معناي عدم صدور قطعنامه آژانس عليه ايران
علي بيگدلي
سرانجام نشست شوراي حكام انرژي اتمي ديروز برگزار شد و اين نهاد بين‌المللي بدون اينكه قطعنامه‌اي عليه ايران صادر كند، نشست ديروز خود را پايان داد. البته گروسي خواستار اطلاع‌رساني ايران در خصوص سايت‌هايي چون دورغوزآباد و ورامين شد. به عنوان يك تحليلگر احساس مي‌كنم فضايي كه در شوراي حكام برقرار است بسيار تحت تاثير برنامه‌ريزي‌هاي امريكا قرار دارد. به هر حال بر اساس گزارش رويترز ايران و امريكا مذاكراتي محرمانه با هم داشته‌اند و دو طرف قرار و مدارهاي پنهاني منعقد كرده‌اند. رويكردي كه منجر به تبادل زندانيان دو طرف، آزادسازي مطالبات ايران از كره‌جنوبي و افزايش صادرات ايران به یک ميليون و 800 هزار بشكه در هر روز شده است. قرار و مداري كه رسانه‌هاي بين‌المللي از آن با عنوان «قرارداد موقت پنهاني» ياد مي‌كنند. اما احتياط دو طرف در رسانه‌اي كردن مذاكرات به اين دليل است كه بايدن در صورت هر اقدامي در خصوص ايران بايد كنگره را در جريان قرار بدهد؛ بنابراين گفت‌وگوها در فضاي سكوت رسانه‌اي برگزار مي‌شود تا تبعات داخلي براي امريكا به دنبال نداشته باشد. از آنجا كه امريكا در آستانه انتخابات آينده است و اكثريت مجلس نمايندگان هم در اختيار جمهوري‌خواهان قرار دارد، بايدن با احتياط تلاش مي‌كند جلوي هر نوع هياهويي را در فاصله يك و سال نيم مانده به انتخابات امريكا بگيرد. ضمن اينكه به دنبال آن است توافقات نيم‌بند و كم‌ارزشي هم با ايران داشته باشد تا بتواند از آن براي سنگين كردن سبد دستاوردهاي خود در حوزه سياست خارجي از آن بهره ببرد. به اين دليل است كه از يك طرف توافق براي تبادل زندانيان صورت گرفته و در ازاي آن هم 6 ميليارد دلار طلب ايران از كره‌جنوبي آزاد شده است. در عين حال ايران پذيرفته تا غني‌سازي 60 درصدي خود را تعديل کند. مبتني بر اين نقشه راه، شوراي حكام از يك طرف قطعنامه‌اي عليه ايران صادر نمي‌كند اما از سوي ديگر در خصوص سايت‌هاي دورغوزآباد و ورامين پرسش‌هايي را مطرح كرده و خواستار شفافيت بيشتر ايران شده است. گروسي همچنين اعلام كرد كه ايران هنوز توافقات قبلي با آژانس در خصوص افزايش نظارت‌ها و نصب دوربين‌هاي جديد را اجرايي نكرده است.
براساس گزارش‌ها، گروسي اعلام كرده هنوز نمي‌تواند اقدامات ايران را مطلوب ارزيابي كرده و بگويد كه ايران همه تعهداتش را عملي كرده است، اما با فشاري كه امريكا اعمال كرده، آژانس قطعنامه‌اي عليه ايران صادر نكرده تا امكان توافق در آينده از ميان نرود. در بدبينانه‌ترين حالت، آژانس تنها بيانيه‌اي در مورد ايران صادر مي‌كند. به نظر مي‌رسد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي خواستار حضور كارشناسان جديد خود به ايران و نصب دوربين‌هاي جديد است. مساله مهم بعدي، ارسال فيلم‌هاي اين دوربين‌ها به مسوولان آژانس است كه هنوز اين خواسته هم عملياتي نشده است. در كل مي‌توان گفت هرچند گروسي رضايت كاملي از ايران ندارد اما به دليل دادوستدها و گفت‌وگوهايي كه ميان ايران و امريكا صورت گرفته، قطعنامه‌اي عليه ايران صادر نكرده است. بايد ديد اين روند طي ماه‌هاي آينده چه سمت و سويي پيدا مي‌كند و آيا دو طرف خواهند توانست از دل منافع متضاد راهي به سمت توافق و تعامل پيدا كنند يا نه؟