زن در امپراتوري هخامنشي
«زنان هخامنشي» كتابي است كه با استفاده از منابع ايراني در زمان هخامنشي نظير لوحها و كتيبههاي تخت جمشيد و منابع بابلي نوين، بر آن است تا اهميت و نقش سياسي و اقتصادي زنان را در نخستين شاهنشاهي ايراني پارسي (331 559ق.م) به تصوير بكشد. نويسنده اين كتاب با اين سخن كه زنان ايراني عملكرد خودسرانهاي در سياست داشتهاند موافق نيست. او سلسلهمراتبي بين زنان اشراف و زنان درباري قائل ميشود كه در راس آن مادر شاه و همسر شاه قرار داشتهاند. نويسنده خاطرنشان ميكند: زنان درباري از موقعيتي برخوردار بودند كه به آنها امكان ميداد با صدور فرمان به ماموران خود، استفاده از مهر خود و استخدام كارمندان اداري براي اجراي كارهايشان اختيار تام محصول املاكشان را داشته باشند. اين زنان همچنين مراكز توليد نيروي كار متعلق به خود را داشتند. مدارك بابلي حاكي از آن است كه زنان نجبا نيز اقدامات اقتصادي مشابهي انجام ميدادند. در اين بررسي سعي بر اين بوده است كه در مورد مساله زنان درباري و غيردرباري بر اساس منابع خاور نزديك باستان و همچنين منابع يوناني بحث شود. با توجه به اين مدارك، نميتوان كماكان بر اين نگرش پاي فشرد كه زنان در دربار هخامنشي صرفا تودهاي بياعتبار بودند كه بيهيچ نقش و هدفي در پس ديوارهاي كاخ زندگي ميكردند.
ماريا بروسيوس نويسنده كتابي است به زبان انگليسي كه اكنون ترجمه فارسي آن با عنوان «زنان هخامنشي» منتشر شده است.
بروسيوس مورخ انگليسي است كه در تاريخ ايران قبل از اسلام به ويژه بر امپراتوري هخامنشي تخصص دارد. او داراي مدرك دكتري از دانشگاه آكسفورد است. ماريا بروسيوس دانشيار تاريخ باستان در دانشگاه نيوكاسل است كه به ايران نيز سفر كرده و آثار متعددي هم درباره تاريخ ايران نوشته است كه از آن جمله ميتوان به «از كورش بزرگ تا اردشير اول» اشاره كرد.
اين كتاب از چهار سرفصل اصلي تشكيل شده است كه «القاب بانوان درباري»، «ازدواجهاي سلطنتي»، «زنان درباري و دربار هخامنشي» و «زنان و اقتصاد ايران هخامنشي» عناوين اصلي كتاب هستند.
«زنان هخامنشي» نوشته ماريا بروسيوس با ترجمه هايده مشايخ توسط انتشارات هرمس در دويستوهفتادوسه صفحه منتشر شده است.