اروپا ميزبان جديد مذاكرات صلح ميان آذربايجان و ارمنستان
ساز مخالف باكو با صلح
اعتماد| تازه‌ترين دور مذاكرات باكو و ايروان با ميانجي‌گري رييس شوراي اروپا در بروكسل برگزار شد. به گزارش خبرگزاري رويترز، شارل ميشل، رييس شوراي اروپا در بروكسل ميزبان الهام علي‌اف، رييس‌جمهوري آذربايجان و نيكول پاشينيان، نخست‌وزير ارمنستان بود؛ ديداري كه با هدف پايان دادن به تنش‌هاي خشونت‌آميز باكو و ايروان برگزار شد.
اين مذاكرات با هدف پايان دادن به بيش از سه دهه مناقشه بر سر منطقه «قره‌باغ كوهستاني» برگزار شد كه بخش اعظم جمعيت آن ارمني هستند، اما بخشي از خاك جمهوري آذربايجان محسوب مي‌شود.
شارل ميشل درباره اين نشست گفت: تاثيرگذار بود. باكو و ايروان توافق كردند كه با جديت بيشتري به تحديد حدود مرزها بپردازند. اتحاديه اروپا آماده است تا در تامين بودجه ساخت راه‌آهن در قفقاز جنوبي كمك كند.
او همچنين با بيان اينكه «يكي از جامع‌ترين و سرسخت‌ترين مراحل مذاكره بين ارمنستان و آذربايجان را پشت سر مي‌گذاريم» اعلام آمادگي كرد كه به عادي‌سازي وضعيت قفقاز جنوبي كمك كند.
اين تازه‌ترين دور مذاكرات باكو و ايروان پس از آن برگزار شد كه جمهوري آذربايجان كريدور لاچين را مسدود كرد؛ كريدوري كه تنها راه ارتباطي ارمنستان و قره‌باغ است.
در همين حال، روسيه نيز پيشنهاد برگزاري نشستي در مسكو را مطرح كرده و گفته كه پيمان صلح نهايي ميان اين دو كشور مي‌تواند در مسكو امضا شود. اين درحالي است كه ساعاتي پس از برگزاري نشست سه‌جانبه در بروكسل كه در آن اتحاديه اروپا طرفين را به خودداري از «خشونت و جدل لفظي» دعوت كرد، باكو مدعي شد كه روسيه و ارمنستان توافق آتش‌بس در قره‌باغ را نقض مي‌كنند.
قره‌باغ منطقه‌اي كوهستاني و كوچك است كه از فروپاشي شوروي تا امروز دو جنگ را پشت سر گذاشته است. اين منطقه بخشي از خاك آذربايجان محسوب مي‌شود، اما حدود ۱۲۰ هزار شهروند ارمني‌تبار دارد.
در پي نبردي طاقت‌فرسا و برقراري آتش‌بس به ميانجي‌گري روسيه، آذربايجان در ۲۰۲۰ كنترل مناطقي از قره‌باغ را كه تحت سلطه ارمني‌ها بود، به دست گرفت.
وزارت خارجه جمهوري آذربايجان در بيانيه‌اي اعلام كرد: ارمنستان بسياري از مفاد توافق آتش‌بس را نقض كرده و روسيه هم برخلاف وظيفه‌اش تحت اين قرارداد، در راستاي اجراي كامل آن عمل نمي‌كند.
اين وزارتخانه گفته است: واضح است كه تلاش براي استفاده سياسي از ايجاد ايست بازرسي در دالان لاچين كه حق حاكميتي جمهوري آذربايجان است و همچنين بيانيه‌ها درباره بحران انساني در اين منطقه بي‌اساس هستند.
اين وزارتخانه همچنين مدعي شد كه نيروهاي صلح‌بان روسيه از نيروهاي مسلح ارمنستان حمايت به عمل مي‌آورند. در ادامه اين بيانيه آمده است كه ارتباط آزاد ميان مناطق غربي جمهوري آذربايجان و نخجوان به بهانه‌هاي مختلف دچار اختلال مي‌شود.
روسيه در روز شنبه اعلام آمادگي كرد تا نشستي سه‌جانبه در سطح وزراي خارجه برگزار كند. وزارت خارجه روسيه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اين نشست مي‌تواند به نشست ديگري در مسكو براي امضاي توافق صلح ختم شود.
باكو در واكنش اظهار داشت كه اين بيانيه وزارت خارجه روسيه موجب «نااميدي و سوءتفاهم» شده و اظهارات مسكو را مبني بر حمايت از تماميت ارضي جمهوري آذربايجان نقض مي‌كند.
شارل ميشل همچنين گفت كه آذربايجان را به گفت‌وگوي مستقيم با ارامنه قره‌باغ به منظور ايجاد اعتماد بين طرفين دعوت كرده است.
رييس شوراي اروپا در ادامه گفت: پيشرفت واقعي به قدم‌هاي بعدي بستگي دارد كه بايد در آينده نزديك برداشته شوند. اولويت ما اين است كه خشونت و جدل‌هاي لفظي متوقف شود تا فضاي براي صلح و مذاكرات عادي‌سازي فراهم شود.
او خواهان جلسه ديگري بين الهام علي‌اف و پاشينيان در بروكسل پس از پايان تابستان شد. همچنين، جلسه‌اي پنج‌جانبه (با حضور رهبران فرانسه و آلمان) در حاشيه سومين «نشست جامعه سياسي اروپا» قرار است در ماه اكتبر در قصر الحمرا در گراناداي اسپانيا برگزار شود. اين نهاد سال گذشته در پي حمله روسيه به اوكراين بنيانگذاري شد و اولين جلسه‌اش در اكتبر ۲۰۲۲ در پراگ برگزار شد. چهل‌وچهار كشور اروپايي، از جمله باكو و ايروان، در كنار اتحاديه اروپا در اين نهاد حضور دارند. روسيه، بلاروس و قزاقستان تنها كشورهايي‌اند كه مي‌توان گفت اروپايي محسوب مي‌شوند اما در اين سازمان حضور ندارند.