آخرين تحولات كودتا در نيجر بررسي شد
تكرار تاريخ در سرزمين كودتا
گروهي از فرماندهان نظامي كشور نيجر كه خود را «شوراي ملي حفاظت از ميهن» مي‌نامند، روز پنجشنبه در پخش زنده شبكه تلويزيون ملي (ORTN) اعلام كردند با كودتا قدرت را در دست گرفته‌اند. اين گروه اعلام كرد كه در واكنش به تداوم تنش مستمر اوضاع امنيتي در نيجر و همچنين وضعيت بد اقتصادي و اجتماعي دست به كودتا زده است. به نوشته الميادين، كودتاي نظامي در نيجر واقع در غرب آفريقا، بدون شنيده شدن صداي حتي يك تير در نيامي به وقوع پيوست و پارلمان اين كشور تا اين لحظه، آغاز دوره انتقالي در كشور را اعلام نكرده است. نيجر، كشوري محصور با خشكي در غرب آفريقا، يكي از بي‌ثبات‌ترين كشورهاي جهان است و از زمان استقلال از فرانسه در سال ۱۹۶۰، علاوه بر چندين تلاش براي كودتا، شاهد چهار كودتا بوده كه آخرين آن به فوريه ۲۰۱۰ عليه رييس‌جمهور مامادو تانگا بازمي‌گردد. وضعيت كنوني اين كشور آفريقايي نگراني‌هايي را در مورد آينده آن و منطقه ايجاد مي‌كند زيرا در شرايطي كه نيجر با چالش‌هاي امنيتي فزاينده‌اي به دليل تهديد گروه‌هاي مسلح رو به رشد در منطقه ساحل مواجه است، ثبات سياسي براي رسيدگي به اين چالش‌ها و جلوگيري از تشديد خشونت براي اين كشور غيرساحلي در غرب آفريقا بسيار اهميت دارد. در همين راستا نيز جامعه اقتصادي كشورهاي غرب آفريقا (اِكواس امروز اعلام كرد كه رييس‌جمهور بنين، براي ميانجيگري به نيامي اعزام شده است).
بازداشت رييس‌جمهور در نيجر
به نوشته خبرگزاري آناتولي، سرهنگ «آمادو عبدالرحمن» به همراه 9 افسر ديگر طي سخنراني در تلويزيون ملي ضمن هشدار درباره هرگونه مداخله خارجي، اعلام كرد كه محمد بازوم رييس‌جمهور اين كشور بركنار و پارلمان دولت منحل شده و قانون اساسي به دليل بدتر شدن وضعيت امنيتي و بحران اجتماعي و اقتصادي كشور تعليق مي‌شود. ارتش نيجر نيز ضمن اعلام منع تردد سراسري از بسته شدن تمام مرزها خبر داد. اين در حالي است كه عناصر وابسته به گارد رياست‌جمهوري نيجر از صبح چهارشنبه كودتا كرده و محمد بازوم رييس‌جمهور اين كشور را در داخل كاخ رياست‌جمهوري محاصره و سپس بازداشت كردند.
آغاز درگيري و شورش در خيابان‌ها
مردم نيجر نيز در اعتراض به تلاش براي كودتا از سوي گارد رياست‌جمهوري اين كشور به خيابان‌ها آمدند. تصاوير منتشرشده در شبكه‌هاي اجتماعي حاكي از درگيري، تيراندازي و شورش در خيابان‌هاي نيجر است. به گزارش فارس و بر اساس اعلام رسانه ملي نيجر، مردم در مقابل مجلس ملي در نيامي، پايتخت نيجر تجمع كردند تا بازداشت محمد بازوم، رييس‌جمهور اين كشور توسط عناصر هنگ گارد رياست‌جمهوري و تلاش براي كودتا را محكوم كنند. از سوي ديگر، رييس‌جمهور نيجر كه در كاخ رياست‌جمهوري در نيامي تحت بازداشت قرار داد، طي پستي در توييتر از مردم خواست تا از «دموكراسي و آزادي» حفاظت كنند. وي نوشت: «دستاوردهايي كه سخت به دست آمده، حفظ خواهند شد، مردم نيجر كه دموكراسي و آزادي را دوست دارند براي حفاظت از اين دستاوردها به ميدان خواهند آمد». همچنين حسومي مسعود و وزير امور خارجه نيجر هم در واكنش به كودتاي صورت‌گرفته اعلام كرد كه دولت منتخب اين كشور تنها دولت مشروع و قانوني است. واكنش جامعه جهاني «آنتونيو گوترش دبير كل سازمان ملل متحد، اقدام به كودتا در نيجر را به‌شدت محكوم كرد و خواهان حفظ نظم قانون اساسي شد.» استفان دوجاريك سخنگوي سازمان ملل متحد طي بيانيه‌اي اعلام كرد: «دبير كل وضعيت در نيجر را از نزديك پيگيري و هرگونه تلاش براي به دست گرفتن قدرت با زور و تضعيف حكومت دموكراتيك، صلح و ثبات در نيجر را به‌شدت محكوم مي‌كند. وي با بيان اينكه گوترش از همه طرف‌ها مي‌خواهد تا با خويشتنداري عمل و از نظم قانون اساسي محافظت كنند، تاكيد كرد كه سازمان ملل در كنار دولت و مردم نيجر است. بانك جهاني نيز تلاش براي «بي‌ثبات كردن وضعيت در نيجر» را محكوم كرد. علاوه بر اين جوزپ بورل مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز ضمن ابراز «نگراني شديد» درباره حوادث نيامي، تاكيد كرد كه اتحاديه اروپا نيز به جامعه اقتصادي كشورهاي غرب آفريقا در محكوميت آنچه در نيجر اتفاق مي‌افتد، مي‌پيوندد. اتحاديه آفريقا نيز خواستار توقف فوري اقدامات جاري در نيجر شد و «موسي فقي محمد» رييس كميسارياي اتحاديه آفريقا، ضمن محكوم كردن چنين رفتارهايي در اين كشور آفريقايي، از مردم نيجر و همه كشورهاي آفريقايي، به ويژه جامعه اقتصادي كشورهاي غرب آفريقا خواست كه به صورت يكپارچه تلاش براي كودتا در نيجر را محكم كنند. گروه اقتصادي كشورهاي غرب آفريقا (اكواس) خواستار آزادي فوري و بدون قيد و شرط رييس‌جمهور بازوم شد و اعلام كرد كه تمام شركت‌كنندگان در اين كودتا مسوول، جان وي هستند. آنتوني بلينكن وزير امور خارجه ايالات متحده امريكا نيز، خواستار آزادي فوري رييس‌جمهور نيجر شد و گفت: «اينكه آيا اين از نظر فني يك كودتا است يا نه، من نمي‌توانم بگويم، اين برعهده حقوقدان‌ها است كه اين را بگويند اما آنچه به وضوح نشان مي‌دهد تلاش براي به دست گرفتن قدرت با زور و برهم زدن قانون اساسي است». وزارت امور خارجه امريكا پيش از اين اعلام كرده بود كه بلينكن با بازوم تماس گرفته و در خصوص حمايت واشنگتن از او و همچنين دموكراسي در نيجر اطمينان داده است. كاترين كولونا وزير خارجه فرانسه نيز كه زماني نيجر مستعمره كشورش بود، طي بيانيه‌اي اعلام كرد كه پاريس به درخواست‌هاي اتحاديه آفريقا و جامعه اقتصادي كشورهاي غرب آفريقا پيوسته است تا يكپارچگي نهادهاي دموكراتيك در نيجر حفظ شود. وزارت خارجه روسيه نيز طي بيانيه‌اي از طرف‌هاي درگير در نيجر خواست كه بدون توسل به زور، مسائل را حل‌وفصل و رييس‌جمهرو كشور را آزاد كنند. از سوي ديگر، به اعلام پائولا احمد تينوبو رييس‌جمهور نيجريه كه كشورش رياست دوره‌اي اكواس را برعهده دارد، پاتريس تالون رييس‌جمهور بنين براي ميانجيگري به كشور همسايه خود، نيجر سفر كرده است.
رييس‌جمهوري بازداشت شده
محمد بازوم، فوريه ۲۰۲۱ در انتخابات رياست‌جمهوري نيجر پيروز شد. وي پيش‌تر نخست‌وزير بود. اين نخستين انتقال دموكراتيك قدرت در اين كشور آفريقاي غربي مستعد كودتا بود و وي رسما پس از دو دوره رياست‌جمهوري «محمدو ايسوفو» از طريق انتخابات جاي وي را گرفت. نيجر با خشكسالي‌هاي مكرر، شورش و فقر گسترده دست و پنجه نرم مي‌كند و فقيرترين كشور دنيا در رتبه‌بندي توسعه سازمان ملل از بين ۱۸۹ كشور به شمار مي‌آيد. به نوشته الميادين، بازوم از متحدان نزديك فرانسه است كه حتي دو روز پيش از تحويل رسمي پست رياست‌جمهوري و مراسم تحليف، در ۳۱ مارس ۲۰۲۱، شاهد يك تلاش براي كودتا بود. در آن زمان افراد زيادي دستگير شدند، از جمله يك كاپيتان نيروي هوايي به نام «ساني گوروزا» كه رهبري كودتا را بر عهده داشت و كشور بنين وي را به مقامات نيجر تحويل داد.