شيوع كوويد 19 باعث بي‌توجهي به اچ‌آي‌وي/ ايدز شد
حميد عمادي كوچك
امروز، مهم‌ترين و شايع‌ترين بيماري‌هاي عفوني مهم و قابل توجه در كشور ما، بروسلوز (تب مالت) توبركلوز (سل) كوويد، عفونت‌هاي دستگاه تنفس فوقاني، عفونت پنوموكوك (ذات‌الريه) بيماري‌هاي قارچي در زمينه نقص ايمني مثل كانديدا و آسپرژيلوس، بيماري ايدز، هپاتيت B و C است و بايد نگران مردم كشورمان باشيم. سال‌هاي دور هم با شيوع بيماري جذام و در مقطعي هم بابت بيماري تيفوييد (حصبه) به خاطر دفع نامناسب زباله و فاضلاب مشكلات زيادي داشتيم اما مدت‌هاست موارد جديد از اين دو بيماري در كشور نديده‌ايم. در مقطعي هم، بيماري مالاريا در كشور خيلي زياد بود ولي الان خيلي خيلي كم شده است. بيماري سالك هم در مقطعي خيلي زياد بود و مدت‌ها قبل يك مورد اپيدمي در اصفهان داشتيم اما اين بيماري هم كنترل شد و امروز موارد آن را كم مي‌بينيم. بيماري لپتوسپيروز در استان‌هاي شمالي كشور زياد داريم كه بايد جدي گرفته شود؛ اين بيماري شاليكارها است كه عامل بيماري‌زا، به واسطه ادرار موش و جوندگان در آب‌هاي سطحي، قابل انتقال است و در شمال كشور شايع است و هنوز دغدغه مهمي محسوب مي‌شود. بعد از ايام اربعين هم شاهد عفونت‌هاي تنفسي بوديم و برخي زائران بعد از بازگشت به كشور عمدتا بيمار بودند، ولي شكر خدا در كل جامعه اپيدمي نداشتيم. با توجه به اينكه مهاجر از افغانستان داريم و چون براي افغان‌ها واكسيناسيون جدي و دقيق انجام نشده، تذكر بابت چند نكته لازم است. موضوع مهاجرت افغان‌ها به ايران يك بحث جدي است و بايد توسط دولتمردان نيز جدي گرفته شود. افغاني‌ها مردم خوب، كوشا، كم‌توقع و پرتلاشند و افراد صاحبكار ترجيح مي‌دهند از افغان‌ها كه افراد متعهدي هستند، بيشتر استفاده كنند. مهاجرت آنان بعد از روي كار آمدن طالبان زياد شده ولي بايد توجه داشت كه زيرساخت‌هاي بهداشتي افغانستان و گسترش واكسيناسيون و مراقبت از بيماري‌ها در آنجا همانند ايران نبوده و شايد برخي از اين عزيزان واكسينه نشده باشند و احتمال انتقال برخي بيماري‌ها را نيز داشته باشند! بحث سل و بيماري هپاتيت را در اين افراد بايد جدي گرفت چون امكان دارد برخي از اين افراد ناقل باشند، پس بايد دقت كافي داشت. ايپدمي كرونا طي سال‌هاي اخير در بي‌توجهي به برخي ديگر از بيماري‌ها دخيل بود. البته پديده‌اي مانند ازدواج سفيد را نيز شاهد هستيم كه دشوار شدن شرايط ازدواج و بروز مشكلات اقتصادي يا اشتغال در بين جوانان به اين مشكل دامن زده است. عدم پايبندي در بين افراد جامعه موجب شده تا عده‌اي روابط جنسي خارج از چارچوب خانواده و ازدواج برقرار كنند كه همين موضوع در كنار تعدد شريك جنسي يا داشتن شريك جنسي مشترك مي‌تواند موجب گسترش بيماري‌هاي مرتبط با اين پديده ناگوار از جمله ايدز باشد. قطعا شيوع بيماري ايدز بااين روند بيشتر خواهد شد؛ متاسفانه طي اين مدت نيز آمار آلودگي و ابتلا بالا رفته است. اگر اقدام جدي و هدفمندي براي كنترل اين موضوع نداشته باشيم احتمال دارد در آينده به دليل بي‌توجهي، پشيمان شويم. بايد هشدار‌هاي لازم را به‌طور مكرر در جامعه بيان كنيم و افراد را آگاهي بدهيم، همچنين آزمايشات لازم را نيز گسترش بدهيم تا افراد آلوده به موقع شناسايي شوند. مبتلايان را بايد هرچه سريع‌تر به درمان برسانيم و نگذاريم افراد آلوده باعث اشاعه و گسترش اين بيماري در كشور شوند. با درمان‌هاي موجود در كشور، كيفيت زندگي فرد بهتر مي‌شود و مانع انتشار بيماري نيز خواهد شد. بايد تبليغات عليه ايدز بيشتر شود تا توجه مردم نيز بالاتر برود. عامل شيوع ايدز در كشور طي يك مقطع زماني، اعتياد تزريقي (به ويژه در ميان معتادان) بود ولي الان بحث اعتياد تزريقي آنقدر جدي نيست كه متاسفانه بحث روابط ناسالم جنسي آنقدر مهم و نگران‌كننده است كه منجر به اشاعه بيماري مي‌شود. اينكه يك مرد يا زن جوان با نفر ديگري پيش از اين، ارتباط جنسي داشته يا خير، نكته بسيار مهمي است. اينكه از سابقه افراد كه آيا قبلا با كسي دوست بوده و ارتباط جنسي داشته مطمئن يا مطلع هستيد يا خير، نكته مهمي است. تحقيق و جست‌وجو در گذشته يك شريك جنسي و دادن آزمايشات لازم براي تشخيص احتمالي ابتلا به بيماري‌هاي ايدز و هپاتيت خيلي مهم است. افراد مي‌توانند به سادگي از شريك جنسي آلوده قبلي خود آلوده و مبتلا شوند و اين ويروس و بيماري را به شريك جنسي جديد خود نيز انتقال بدهند. بيماري ايدز يك عمر فرد را درگير مي‌كند و بايد همه بدانند كه در روابط جنسي خود بايد حتما از كاندوم استفاده كنند. اگر چه دسترسي به كاندوم نسبت به گذشته دشوار شده و قيمت آن بالاست و رايگان نيست و امروزه موضوعاتي مانند فرزند آوري اغلب مورد توجه قرار دارد و امروزه كشور به دنبال روش‌هاي افزايش جمعيت است تا دچار افت جمعيت نشويم؛ با همين سياست‌گذاري، توزيع كاندوم رايگان در مراكز بهداشتي از دستور كار خارج شده ولي جوانان نبايد نسبت به اين وسيله پيشگيري از بيماري بي‌مهري كنند؛ بايد به كاندوم توجه كنيم و حتما در دسترس باشد. اگرچه گران است ولي مردم بايد در صورت برقراري ارتباط جنسي، هزينه تهيه كاندوم را نيز در كنار هزينه‌هاي جانبي رابطه خود حتما در نظر بگيرند و در اين خصوص جدي باشند. اين تفكر كه شريك جنسي شما الان با كسي نيست، اشتباه بزرگ و عامل گمراهي يا اعتماد بي‌مورد است چون امكان دارد الان با كسي نباشد ولي قبلا شايد با فرد ديگري بوده است!!! من پيشنهاد مي‌كنم قبل از شروع هر رابطه، هر دو نفر براي كسب اطمينان بيشتر و جلوگيري از انتقال احتمالي بيماري، حتما به‌طور داوطلبانه به آزمايشگاه بروند. نبايد انتظار داشت كه دولت در اين خصوص كمكي بكند پس بايد براي سلامتي خود اقدام لازم را انجام داد. البته در بيمارستان امام خميني و برخي مراكز درماني كشور و تقريبا در همه استان‌ها مركز مشاوره رفتارهاي پرخطر جنسي فعال و برقرار است و مراجعان متعددي دارد. اين مراكز هميشه پر از مراجعان جوان است چون آزمايشگاه اينجا رايگان است. اگر افراد رابطه پر خطر جنسي داشتند يا حين فعاليت جنسي نامطمئن، كاندوم آنها پاره شد بايد حداكثر تا 72ساعت بعد از مواجهه به مراكز مشاوره رفتارهاي پر خطر جنسي دانشگاهي يا نزديك محل زندگي خود مراجعه كنند تا اولين اقدامات درماني و دارويي مهم در زمان طلايي انجام شود. اگر به موقع دارو دريافت كنند و تا يك ماه مصرف كنند، صد درصد از ابتلا پيشگيري خواهد كرد. ممكن است يك جوان در حالت مستي يا مصرف دارو، رابطه پرخطر جنسي برقرار كرده و به همين خاطر بعد از هوشياري بايد حداكثر تا سه روز بعد اقدام لازم و فوريتي را انجام دهد. متاسفانه آمار ايدز در جهان بعد از دوران كوويد افزايش داشته و ايران نيز از اين موضوع مستثني نخواهد بود. وقتي ظرفيت‌هاي بهداشتي - درماني كشور، متوجه يك بيماري ديگر بشود از ساير مشكلات و بيماري‌ها غافل مي‌شويم.
فوق تخصص بيماري‌هاي عفوني