پاكستان رسما به دنبال عضويت در سازمان بريكس است، گروهي متشكل از پنج اقتصاد نوظهور كه شامل هند، رقيب پاكستان در كنار برزيل، روسيه، چين و آفريقاي جنوبي است، درخواست پاكستان درحالي مطرح شده كه اين سازمان به سرعت در حال كسب موقعيتي مستحكم به عنوان بلوك پيشرو در جنوب جهان است. ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوي وزارت خارجه پاكستان كه بريكس را «گروه مهمي از كشورهاي در حال توسعه» ميخواند، فاش كرد كه اين كشور درخواستي رسمي براي پيوستن به اين گروه را ارايه كرده است. بلوچ روز پنجشنبه در يك نشست خبري در اسلامآباد گفت: ما معتقديم كه با پيوستن به بريكس، پاكستان ميتواند نقش مهمي در پيشبرد همكاريهاي بينالمللي و احياي چندجانبهگرايي فراگير ايفا كند. ما همچنين اميدواريم كه بريكس
در راستاي تعهد پاكستان به چندجانبهگرايي در روابط بينالملل درخواست ما را تاييد كند.
به گفته الجزيره، اين سخنگوي وزارت خارجه افزود كه پاكستان با اكثريت اعضاي بريكس روابط گرمي دارد.
پاكستان به دنبال جلب حمايت روسيه
اين تاييد دو روز پس از آن صورت ميگيرد كه محمد خالد جمالي، فرستاده پاكستان در روسيه، در مصاحبه با تاس، خبرگزاري دولتي روسيه، فاش كرد كه اسلامآباد درخواست پيوستن به اين گروه را داده است.
سفير پاكستان به خبرگزاري تاس گفت: پاكستان مايل است بخشي از اين سازمان مهم باشد و ما در حال تماس با كشورهاي عضو براي گسترش حمايت از عضويت پاكستان به طور كلي و روسيه به طور خاص هستيم.
ابزاري براي نابودي نظم امريكايي
بسياري از تحليلگران، بريكس را به عنوان ابزاري براي
به چالش كشيدن نظم جهاني تحت سلطه ايالاتمتحده و متحدان غربي آن در تصميمگيريهاي سياسي مهم ميدانند. در آخرين اجلاس سران بريكس كه در ماه آگوست در آفريقاي جنوبي برگزار شد، محبوبيت اين گروه مشهود بود و حداقل ۴۰ كشور مشتاق پيوستن به اين گروه بودند. در پايان اين اجلاس سه روزه نيز، اين گروه اعلام كرد كه شش كشور مصر، اتيوپي، آرژانتين، عربستانسعودي، امارات و ايران در سال آينده به آن خواهند پيوست. يكي از مهمترين اهداف بريكس كنار زدن دلار و خلع قدرت از اين ارز است؛ اما دلار از پايان جنگ جهاني دوم، ارز ذخيره اصلي جهان بوده است و تخمين زده ميشود كه در بيش از ۸۰درصد تجارتهاي بينالمللي استفاده شود. رييسجمهور برزيل، لوئيز ايناسيو لولا داسيلوا، اين سوال را مطرح كرد كه چرا همه كشورها بايد تجارت خود را برمبناي دلار قرار دهند و قبل از آن، يك مقام ارشد روسيه پيشنهاد كرد كه گروه بريكس در حال كار روي ايجاد واحد پولي خود است. درخواستها براي تغيير جهاني از تسلط دلار مساله جديدي نيست و فقط مختص بريكس نيست، اما كارشناسان ميگويند تغييرات ژئوپليتيك اخير و تنشهاي فزاينده بين غرب و روسيه و چين خواستهها براي تغيير را افزايش داده است. از آنجايي كه ايالاتمتحده از سلاح دلار در تحريمها عليه روسيه و ايران استفاده ميكند، ديگر كشورهاي در حال توسعه تمايل بيشتري به جستوجوي ارزهاي جايگزين براي تجارت، سرمايهگذاري، ذخيرهسازي ارز و همچنين توسعه سيستمهاي مالي براي جايگزيني و خروج از سيستم سوئيفت دارند.
جهان در مسير منطقهگرايي
مشاهد حسين سيد، رييس كميته روابط خارجي سناي پاكستان، اوايل سال جاري براي شركت در رويدادهايي كه در حاشيه نشست برگزار شد، در آفريقاي جنوبي بود. سيد به الجزيره گفت: جهان به سمت منطقهگرايي حركت ميكند و اكنون كشورها براي ارتباطات بيشتر در اين زمينه با يكديگر همكاري ميكنند. سلما مالك، دانشيار دانشگاه قائد اعظم در اسلامآباد و كارشناس امور استراتژيك نيز با سيد موافق بود و گفت كه چنين اتحاديههاي منطقهاي كه جنبه اقتصادي و فرهنگي دارند براي پاكستان مفيد خواهد بود. هفته گذشته كشورهاي بريكس، از جمله شش كشوري كه در سال ۲۰۲۴ به آن ملحق خواهند شد در نشست مجازي شركت كردند كه در آن تقريبا به اتفاق آرا بر برقراري آتشبس در جنگ اسراييل عليه غزه تاكيد شد.
با اين حال، محمد فيصل، تحليلگر سياست خارجي، با شور و شوق اين اعضا موافق و همراه نبود. او به الجزيره مدعي شد: اگر نگاهي واقعبينانه داشته باشيم، مطالبات اين گروه از بازيگران صرفا تكرار بيانيههاي سياسي است و منافع قابلتوجهي در پيش نخواهد داست، همانطور كه پاكستان بارها نارضايتي خود از نظم جهاني تحت رهبري غرب را اعلام كرده است.
فيصل در ادامه گفت: عليرغم درخواستهاي متعدد پاكستان براي پيوستن به اين گروه، عضويت اين كشور چندان قطعي نيست.
مانعتراشي هنديها
مسير رو به جلو براي پاكستان بسيار چالشبرانگيز و طولاني است. اين كشور براي حل و فصل مسائل سياسي در ميان اعضاي موسس و موافقت با عضويت اعضاي جديد نيازمند هوشمندي بالايي است؛ اما اين مسير سختتر هم ميشود؛ چون مخالفت يا موافقت هنديها تا حد زيادي به سلامت روابط هند با چين بستگي دارد. اين قبيل نگرانيها بيدليل نيست. در ژوئن سال گذشته، وزارت خارجه پاكستان اعلام كرد كه مشاركت اين كشور در يك رويداد سياسي مهم كه در حاشيه نشست بريكس در چين برگزار شد، توسط يكي از اعضاي اين سازمان ملغي شد. درحالي كه پاكستان از هند به عنوان يك كشور نام نميبرد، اما ابراز اميدواري كرد كه تعامل آينده اين بلوك در راستاي منافع كشورهاي در حال توسعه باشد. سيد گفت، اگر هند در مورد درخواست عضويت پاكستان مانعتراشي يا خرابكاري كند، اتفاق جديدي نيفتاده است، بلكه يك خرابكاري به خرابكاريهاي قبلي اضافه شده است. فرقي نميكند كه يك بازي كريكت باشد مسائل ديپلماتيك باشد يا سياست، هند هميشه براي ما مانعتراشي خواهد كرد. اما آنها تنها بازيگر موجود نيستند.
اين تحليلگر در ادامه گفت: بحران كنوني خاورميانه نشان داد كه هند بيشتر در اردوگاه امريكاييها يا اسراييليها قرار دارد تا اينكه بخشي از بلوك جنوب كه بزرگتر هم هست، باشد. اگر از بالا به مسائل دقت كنيد متوجه ميشويد كه هند در سمت اشتباه تاريخ قرار گرفته است.