تورم كالاي غيرخوراكي ركورد 18 ماهه را شكست

گروه اقتصادي

مركز آمار ايران گزارش داده با منفي شدن نرخ تورم در كالاهاي خوراكي، اين بار تورم در كالاي غيرخوراكي رو به رشد است. تورم كالاهاي خوراكي از ابتداي تابستان و تحت تأثير حذف ارز ۴۲۰۰ توماني به ۸۶ درصد هم رسيد؛ اتفاقي كه همان زمان نيز با واكنش مسوولان دولتي همراه بود. پس از اين جهش شديد تورم ماهانه كالاي خوراكي در تير ماه، رفته‌رفته اثر افزايش قيمت‌ها رو به كاهش گذاشت و حالا در آذرماه، تورم كالاي خوراكي به ۶۵.۳ درصد رسيده است. البته كه اين رقم همچنان تورم بسيار بالايي محسوب مي‌شود؛ اما اگر از وزير اقتصاد يا رييس كل بانك مركزي بپرسيد شايد بگويند بهتر از تورم 86 درصدي است. 

با اين حال، بايد توجه داشت كه تورم كالاهاي غيرخوراكي و خدمات پس از يك وقفه كوتاه، شروع به افزايش كرده و در آذر ماه امسال به عدد ۳۸.۹ درصد رسيده است. اين يعني بالاترين رقم پس از خرداد ۱۴۰۰. ركوردشكني 18 ماهه تورم غيرخوراكي در حالي رخ داده كه روند كلي تورم در اثر رشد فزاينده نقدينگي و بالا رفتن سهم «پول» از نقدينگي شكل گرفته است و حالا به علت انتظارات تورمي بالا (با رسيدن به سه ماهه پاياني سال) در سطوح جديدي ماندگار شده است. 
كالاهاي غيرخوراكي، عموما كالاهايي هستند كه در معرض شوك حذف ارز ترجيحي قرار نگرفته‌اند. اما 6 ماه پس از آنكه ارز 4200 حذف شد و محاسبات گمرك با ارز نيمايي صورت گرفت؛ حالا اين كالاي غيرخوراكي است كه با تورم‌هاي بالايي مواجه شده است. اتفاقي كه در سه ماه اخير، پشت‌سر هم رخ داده است. تورم ماهانه اقلام خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها در آبان امسال، 1.3 درصد به ثبت رسيده، در آن سو نيز تورم ماهانه كالاهاي غيرخوراكي و خدمات 2.7 درصد بوده است. در مهر ماه نيز تورم خوراكي‌ها كمتر از تورم غيرخوراكي به ثبت رسيده است.
اما برعكس، تورم كالاي خوراكي در آذر ماه، كاهش پيدا كرده است. كمترين تورم ماهانه مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماكيان» بوده كه شاخص قيمت آن رشد منفي ۲.۹ درصدي نسبت به آبان داشته است. ميوه و خشكبار هم تورم ماهانه منفي داشته است. اين دو رشد منفي باعث شده در مجموع بخش خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها با تورم ماهانه منفي ۰.۱ درصد روبرو شود. هر چند كه تورم نقطه‌اي اين گروه ۶۶ درصد است. 

رشد تورم سالانه
تورم كالاها رفتاري فصلي دارد . يعني ممكن است كه در يك فصل كالاي خوراكي يا غيرخوراكي با رشد تورم مواجه شوند و يا نشوند. بنابراين مقايسه هر ماه با ماه مشابه قبل كه تورم نقطه به نقطه ناميده مي‌شود، وضعيت تورم را بهتر نشان مي‌دهد. گزارش مركز آمار، نكته مرتبط با اين موضوع را در خود دارد. نرخ تورم سالانه (يا همان نقطه به نقطه) كه با شيب آرامي در ماه‌هاي گذشته نزولي بود، تحت تاثير تورم افزايشي كالاهاي غيرخوراكي و خدماتي در آذرماه ۰.۴ واحد درصد بيشتر شده است. 
 بنا بر اعلام مركز آمار ايران، تورم در پايان آذرماه امسال با افزايش ۴۸.۵ درصدي نسبت به آذر پارسال همراه بوده. اين در حالي است كه پس از ركورد ۵۴ درصدي در تيرماه، تورم سالانه به يك روند كاهشي وارد شد. نشانه‌هاي آن را هم مي‌شد در تورم سالانه آبان ماه ديد كه به 48.1 درصد رسيده بود. اما با همين 4دهم درصد رشد فقط در يك ماه، مي‌توان عنوان كرد كه تورم دوباره در پايان پاييز افزايشي شده است.
 
تورم در كالاهاي سرمايه‌اي
طبيعي بود كه پس از افزايش شديد قيمت خوراكي‌ها، اولويت اول دهك‌هاي درآمدي، سير كردن شكم باشد و خريد كالاي بادوام، در اولويت‌هاي بعدي قرار مي‌گرفت. در تابستان امسال نيز اين اتفاق افتاد. تقاضا براي كالاي بادوام كاهش پيدا كرد و تورم نقطه‌اي اين كالاها از ۴۳.۴ درصد در خرداد به ۲۸.۷ درصد در آبان ماه رسيد. در واقع طي تابستان امسال، كاهش تقاضا براي كالاي بادوام، تورم اين كالاها را كاهش داد و حتي اين كاهش تورم به فصل پاييز نيز تسري پيدا كرد. 
اما داستان در آذرماه كاملا متفاوت است. حباب قيمت‌ها در بخش خوراكي فروكش كرده و در آستانه سه ماهه آخر سال 1401، تورم در كالاي با دوام به روند رشد بازگشته است. تورم ماهانه كالاهاي بادوام در آذرماه ۶ درصد بوده است كه باعث شده شاخص قيمت‌شان نسبت به آذر سال قبل رشد ۳۱.۶ درصدي پيدا كند. 
دليل آن هم روشن است. با تخليه حباب قيمتي خوراكي‌ها، قيمت ارز نيز همزمان رشد كرده است. بخش تقاضا براي حفظ ارزش پول خود به سمت كالاي سرمايه‌اي رفته‌اند كه عمدتا كالاي بادوام محسوب مي‌شوند. كالاهايي مثل خودرو يا مسكن كه مي‌توانند يكي از ابزارهاي خانوارها براي حفظ ارزش پول باشند. اين كالاها با رشد قيمتي بالايي مواجه شده‌اند و حالا نمود اين رشد قيمتي را مي‌توان در تورم آذر ماه امسال ديد. 

تورم شديد در بخش بهداشت و درمان
شوك قيمتي دارو كه از آبان ماه آغاز شده، در آذر ماه نيز به‌شدت ادامه داشته و تاثير شديدي بر اين بخش كه گروه غيرخوراكي محسوب مي‌شود، گذاشته است. در گروه «بهداشت و درمان» ميزان تورم ماهانه آذر ماه 8.8 درصد بوده است. در آبان ماه اين عدد 4 درصد بود و حالا با چنين افزايشي، بالاترين تورم ماهانه در ميان دسته‌بندي‌هاي مركز آمار رقم خورده است. تورم اين بخش به صورت نقطه به نقطه نزديك به 52 درصد بوده و ميانگين تورم بخش بهداشت و درمان نزديك به 38 درصد شده است. 

ركوردشكني تورم اجاره 
از طرف ديگر شاخص قيمت اجاره نشان مي‌دهد اجاره‌بها به‌طور متوسط در كشور ۲.۸ درصد افزايش را نسبت به آبان تجربه كرده است. تورم نقطه‌اي اجاره هم به ۴۱.۶ درصد رسيده است. اين رقم طي يازده سال گذشته بي‌سابقه است. معمولا اجاره‌بهاي واحدهاي مسكوني يا تجاري، تابعي از قيمت كل يك واحد است. بنابراين در شرايطي كه قيمت مسكن با توجه به شوك‌هاي قيمت ارز بالا مي‌رود؛ اين اتفاق خود را در تورم اجاره‌بها به خوبي نشان مي‌دهد.