زاگرس بي‌دفاع و زخمي
محدثه كاظمي
تلاش نيروهاي مردمي، منابع طبيعي و بالگرد براي مهار آتش زاگرس، تا كنون اثر بخش نبوده است!! خبري تكراري و واقعيت هميشگي زاگرس! زاگرس زخمي آتش‌سوزي‌هاست و اين قصه هر سال تكرار مي‌شود. تكراري كه هر سال ناگوارتر از سال قبل تكرار مي‌شود! امسال هم از بعدازظهر روز پنجشنبه۱۲مرداد ماه آتش‌سوزي آغاز شد. برآوردهاي اوليه حاكي از آسيب ديدن حدود ۳۰۰ هكتار از جنگل‌هاي زاگرس در اين آتش‌سوزي است. وزش باد شديد، دسترسي سخت منطقه، وسعت زياد، شرايط بالاي علوفه‌اي مراتع، در كنار كمبود نيروي انساني و تجهيزات پشتيباني در عدم مهار و كنترل حريق نقش بسزايي دارند!
مقدار آتش‌سوزي جنگل‌ها در كشور ما به‌طور ميانگين قريب به 15 هزار هكتار در هر سال است. اين مقدار براي كشور ما عدد بزرگي محسوب مي‌شود زيرا تنها ۷ درصد از مساحت كشور را پوشش جنگلي تشكيل داده و ۹۳ درصد مابقي مساحت كشور خشك و نيمه خشك است و اين آتش‌سوزي‌ها به خشك شدن بيشتر كشور دامن مي‌زند و اين در حالي است كه ۴۰ درصد از آب شيرين ايران تنها در محدوده زاگرس توليد مي‌شود!
به جز تامين آب، ايستادگي در برابر گرد و غبار و كاهش غلظت آن و جلوگيري از افزايش دماي هوا از ديگر كاركردهاي كلان زاگرس است كه به كمك كوه‌هاي كشيده و جنگل‌ها حاصل شده است. هر هكتار جنگل دست‌كم ۶۸ تن گرد و غبار را در خود نگه مي‌دارد. جنگل‌هاي زاگرس، اگرچه نسبت به جنگل‌هاي هيركاني و باراني متراكم نيستند ولي براي كشوري با آب‌وهواي گرم و خشك بسيار حياتي هستند. در دهه‌هاي اخير يك‌ششم مساحت جنگل‌هاي زاگرس به دلايل گوناگون از بين رفته است. زاگرس، ريه‌هاي ايران است و ايران بدون ريه نمي‌تواند تنفس كند و مي‌ميرد!
براي مهار آتش‌سوزي در چنين مناطقي بايد از تجهيزاتي مانند هليكوپتر و هواپيماهاي آب‌بر به حد كافي استفاده شود اما با توجه به كمبود امكانات در اين زمينه داوطلبان و نيروهاي سازمان‌هاي مردم نهاد مجبور هستند وسايل و امكانات از جمله بيل و كلنگ و آب را با شرايط دشواري به نيروهاي اطفاي حريق برسانند.
سال گذشته انتقادات زيادي از سوي كارشناسان، فعالان محيط زيست، مردم و رسانه‌ها به نحوه عملكرد دستگاه‌ها در زمينه تامين امكانات و اعزام بالگرد براي اطفاي حريق وارد شد و طي اين مدت نهادهاي مختلفي از حل مشكل تامين بالگرد براي اطفاي آتش‌سوزي جنگلي، استقرار دائم بالگرد در زاگرس براي اطفاي حريق جنگل‌ها و تامين ساير تجهيزات اطفاي حريق خبر دادند اما در سال جديد همان قصه سال گذشته تكرار شد.
دوستداران طبيعت مي‌دانند كه منابع طبيعي در هرجاي زمين ارزش و اهميت زيادي دارد و لازم است در جهت حفظ اين منابع تلاش شود اما كمبود امكانات، عملكرد دستگاه‌هاي مختلف و ناهماهنگي بين دستگاه‌ها در زمينه اطفاي حريق جنگل‌هاي كشور به خصوص زاگرس طي سال‌هاي اخير باعث شده است كه اين سوال در جامعه شكل بگيرد كه اگر امكانات هست چرا در حوادث حريق جنگل‌هاي كشور به‌كار گرفته نمي‌شود؟ و چرا زاگرس هر سال زخمي‌تر از سال پيش مي‌شود؟!