عقل حاكميتي ايرانيان در تاريخ
نويسندگان و پژوهشگران ايراني و خارجي بسياري تاكنون كتاب‌هاي متعددي درباره ايران نوشته‌اند و هريك به دوره‌اي خاص از تاريخ ايران يا يكي از جنبه‌هاي ويژه آن پرداخته‌اند. كتاب «امپراتوري عقل: روايتي از تاريخ ايران» تاريخ ايران را از دوره پيش از تاريخ و اساطيري تبيين مي‌كند، اما اين تنها تقويم و روزشمار وقايع نيست. در هر دوره موضوعي محوري مطرح و تفسير مي‌شود. براي مثال جنبه‌هاي اجتماعي روي كار آمدن و انقراض سلسه‌هاي پادشاهي، آداب و اشكال مراودات سياسي تا دوران معاصر، تصوف و شعر و شاعري و سياست‌هاي قدرت‌هاي خارجي به‌خصوص بريتانيا در قبال ايران، گو اينكه نسبتا مختصر ولي به حد كفايت گويا و شيوا، آن‌هم با زباني بسيار روان و جذاب و در قالب كتابي كه براي غيرايرانيان هم بسيار جالب و حاوي اطلاعات دقيق است. مايكل اكسوُرثي نويسنده اين اثر، پژوهشگر و استاد دانشگاه اكستر انگلستان بود كه پيش‌تر در مقام رييس بخش ايران در دفتر ايران و كشورهاي مشترك‌المنافع وزارت امور خارجه بريتانيا فعاليت مي‌كرد و از اين رو درباره مناسبات سياسي بين بريتانيا و ايران در دوره‌هاي مختلف اطلاعات جامع و دقيق و مفيدي داشته است. احاطه او بر گستره وسيعي از موضوعات مربوط به ايران شايد در ميان تحليل‌گران بي‌نظير باشد.
«امپراتوري عقل» عنوان ترجمه كتابي است كه به تازگي از اين نويسنده انگليسي درباره تاريخ ايران به همت نشر هرمس منتشر شده است.
«امپراتوري عقل» از هفت سرفصل كلي تشكيل شده كه عناوين آن به ترتيب ذيل است.
1- خاستگاه‌ها: زردشت، هخامنشيان، يونانيان.
2- تجديد حيات ايرانيان: اشكانيان و ساسانيان.
3- اسلام و تهاجم‌ها: عرب‌ها، ترك‌ها، مغول‌ها، ايراني شدن اسلام، صوفيان و شاعران.
4- آيين تشيع و صفويان.
5- سقوط سلسله صفويه، نادرشاه، دوره فترت سده دوازدهم هجري و سال‌هاي آغازين روي كار آمدن سلسله قاجاريه.
6- بحران‌هاي سلطنت قاجاريه، انقلاب 1290-1284 و به سلطنت رسيدن سلسله پهلوي.
7- خاندان پهلوي و انقلاب 1357.
8- «امپراتوري عقل» با عنوان فرعي «روايتي از تاريخ ايران» نوشته مايكل اكسورثي با ترجمه هايده مشايخ به همت نشر هرمس در چهارصدوچهل‌وپنج صفحه منتشر شده است.