نفت در بورس

گروه اقتصادي

روز گذشته از «طرح معاملات گواهي سپرده نفت خام» و «گواهي سپرده ميعانات گازي » رونمايي شد. اين طرح در دولت روحاني يك بار مطرح و از آن حتي با عناويني چون «گشايش اقتصادي» ياد مي‌شد. اما به دلايل مختلف از جمله نقدهاي ريز و درشت كارشناسي و حتي نگاه مخالف برخي نمايندگان مجلس از دستور كار دولت دوازدهم خارج شد. حالا و 17 ماه بعد از استقرار دولت سيزدهم، اين طرح با تغيير نام توسط وزراي نفت و اقتصاد رييسي رونمايي شده است.

گواهي سپرده نفت خام چيست؟ 
اين گواهي يك ابزار استاندارد براي معاملات اين حامل انرژي است كه نوعي اوراق بهادار و نشان‌دهنده مالكيت دارنده آن بر مقدار معيني از نفت خام موجود در مخازن متعلق به شركت ملي نفت ايران است.
برمبناي اطلاعات منتشر شده، پشتوانه اين گواهي، قبض انبار استانداردي است كه توسط انبارهاي مورد تاييد بورس صادر مي‌شود. اين گواهي يك طبقه جديد دارايي براي مشاركت اشخاص حقيقي و حقوقي در معاملات حامل‌هاي انرژي در بستر شفاف بورس است. طبق داده‌هاي موجود، براي تشويق متقاضيان نفت خام و ميعانات گازي به ورود به معاملات گواهي سپرده، تخفيفاتي از سوي شركت ملي نفت ايران در زمان تحويل فيزيكي و معافيت از پرداخت هزينه انبارداري تا ۱۸ ماه و اولويت در تحويل نسبت ‌به خريداران خارج از بورس در نظر گرفته شده است. پس از خريد، همه دارندگان اين گواهي‌ها كه طبق شرايط اعلامي شركت ملي نفت در اطلاعيه گشايش انبار استاندارد تحويل را دارند، مي‌توانند درخواست تحويل نفت‌خام و ميعانات گازي را ارايه كنند و محموله خود را تحويل بگيرند.
اشخاص حقوقي به شكل مستقيم مي‌توانند براي خريد اقدام كنند و اشخاص حقيقي نيز تنها از طريق شركت‌هاي سبدگردان مي‌توانند خريد داشته باشند.

بازار مصون از تورم نداريم
سيد احسان خاندوزي، وزير اقتصاد، در مراسم آيين افتتاح معاملات شمش طلا در بازارهاي مالي و مشتقه بورس كالاي ايران، گفت: مدت‌ها منتظر اين روز بوديم تا تنوع بخشي در حوزه ابزارهاي سرمايه‌گذاري رخ دهد.
او افزود: اين رويداد نويدبخش اين است كه شرايط هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته را تجربه نكنيم البته امروز براي نخستين‌بار دو ابزار جذاب سرمايه‌گذاري، گواهي سپرده نفت و ميعانات گازي ‏و گواهي سپرده شمش طلا براي مردم رونمايي شد.
وزير اقتصاد گفت: در اقتصاد ايران بازارهاي عميق و رسمي براي دارايي‌هايي كه مصون از تورم باشد، نداريم و در زماني كه دشمن تلاش مي‌كند انتظارات تورمي را در جامعه ايجاد كند، فعالان اقتصادي متوسل به ابزارهايي مي‌شوند كه ابزارهاي حياتي بخش واقعي اقتصاد است. او ادامه داد: بنابراين نوسان‌ها در متغيرهاي اساسي سرريز مي‌كند، در حالي كه مسوولان پيش از اين سال‌ها بايد به اين فكر مي‌بودند كه دارايي‌هاي مصون از تورم در كشور را زياد كنند. خاندوزي بيان كرد: چند بازيگر يك بازار مي‌توانند در اين درياچه كم‌عمق نوسان ايجاد كنند به اين صورت كه ۱۰ تا ۱۰۰ نفر مي‌توانند با ورود در اين حوزه‌ها، موجي ايجاد مي‌شود كه گويا سطح آب درياچه تغيير كرده است.
او تاكيد كرد: اگر بازارهاي عميقي داشتيم اين ورود و خروج عده معدود سفته‌باز در بازارها موج ايجاد نمي‌شد و اقتصاد كشور را دچار تلاطم نمي‌كرد و مردم  بيش از اين آشفته نمي‌شدند و نارضايتي‌هاي عمومي و اجتماعي ايجاد نمي‌كرد. وزير اقتصاد افزود: در حوزه طلا اگر افرادي كه پيش از اين مسووليت داشتند، اقدام مي‌كردند، مي‌توانستيم ۳۵ تن طلاي موجود در كشور را به عنوان دارايي‌هاي مصون از تورم تعريف و ۱۰۰ هزار ميليارد تومان از نقدينگي را به اين سمت هدايت كنيم. او ادامه داد: در بخش نفت نيز نزديك به ۲۰ سال است كه گفته مي‌شود چرا فروش ريالي نفت نداشته باشيم و خوشبختانه امروز اين امكان فراهم شد؛ اين در حالي بود كه فروش خارجي ما نيز ركوردهاي يكي- دو سال گذشته را پشت‌سر گذاشته است. چنانچه همه اينها اگر پيش از اين اجرا مي‌شد ديگر شاهد چنين مصيبت‌هايي در اقتصاد نبوديم. خاندوزي گفت: اگر بتوانيم وثيقه شدن طلاها را رسميت ببخشيم، نه‌تنها براي مردم و خريداران خرد خيلي خوب است بلكه از بازار سرمايه درخواست داريم ظرف چند هفته اين مجموعه را به سامانه توثيق ستاره متصل كند تا مردم بتوانند از خريد خود به عنوان وثيقه رسمي استفاده كنند. او ادامه داد: حتي شركت‌ها و بانك‌ها مي‌توانند در عمليات بازار باز بانك مركزي اين وثايق را كه معتبر و نقد است، استفاده كنند و عمليات بانك مركزي در حوزه عمليات بازار باز ساده‌تر خواهد شد. خاندوزي گفت: اين مسير، مسيري است در جذب نقدينگي به سمت فعاليت‌هاي اقتصادي و عمق‌بخشي به بازارها و شفافيت اقتصادي و حذف رانت‌هايي كه وجود داشت. او با طرح اين سوال كه چرا بايد حباب سكه از طريق منابع بانك مركزي برطرف شود، گفت: بسياري از نظامات مترقي دنيا اين كارها را انجام نمي‌دهند و با كمك ابزارها حباب‌ها را از بين مي‌برند.

فروش نفت به صفر رسيده بود
جواد اوجي، وزير نفت نيز در آيين رونمايي از گواهي سپرده نفت گفت: ما در بدو آغاز به كار دولت درگير مشكلات و چالش‌هاي متعددي بوديم. دغدغه مشترك همه وزارتخانه‌ها، نمايندگان مجلس و بدنه دولت دست و پنجه نرم كردن با فروش نفت بود كه گاهی به نزديك صفر هم رسيده بود. او افزود: با اقداماتي همچون اصلاح قراردادها، ديپلماسي انرژي و ساير اقدامات امروز به بالاترين ميزان فروش نفت رسيده‌ايم؛ امروز بيش از آنچه در سال ۹۷ نفت و فرآورده، فروخته مي‌شد، به فروش رسيده است. وزير نفت گفت: در ۱۱ ماهه سال جاري ۱۴ ميليارد دلار در سامانه نيما و بازار متشكل ارز تزريق شد. در بحث فروش نفت امسال 190 ميليون بشكه بيشتر از سال 99 و ۸۳ ميليون بشكه بيشتر از سال گذشته نفت فروختيم و همه پول آن را نيز وصول كرديم. اوجي ادامه داد: در حوزه گاز نيز 15 درصد بيشتر نسبت به سال گذشته و در صادرات ال‌پي‌جي نسبت به سال قبل ۲۱ درصد رشد داشتيم. همچنين با افتتاح فاز ۱۴ پالايشگاه پارس جنوبي نيز يك ميليون تن ميعانات گازي و LPG و يك ميليون تن اتان نيز به اين ظرفيت افزوده مي‌شود.