تمام صورتي‌رنگ‌هاي زيبايي كه مي‌شناسيم، يك نماد جهاني به رنگ صورتي، براي شايع‌ترين بيماري زنان يعني سرطان پستان وجود دارد: روبان صورتي
حدود سه دهه است كه ماه اكتبر به عنوان ماه آگاهي از سرطان پستان معرفي شده و روبان صورتي نماد بين‌المللي آگاهي‌‌بخشي درباره سرطان پستان نام گرفته است. تاريخچه «روبان صورتي» به سال 1992 ميلادي بر مي‌گردد، وقتي زني به نام شارلوت هايلي كه خود به سرطان پستان مبتلا بود با هدف اطلاع‌رساني عمومي درباره سرطان پستان، نمادي را به صورت روباني طراحي كرد. او به اين روبان‌ها كارت‌هايي را الصاق كرد و روي آنها نوشت: «بودجه سالانه انستيتو ملي سرطان در ايالات متحده امريكا 1.8 ميليارد دلار است و فقط پنج درصد از اين بودجه به پيشگيري از سرطان اختصاص پيدا مي‌كند. لطفا با وصل كردن اين روبان‌ها به لباس خود، به ما كمك كنيد تا قانون‌گذاران‌مان را آگاه كنيم.» هايلي با جديت به كار اطلاع‌رساني و آگاه كردن مردم پرداخت و اين كارت‌ها را در سوپرماركت‌هاي محلي و در ميان زنان و مردم توزيع كرد. او در آن سال موفق شد هزاران نسخه از اين كارت‌ها را توزيع كند. مدتي بعد شركت توليدكننده لوازم بهداشتي و آرايشي استي لودر كه در زمينه اطلاع‌رساني درباره سرطان پستان از سال 1991 فعاليت داشت، از ابتكار هايلي استقبال كرد و با همكاري مجلات مختلف به توزيع بيشتر روبان‌هاي صورتي پرداخت تا اينكه اين نماد در سراسر امريكا شناخته شد. با گذشت سال‌ها اين ابتكار در سطح بين‌المللي توسعه پيدا كرد و امروز كشورهاي بسياري در پنج قاره جهان از آن براي كمك به بيماران سرطاني بهره مي‌برند.
سرطان پستان يكي از شايع‌ترين و در صورت عدم توجه به درمان يكي از كشنده‌ترين سرطان‌هاي زنان است و سالانه بر زندگي بيش از دو ميليون زن در جهان تاثير مي‌گذارد. براساس آمارهاي سازمان بهداشت جهاني از هر 6 تا 10 زن، يك نفر به سرطان پستان مبتلا مي‌شود. بر اساس آمار كشوري، سالانه بيش از ۱۰ هزار زن در ايران به سرطان پستان مبتلا مي‌شوند كه اين تعداد با شيبي ۶ درصدي رو به افزايش است. همچنين در ايران، سالانه حدود ۲۵۰ مرد به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. از اين جهت بيشتر تلاش‌ها در طول ماه آگاهي‌رساني اكتبر، تشويق به انجام معاينات باليني پستان، ماموگرافي و سونوگرافي است. معاينات شخصي و خودآزمايي‌هاي مستمر به عنوان شيوه‌اي كم‌هزينه و مهم در تشخيص سريع‌تر سرطان پستان مي‌تواند شانس تشخيص و درمان اين بيماري را تا حد زيادي بالا ببرد. در بسياري از كشورها در طول اين ماه، ضمن استفاده گسترده از نماد «روبان صورتي» در المان‌هاي شهري با هدف يادآوري بيشتر به زنان براي توجه قائل شدن به چكاپ‌ها، كمپين‌هاي سلامت‌محوري توسط بخش‌هاي مختلف بهداشت و سلامت درباره سرطان پستان برنامه‌ريزي و اجرا مي‌شود. شكل‌گيري گفت‌وگوي عمومي درباره سرطان پستان منجر به بالارفتن دانش عمومي از اين بيماري و در عين حال عادي شدن تجربه بيماري مي‌شود تا بيمار مراحل سخت و دردناك درمان را راحت‌تر طي كند.
طرح سوالات از پزشكان متخصص و شناسايي گروه‌هاي با ريسك بالا و ارايه آخرين اطلاعات براي مخاطبان عام از جمله اين اقدامات است. از آنجا كه شناسايي اين بيماري در مراحل اوليه، درمان‌هاي سبك‌تر با مداخلات كمتر جراحي را در پي دارد، اطلاع‌رساني‌هاي درست و كمك به تشخيص و غربالگري بيماري و براي مبتلايان، حمايت در قالب طرح‌هاي بيمه‌اي و كمك‌هاي اجتماعي و روانشناسي مي‌تواند خيلي اثرگذار باشد.
در كشور ما به رغم برخي تلاش‌ها از جانب متوليان بهداشت و سلامت، اطلاع‌رساني‌ها در اين زمينه و به خصوص در طول مناسبت جهاني اكتبر چندان چشمگير نيست.
حتي شاهد هستيم كه در رسانه‌ها و تريبون‌ها براي اطلاق نام اين بيماري، از عنوان سرطان سينه استفاده مي‌شود. تغيير نام بيماري، اين ذهنيت را در بيمار ايجاد مي‌كند كه انگار نبايد درباره بيماري‌اش صحبت كند. كتمان نام صحيح بيماري‌اي چنين مهم ميان زنان، به نوعي نفي صورت مساله و پنهان كردن بيماري عضو زنانگي است، چرا كه سينه همان قفسه سينه و جايي هست كه قلب و ريه در آن قرار دارد و سرطاني كه نامش را سانسور مي‌كنيم سرطان پستان نام دارد.
روبان صورتي نماد همبستگي ميان همه مبتلايان به سرطان پستان و ماه اكتبر مناسبتي بين‌المللي براي پرداختن به بيماري‌اي هست كه همه ساله در كشور ما افراد زيادي را درگير مي‌كند. توجه بخش‌هاي متولي در نهادهاي اجرايي و حاكميتي و مطالبه‌گري سازمان‌ها و گروه‌هاي مردم‌نهاد، رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي مي‌تواند در افزايش حمايت‌ها و كمك‌هاي مورد نياز براي بيماران مبتلا و نيز فراگير شدن اقدامات براي پيشگيري از ابتلا موثر باشد.