تولد استان تهران غربي

گروه سياسي

«تشكيل استان تهران غربي در دستور كار قرار گرفته است.» اين خبر ديروز و بلافاصله پس از پايان سفر رييس‌جمهور به شهرستان شهريار، روي خروجي بسياري از سايت‌ها و خبرگزاري‌ها قرار گرفت. پيش از سفر ابراهيم رييسي به مناطق غربي استان تهران، 7آبان ماه نيز يكي از نمايندگان مجلس از بررسي طرحي در وزارت كشور تحت عنوان «تشكيل استان تهران غربي» خبر داده بود كه بر اساس آن، پيشنهاد تشكيل استان جديد با تركيبي از ۶ شهرستان و شهر موجود در استان تهران، ذيل آن گنجانده شده است.

از زمان محمود احمدي‌نژاد بود كه وعده تشكيل استان‌هاي تازه روي بورس قرار گرفت. رييس دولت‌هاي نهم و دهم، به هر استاني كه سفر مي‌كرد، وعده تشكيل استاني تازه را داده و توقعات عجيبي را در مناطق گوناگون شكل مي‌داد. استان‌هاي قم و البرز در اين بازه زماني تشكيل شدند. اما اين پايان ماجرا نبود، نتيجه اين رويكرد، ثبت درخواست 36 استان در كشور در سايت وزارت كشور بود. درخواست براي تشكيل استان‌هايي چون فارس غربي (غرب استان فارس با 683/96جمعيت)، استان سبزواران (جنوب غربي استان كرمان به مركزيت جيرفت و جمعيت 429/130نفري)، استان سربداران (غرب استان خراسان رضوي با مركزيت سبزوارو جمعت700/243 نفري)، استان بينالود (مركز استان خراسان رضوي) و... برآمده از اين نوع نگاه به تقسيمات كشور است. در شرايطي كه بسياري از كارشناسان دولت سيزدهم را با عنوان دولت سوم احمدي‌نژاد معرفي مي‌كنند، به نظر مي‌رسد، رويكرد دولت‌هاي نهم و دهم در خصوص تغيير در تقسيمات كشور و تولد استان‌هاي تازه در دولت سيزدهم هم قرار است تكرار شود. در قوانين تقسيمات كشوري آمده است، «وزارت كشور بنا به ضرورت مي‌تواند با تصويب هيات وزيران با ايجاد، انتزاع و الحاق روستاها، بخش‌ها يا شهرستان‌هاي مجاور، استان‌ها را تعديل يا تشكيل نمايد.» ماده ۹ قانون تقسيمات كشوري همچنين مي‌گويد كه استان جديد بايد حداقل يك ميليون نفر جمعيت داشته باشد و مركز استان يكي از شهرهاي همان استان باشد كه مناسب‌ترين كانون سياسي، اقتصادي، فرهنگي، طبيعي و اجتماعي آن استان شناخته مي‌شود. مركز پژوهش‌هاي مجلس اما در فروردين ۱۴۰۱ اعلام كرد: «بهتر است مجلس تا زمان تصويب لايحه جامع تقسيمات كشوري، از هرگونه تغيير در تقسيمات كشوري اجتناب كند.»

استان تازه به جاي چابك‌سازي اجرايي

ايده تشكيل استان تازه در مناطق غربي استان تهران اما در شرايطي در دولت سيزدهم مطرح شده كه مطابق اسناد بالادستي نظام، دولت ملزم به كوچك‌سازي و ارتقاي سطح بهره‌وري ساختارهاي اجرايي است و نه گسترش دستگاه‌هاي دولتي. اما طرح‌هاي دولت نه تنها منجر به كوچك‌سازي نمي‌شود، بلكه باعث عريض و طويل شدن ساختارهاي اجرايي و غيربهره‌ور شدن آنهاست. بسياري از تحليلگران و منتقدان اين نوع طرح‌ها، هشدار مي‌دهند كه تشكيل استان تهران غربي و ايجاد وزارتخانه‌هاي جديد مانند وزارت بازرگاني و... علاوه بر اينكه دستگاه‌هاي دولتي را عظيم‌تر مي‌سازد، بلكه ممكن است، تقاضاهاي جديدي را در مناطق گوناگون براي تشكيل استان‌هاي جديد شكل دهد.

در صورت تصويب اين ايده، شهرستان‌هاي قدس، شهريار، بهارستان، رباط‌كريم و ملارد و همچنين شهر جديد پرند، از استان تهران جدا و با مركزيت شهريار، تبديل به «استان تهران غربي» مي‌شوند. به اعتقاد وزارت كشور دولت سيزدهم رتق و فتق امور شهرستان‌هاي استان تهران با توجه به ثقل جمعيتي اين استان كار را براي دولت دشوار ساخته است. بنابراين پيشنهاد وزارت كشور براي يك چنين شرايطي، تشكيل استان‌هاي جديد و ساختارهاي تازه اجرايي است كه دقيقا در نقطه مخالف اسناد بالادستي كشور قرار دارد. بسياري از تحليلگران معتقدند دولت به جاي تشكيل استان‌هاي جديد بايد زمينه چابك‌سازي، ارتقاي بهره‌وري و بهبود شاخص‌های مديريتي را در بخش‌هاي مختلف فراهم سازد.

تجديدنظر در تقسيمات استان تهران

سيد ابراهيم رييسي ظهر ديروز در جمع مردم شهريار اظهار كرد: بايد در تقسيمات كشوري در اين منطقه حتما تجديدنظر كنيم، يعني بايد حتما شرايط جمعيتي و اقليمي را در نظر بگيريم. اين مناطق ضميمه شهر تهران است و تهران اگر با همه امكاناتي كه دارد، خودش بتواند كامل مديريت شود بايد در شرق و غرب تهران، حتما تغييراتي در ساختار تقسيمات كشوري انجام دهيم. رييس‌جمهور گفت: از برنامه‌هاي دولت است كه در اولين فرصت در تقسيمات كشوري استان فعلي تهران تجديدنظر كنيم. تقسيمات كشوري در سطح شهرستان و استان به ويژه در غرب استان تهران تغييرات جدي مي‌طلبد. سيدابراهيم رييسي كه در جمع مردم شهريار صحبت مي‌كرد، گفت: در اين سفر انتظار بيش از ۳۰ سال مردم شهر در بهره‌برداري از يك مركز درماني پايان پذيرفت و بهره‌برداري از اين مركز ۳۱۳ تختخوابي آغاز شد. از اين نوع پروژه‌هاي نيمه‌تمام در اين منطقه داريم و دولت تصميم دارد كه اين پروژه‌هاي نيمه تمام را به‌سامان برساند. مهم است كه رفت و آمد در درون منطقه و چه با مركز و تهران تسهيل شود. علاوه بر توسعه جاده‌اي، توسعه مترو و ريل هم لازم داريم. تردد به اين مناطق با مترو راحت‌تر است. در اين مدت شهرداري تهران فعال شده و توسعه فضاي مترو را حتما در دستور كار داريم. دولت خود را موظف به كمك به شهرداري تهران و شهرداري اطراف مي‌داند تا توسعه ريل اتفاق افتد و رفت و آمد مردم با سهولت انجام شود. اين مساله در دستور كار قرار دارد. رييس‌جمهور در ادامه با اشاره به اينكه مساله فرهنگي و آموزشي در اين منطقه اهميت دارد، افزود: مردمان بسيار خوبي ولو به صورت مهاجرت در اين چند دهه به اين مناطق آمده‌اند. آنها دلداده به نظام، انقلاب و ارزش‌ها و پايبند به فرهنگ اسلامي و ايراني هستند. ما بايد اين فرهنگ و هويت را براي اين مناطق حفظ كنيم. اين امر به وسيله چهره‌هاي فرهنگي اين منطقه، معلمان، روحانيون، ائمه جمعه و جماعات، آموزش و پرورش و آموزش عالي و همه فرهنگ‌‌دوستان محقق مي‌شود. در كنار توجه به مسائل معيشتي و اقتصادي، مساله فرهنگي هم بسيار اهميت دارد. حوزه آموزش و پرورش بايد در اين منطقه توسعه يابد و در دستور كار است و در مصوبات سفر خواهد بود تا در غرب استان تهران و شهرهاي شهريار و انديشه توسعه فضاي فرهنگي و مدارس را داشته باشيم.