پشت پرده سفر گروسي به تهران
علي بيگدلي
آيا سفر گروسي با آينده برجام ارتباطي دارد؟
همزمان با سفر گروسي به تهران رسانه‌هاي دولتي روايت‌هاي عجيبي در خصوص اين سفر ارايه كردند و از اعلام رضايت قطعي گروسي در خصوص اين سفر خبر دادند. اين نوع اظهارنظرها چندان ريشه در واقعيت ندارد، چراكه آقاي گروسي اعلام كرده، واقعيت‌ها را در آينده و در نشست خبري وين مطرح مي‌كند. اين امر نشان مي‌دهد براي آگاهي از وضعيت اين سفر بايد منتظر روزهاي آينده بمانيم تا پس از نشست خبري گروسي ابهامات روشن شود. مشخص است كه هنوز به همه ابهامات آژانس پاسخ داده نشده، البته ممكن است زمينه دستيابي به يك نقطه مشترك فراهم شده باشد. اما مهم‌ترين پرسشي كه افكار عمومي ايران منتظر پاسخ آن هستند، ارتباط اين سفر با آينده برجام است. در مصاحبه‌هاي قبلي‌ام هم گفته‌ام تا زماني كه مساله آژانس و ابهامات آژانس حل نشود، نمي‌توان نسبت به چشم‌انداز احياي برجام اميدي داشت. آژانس و برجام پيوستگي سازماني با هم دارند و غرب بدون چراغ سبز آژانس مذاكرات هسته‌اي را آغاز نمي‌كند. اگر قرار باشد، ايران به سمت مذاكرات برجامي برود، امريكايي‌ها پلن B را مطرح كرده‌اند و قصد دارند آن را عملياتي كنند. پلاني كه در قطعنامه 2231 در 2015 مطرح شد و ايران هم آنها را پذيرفته است. از جمله مهم‌ترين گزاره‌هاي اين پلان، كاهش غني‌سازي به سطح 3.76درصد است كه در حال حاضر اين رقم به 60درصد رسيده است. از سوي ديگر حجم غني‌سازي اورانيوم ايران به حدود 90 كيلو رسيده است كه با توافقات برجامي همخوان نيست. ضمن اينكه ايران از سانتريفيوژ‌هاي بسيار پيشرفته استفاده مي‌كند كه مورد اعتراض آژانس واقع شده است. در مذاكرات برجام قرار بود ايران از سطوح ابتدايي‌تر سانتريفيوژ استفاده كند. اما امروز به دليل عدم اجراي تعهدات طرف مقابل ايران هم تعهدات خود را كنار گذاشته است.
واقع آن است كه حجم اختلافات ايران و آژانس بالاست و به راحتي نمي‌توان در جريان يك سفر همه اختلافات را كنار گذاشت. علت سفر گروسي به تهران هم برنامه روتين آژانس است. شوراي حكام هر فصل يك‌بار تشكيل مي‌شود و گروسي بايد آخرين گزارش خود را به شورا بدهد. به نظر مي‌رسد ديدارهايي كه بين گروسي با مقامات ارشد ايران صورت گرفته به دليل اعلام نظرات نهايي آژانس باشد. در كل به نظر مي‌رسد دو طرف تلاش مي‌كنند اختلافات فيمابين را كاهش دهند، هر چند هنوز زود است كه بخواهيم بگوييم اين سفر زمينه احياي برجام يا آغاز مذاكرات برجامي را فراهم مي‌سازد.