پيشنهاد استفاده از كپسول گاز براي ايراني‌ها
با ورود جبهه هواي سرد جديد به كشور و ماندگاري آن تا اواسط هفته آينده، حالا مدير مركز ديسپچينگ (مديريت و توزيع انرژي) شركت ملي گاز ايران در پيشنهادي عجيب، بازگشت به كپسول گاز در اين زمستان سخت را مطرح كرده است.
پيش‌تر سخنگوي كميسيون انرژي درباره احتمال تبديل‌شدن كمبود گاز به يك بحران و نارضايتي عمومي هشدار داد و به صراحت گفته بود كه «ممكن است در زمستان مردم مجبور شوند مانند دهه ۷۰ يا قبل از آن، وسايل گرمايشي نفتي، كپسولي و زغالي خريداري كنند.» ايران با دارا بودن ۱۷ درصد از ذخاير گازي جهان سومين توليدكننده گاز و چهارمين مصرف‌كننده آن در جهان است. براساس آمار 75 درصد گاز كشور در بخش خانگي و 14 درصد آن نيروگاهي و 5 درصد پتروشيمي‌ها و 6 درصد آن در بخش‌هاي ديگر صنايع مصرف مي‌شود.
آمار‌هايي داده شده كه امسال ۲۰۰ ميليون متر مكعب بين توليد و مصرف فاصله يا همان «ناترازي» وجود دارد، اما برآورد مي‌شود تداوم روند فعلي مصرف و توليد گاز به اين معني است كه ميزان ناترازي بين اين دو در سال ۱۴۰۴ به بيش از ۲۵۰ ميليون متر مكعب و در سال ۱۴۱۰ به ۳۵۰ ميليون متر مكعب مي‌رسد. طبق برآوردها، صنعت انرژي ايران اگر قرار است در دهه آينده «سر پا» بماند؛ بايد ۲۵۰ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در آن انجام شود. ۸۰ ميليارد دلار از اين رقم، بايد در صنعت گاز ايران صورت بگيرد. تركيب اين ۸۰ ميليارد دلار سرمايه مورد‌نياز هم اين است: ۲۳، ۶ ميليارد دلار بايد در بخش فشار افزايي و تثبيت توليد ميادين گازي در حال توليد سرمايه‌گذاري شود. ۳۶، ۴ ميليارد دلار در بخش توسعه ميادين جديد بايد برود. هشت ميليارد دلار براي توسعه و بهسازي پالايشگاه‌هاي گازي نياز است. ۱، ۲ ميليارد دلار براي جمع‌آوري گاز‌هاي مشعل بايد هزينه شود. سه ميليارد دلار توسعه ذخيره‌سازي گاز در ميادين نياز دارد. ۶ ميليارد دلار خطوط لوله و ايستگاه‌ها و ۲ ميليارد دلار براي بهينه‌سازي انرژي در ساختمان‌ها نياز است. اين در حالي است كه بخش انرژي ايران نزديك به يك دهه است كه با شديدترين تحريم‌ها روبه‌رو است. شركت‌هاي بزرگ و صاحبان تكنولوژي از ايران رفته‌اند. خبري از سرمايه‌گذار خارجي نيست و FATF به عنوان يك ابزار كليدي براي نقل و انتقال پول ميان ايران و شركت‌هاي انرژي همچنان بلاتكليف است.
در روزهاي گذشته شدت برودت هوا و كاهش دما در بيشتر نقاط كشور بالا رفته است. به‌طوري كه دماي شهر مشهد در استان خراسان رضوي به منفي چهار درجه سانتيگراد رسيده و در غرب كشور نيز سراب با منفي 23 درجه ركورد زده است. همين موضوع به دستمايه طنز كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي منجر شده و عده‌اي با كليدواژه «زمستان سخت» از آغاز زمستان سخت اروپا در شهرهاي ايران سخن مي‌گويند.
در اواسط تابستان امسال، جواد اوجي، وزير نفت، در برنامه «جهان‌آرا» از زمستان سخت براي اروپايي‌ها سخن گفت و اين موضوع را به عنوان يك «امتياز براي ايران در جريان مذاكرات احياي برجام» مطرح كرد. جواد اوجي سپس در مجلس درباره ناترازي گاز به نمايندگان توضيح داد و در جلسه‌اي از نياز به 80 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري براي برطرف كردن چالش ناترازي گاز گفت. موضوعي كه با انتقاد شديد از سوي قاليباف مواجه شد. رييس مجلس به وزير نفت گفت: «سالانه 60 تا 80 ميليارد دلار انرژي در كشور هدر مي‌رود. آيا نمي‌خواهيم به جاي اينكه دست گدايي دراز كنيم، آنها را اصلاح كنيم.»
نخستين نشانه‌هاي زمستان سخت ايران با قطع گاز پتروشيمي‌ها به‌دليل ناترازي گاز، مشاهده شد. هر روز اخباري از قطع گاز پتروشيمي‌ها و تعطيلي آنها منتشر مي‌شود. اين قطعي گاز خود منجر به كاهش برخي اقلام و كالاهاي اوليه مي‌شود كه در نهايت به بهاي افزايش قيمت بسياري از كالاها در ايران تمام شده است. پس از قطع گاز پتروشيمي‌ها و حتي برخي صنايع فولادي و سيماني، نوبت به قطع گاز نيروگاه‌ها هم رسيد. اما از آنجايي كه امكان تعطيلي نيروگاه‌ها وجود ندارد و برق تحت هر شرايطي بايد توليد شود، سوخت مازوت جايگزين گاز در نيروگاه‌ها شد. فريدون عباسي، نماينده مجلس در اين باره گفته بود: «اگر زماني كه گاز كم داريم، مازوت مصرف نكنيم 25 درصد كشور در خاموشي فرو مي‌رود.»
مسوولان سازمان حفاظت از محيط زيست به تازگي تاييد كرده‌اند كه در 14 نيروگاه كشور، سوخت جايگزين مازوت براي توليد برق استفاده شده است. اين در حالي است كه مازوت‌سوزي نيروگاه‌ها نيز به بهاي آلودگي و تعطيلي شهر تمام شد. با آغاز زمستان و برودت دما، قطع گاز به ادارات و پس از آن مدارس كشور رسيد. انتشار خبر تعطيلي ادارات استان گيلان به‌دليل كمبود گاز در نخستين روز زمستان، حاكي از آغاز زمستان سخت ايران بود. در روزهاي اخير مدارس و ادارات بسياري از شهرها براي جلوگيري از قطع گاز سراسري بارها تعطيل شده‌اند.
حالا محمدرضا جولايي، مدير مركز ديسپچينگ شركت ملي گاز، از احتمال قطع سراسري گاز خبر داده و مي‌گويد: «شرايط انتقال گاز اكنون فراهم است ولي با توجه به نياز براي جايگزيني مخازن گازي، احتمال قطع گاز در برخي نقاط وجود دارد و بايد كپسول‌هاي گاز براي مصرف‌كنندگان جايگزين شود.»
جولايي مي‌افزايد: «دوره سرما كه از امروز در بيشتر نقاط كشور آغاز شده نسبت به دوره‌هاي گذشته بسيار طولاني‌تر است و تاكنون تجربه ماندگاري سرماي طولاني‌مدت را نداشته‌ايم و برنامه‌هايي براي جايگزيني گاز يا سوخت‌هاي ديگر براي مصرف مردم در دست آماده‌سازي است زيرا احتمال افت گاز در روزهاي آينده وجود دارد.» به گفته وي «قطع گاز و ورود دوباره آن به خطوط انتقال همچون انتقال برق در لحظه نيست و بعد از قطع گاز لازم است تا فشار مورد نياز براي انتقال گاز و پايداري آن فراهم شود كه اين امر زمانبر است و به همين دليل نبايد شبكه انتقال گاز قطع شود.»