هنر گراهام گرين در روايت

پايان رابطه رماني از گراهام گرين است كه با ترجمه احمد عليقليان در نشر نو منتشر شده. پايان رابطه را يك رمان‌نويس روايت مي‌كند، اما اين رماني درباره نوشتن رمان به سبك استرن نيست. بندريكس، راوي داستان، معمولا به مشكلات داستان‌گويي اشاره مي‌كند. گناهكار و قديس يكي مي‌شوند. گرين رمان واقع‌گرايانه را عرصه كشاكش ايمان و كفر و سعادت و لعنت ابدي مي‌گرداند. كتاب بندريكس درك ناقص او را آشكار مي‌سازد و او به هدفش نيز نمي‌رسد. دوست دارد روايتش روايت نفرت باشد نه روايت عشق. اما پايان رابطه بي‌گمان روايت عشق است. «هيچ داستاني آغاز يا پايان ندارد: ما به دلخواه لحظه‌اي از يك زندگي را انتخاب مي‌كنيم و از آنجا به گذشته يا آينده‌ نگاه مي‌كنيم.» مي‌گويم «انتخاب مي‌كنيم» و اين را با غرور نابجاي نويسنده‌اي حرفه‌اي مي‌گويم كه -اگر اصلا اشاره‌اي جدي به او شده باشد- به دليل مهارت‌هاي تكنيكي‌اش مورد ستايش قرار گرفته است. اما آيا به راستي در آن شب تاريك باراني ژانويه ۱۹۴۶ منظره هنري مايلز را در محوطه عمومي كه داشت كجكي از وسط نهر پهن آب باران رد مي‌شد به اراده خودم انتخاب كردم، يا اين تصاوير مرا انتخاب كردند؟ براساس قواعد حرفه‌ من كار درست و راحت اين است كه داستان را درست از همين‌جا آغاز كنم، اما اگر به خدايي ايمان داشته‌ بودم شايد باور مي‌كردم كه دستي دارد آرنجم را مي‌كشد و تكان تكان مي‌دهد كه «با او حرف بزن: هنوز تو را نديده است.» داستان پايان رابطه از زبان موريس براي ما روايت شده است و بيان قوي گرين با ترجمه خوب عليقليان داستان را دلنشين‌تر ساخته است. در ابتدا شايد خواننده گمان كند با يك داستان عشق ‌و خيانت روبه‌رو است كه در فضاي فيلم‌هاي سياه ‌و سفيد كلاسيك نيمه قرن بيستم روي مي‌دهد؛ به‌ويژه كه تعلقِ گرين به آن دوران و ساخته‌ شدن فيلم‌هايي در همان حال‌ و ‌هوا براساس آثارش اين ظن را قوي‌تر مي‌سازد، ولي داستان عشق و خيانت به داستان ايمان و نفرت تبديل مي‌شود. ماري پاكباز مومن مي‌شود و موريسِ شكاك پر از نفرت، اما مگر نفرت خودش شكلي از ايمان نيست؟ احساس نفرتي عجيب، مائوريس بندريكس، شخصيت اصلي كتاب پايان رابطه، را وادار مي‌سازد تا ماجراي رابطه پر فراز و نشيبش با سارا مايلز را روي كاغذ بياورد. اكنون و پس از گذشت يك سال از مرگ سارا، بندريكس سعي مي‌كند تا از طريق بررسي چگونگي تبديل  عشقي آتشين به احساسي عجيب ميان عشق و نفرت، از شر اين احساس عذاب‌آور رها شود.