بازگشت به اتحاديه عرب؛ امتياز سياسي به سوريه
دمشق با بازگشت به اتحاديه عرب موضع قوي در برابر امریکا و رژيم اسراييل خواهد داشت
صباح زنگنه
اتحاديه عرب در گذر زمان عملا تبديل به موسسه و نهادي سمبليك شده، فاقد كارايي و كارآمدي است و كشورهاي عربي از آن براي گردهمايي و جمع شدن در كنار يكديگر استفاده مي‌كنند. اين محفل قدرت اجرايي خاصي ندارد، نه مصوبات آن براي كشورها لازم‌الاجراست و نه تخطي از آن مصوبات مجازاتي
در پي دارد. كاركرد اين نهاد به جايي براي گرفتن عكس يادگاري رهبران عرب كاهش يافته است. نگاهي به عملكرد اتحاديه عرب در سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد مدت‌هاست اين اتحاديه ديگر ظرفيت و توان قابل توجهي براي حل و فصل مشكلات جهان عرب ندارد. در موضوع سوريه، تعدادي از كشورهاي اتحاديه عرب نگاه مثبتي به بازگشت دمشق به اتحاديه داشتند. آنها روابط خود را با دولت سوريه احيا كرده‌اند و ضمن بازگشايي سفارتخانه آماده توسعه روابط هستند. تعدادي از كشورها اما پس از مذاكراتي كه صورت گرفت راضي به اين مساله شدند. اين نشان مي‌دهد مذاكرات نتيجه داده و سوريه در دور آينده نشست اتحاديه عرب شركت خواهد كرد.
حضور سوريه در اتحاديه عرب امتيازي تشريفاتي به دمشق است و در سطح سياسي عنوان خواهد شد كه سوريه ديگر يك كشور منزوي نيست. اين امتياز سياسي موضع سوريه را در برابر ايالات‌متحده و در برابر رژيم اسراييل تقويت مي‌كند و از توان آنها بر اعمال فشارهاي سياسي مي‌كاهد. روندي كه در منطقه طي شد و اين مساله كه كشورهاي عربي آماده دوباره پذيرفتن سوريه در جهان عرب شده‌اند معلول تحولاتي بزرگ‌تر در منطقه است. باد تغيير در منطقه وزيدن گرفته و ديگر با معادلات قديمي نمي‌توان تحولات منطقه را درك كرد. بن‌بست‌‌هايي كه براي ساليان طولاني امكان گشايش در آنها قابل تصور نبود باز شده، اختلاف‌هاي قديمي به سمت حل و فصل رفته و بحران‌هاي تاريخي در حال حل شدن هستند. براي نمونه، چندي قبل در فاصله كوتاهي پس از آنكه وزراي خارجه ايران و عربستان سعودي با يكديگر ديدار كرده و بيانيه مشتركي را درباره ازسرگيري روابط ديپلماتيك ميان دو كشور امضا كردند، گزارش‌هايي درخصوص اينكه عربستان سعودي با انصارالله يمن هم براي پايان دادن به جنگ يمن به توافق رسيده است، منتشر شد. تعطيلي سفارتخانه‌ها و قطع روابط سياسي ميان تهران و رياض، آثار ناگواري بر دو كشور گذاشت و منطقه و بازار انرژي را هم تحت تاثير خود قرار داد و اكنون كه دو كشور تلاش دارند تا مشكلات موجود ميان خود را برطرف كنند و روابط حسنه را ازسر گيرند، جهان و منطقه مي‌تواند درخصوص امنيت و ثبات غرب آسيا و همچنين بازار انرژي اطمينان خاطر بيشتري را كسب كند. همين توافق نيز زمينه را براي آغاز تلاش‌هايي جدي در راستاي پايان دادن به جنگ در يمن فراهم كرد.
مساله اين است كه متغيرهاي بزرگ‌تري در سطح جهان اين وضعيت را به وجود آورده‌اند. در اين شرايط كشورهاي عرب اگر بخواهند به طور متفرق و جداگانه در برابر اين اتفاقات و چالش‌هاي بزرگ‌تر بايستند خطرات جدي و قابل توجهي آنها را تهديد خواهد كرد. آنها ناگزيرند اختلاف‌هاي في‌مابين را حل و فصل كنند و مساله سوريه نيز كه براي سال‌ها يك چالش جدي در جهان عرب به حساب مي‌آمد از اين قاعده مستثني نيست.